Οι παράμετροι που λαμβάνουν υπόψη αρχιτέκτονες και designers πριν την ανακαίνιση και τη διαμόρφωση ενός χώρου,τα υλικά και οι τάσεις που ξεχωρίζουν. Όσο εξελίσσεται η τεχνολογία τόσο εξελίσσεται και η αρχιτεκτονική. Οι αρχιτέκτονες και οι designers διαθέτουν πλέον μια πληθώρα εργαλείων και πόρων για να οραματιστούν, σχεδιάσουν και χτίσουν τις πόλεις ου σήμερα και του μέλλοντος. Όμως, όσο όμορφο κι αν ακούγεται αυτό, οι νέες κατασκευές καταναλώνουν τους περιορισμένους πόρους που διαθέτουμε πιο γρήγορα από ό,τι μπορούμε να τους αναπληρώσουμε.
Τώρα εμφανίζεται μία πρόκληση (και μία ευκαιρία): η αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση του υπάρχοντος δομημένου περιβάλλοντος. Με «όχημα» τη δημιουργική σκέψη και σχεδίαση, υφιστάμενα κτίρια, είτε έχουν ιστορικό χαρακτήρα είτε όχι, μπορούν να αποκτήσουν εκ νέου ζωή, να ενσωματωθούν στο σήμερα και να ανταποκριθούν στις σύνθετες απαιτήσεις του.
Σήμερα, ο γρήγορος τρόπος ζωής και οι έκτακτες συνθήκες, όπως η πανδημία, μεταβάλλουν τις ανθρώπινες ανάγκες, άρα και τη χρήση των εσωτερικών χώρων και τις ανάγκες που αυτοί καλύπτουν. Αναπόφευκτα, λοιπόν, η διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων πρέπει να ακολουθήσει, μέσω της ανακαίνισης και της διακόσμησης που αναλαμβάνουν αρχιτέκτονες και interior designers, τις ανάγκες που δημιουργούνται.
Πριν την ανακαίνιση
Πριν όμως φτάσουμε στην ανακαίνιση και τη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων, είτε αφορά κατοικία είτε επαγγελματική στέγη, ποιοι είναι οι παράμετροι που λαμβάνουν υπόψη τους οι αρχιτέκτονες και οι designers; Για την Κατερίνα Καραγιάννη και τη Μαρίνα Καραμάλη, Co-Founders του γραφείου KKMK Architects, «το πρώτο κριτήριο που μας αφορά είναι οι χρήσεις και οι χωρικές ανάγκες που μας προσδιορίζει το brief του κάθε έργου. Στη συνέχεια, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να προτείνουμε μια μοναδική χωρική εμπειρία στον χρήστη. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τον σχεδιασμό του χώρου, όπου σκοπός μας είναι να προσφέρει ποιότητα και υψηλή αισθητική».
Επίσης, εξετάζουν αν υπάρχουν στοιχεία που έχουν σημασία να συντηρηθούν και να αναδειχθούν. Όπως μας εξηγούν, «σε κάθε έργο, η πρόθεση μας είναι δημιουργούμε χώρους που αναδεικνύουν χωρικά στοιχεία, είτε αυτά είναι υλικά είτε άυλα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τη σύνθεση, την διαχείριση των γεωμετριών σε συνδυασμό με την επιλογή υλικών και την διαχείριση του φωτός. Αυτό που κάνει ενδιαφέροντα και ιδιαίτερα τα έργα είναι όταν αυτοί οι παράμετροι λειτουργούν σε διαφορετικά επίπεδα μέσα στον χώρο, επικοινωνούν και αλληλοεπιδράνε. Συγκεκριμένα, σε μια ανακαίνιση, πάντα πριν ξεκινήσουμε, κοιτάμε αν υπάρχουν στοιχεία τα οποία μας ενδιαφέρει να συντηρήσουμε και αναδείξουμε».
Οι Χριστίνα Αλεξοπούλου, Φένια Δούκα και Έλενα Σίτη, Co-Founders του γραφείου T.SQUAREARCHITECTS, στέκονται στα αρχιτεκτονικά-δομικά στοιχεία των χώρων, η διαχείριση του φωτισμού και οι ανάγκες και οι επιθυμίες των χρηστών. «Τα αρχιτεκτονικά – δομικά στοιχεία του εκάστοτε χώρου ορίζουν τις αρχικές κατευθύνσεις του σχεδιασμού. Δημιουργούν ένα πλαίσιο βάσει του οποίου γίνεται η σύνθεση των διάφορων αρχιτεκτονικών στοιχείων – επεμβάσεων. Σημαντική παράμετρος για τον σχεδιασμό είναι η διαχείριση τόσο του φυσικού όσο και του τεχνητού φωτισμού, μελετώντας τα διαθέσιμα ανοίγματα και προσθέτοντας όπου χρειάζεται τεχνητό φωτισμό. Τέλος, βασική παράμετρος που διατρέχει διαρκώς κάθε νέο concept είναι η συνεχής μετάφραση των αναγκών και επιθυμιών του χρήστη στον χώρο», δηλώνουν χαρακτηριστικά.
Ο Κώστας Γκάγκος, CEO του γραφείου Costas Gagos Architecture & Design, σχολιάζει σχετικά πως «πριν ξεκινήσουμε τον σχεδιασμό, γίνεται ανάλυση των δεδομένων του χώρου προς διαμόρφωση (υφιστάμενη κατασκευή, μορφολογία, υλικά, τοποθεσία) και κατόπιν γίνεται καταγραφή των ζητούμενων ανάλογα με την χρήση. Ειδικά στις κατοικίες λαμβάνουμε πολύ περισσότερο υπόψη την προσωπικότητα των πελατών μας προκειμένου αυτή να αντικατοπτρίζεται στον χώρο. Αφού έχουμε κατανοήσει απόλυτα το όραμα και τις προσδοκίες του πελάτη μας, και λαμβάνοντας υπόψη το budget, προχωράμε στην ανάλυση και τον σχεδιασμό του χώρου. Αξιοποιώντας τα 7 στοιχεία του design – χώρος, γραμμή, φόρμα, φως, χρώμα, υφή και pattern -, παραδίδουμε έναν χώρο λειτουργικό, εργονομικό, υψηλής αισθητικής και με ιδιαίτερο χαρακτήρα».
Ο Παναγιώτης Ανδρώνης, Interior Designer και Ιδρυτής του γραφείου Andronis Interiors, προκρίνει 3 παραμέτρους λέγοντας πως «είναι διάφοροι και διαφορετικής φύσης οι παράμετροι που καλείται να λάβει υπόψη ένας αρχιτέκτονας ή designer κατά την ανακαίνιση και διακόσμηση ενός χώρου. Θα ξεχώριζα όμως τρεις. Πρώτον, τα «θέλω» του πελάτη, με τη «σωστή επικοινωνία» να αποτελεί τη φράση-κλειδί. Σωστή επικοινωνία ανάμεσα στον αρχιτέκτονα/designer και τον πελάτη, όπου ο πρώτος ακούει τι θέλει ο δεύτερος και «παντρεύει» την επιθυμία του πελάτη με την κατάλληλη αισθητική και αρχιτεκτονική εφαρμογή. Δεύτερον, τον χρόνο που επιλέγει ο πελάτης για την ολοκλήρωση του εκάστοτε project. Τρίτον, το budget που προτίθεται να διαθέσει ο πελάτης για μια ανακαίνιση-διακόσμηση του χώρου -όποια χρήση και να έχει».
Ο Δημήτρης Κουκούδης, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, δίνει ιδιαίτερη σημασία στη χρήση, το μέγεθος και τη θέση του χώρου, τον σκοπό της ανακαίνισης και το budget. Όπως μας εξηγεί, «αν η μελέτη- επέμβαση αφορά έναν επαγγελματικό χώρο, σημαντική παράμετρος είναι ο ίδιος ο επαγγελματίας–εταιρεία που για λογαριασμό τους γίνεται το εγχείρημα. Ο σκοπός και ο λόγος της ανακαίνισης καθορίζει την μελέτη. Ο χώρος, ως μέγεθος και θέση, είναι ένας βασικός ρυθμιστής στη συνέχεια και φυσικά το οικονομικό που θα καθορίσει την ποιότητα της εφαρμογής».
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Βαϊμάκη, Αρχιτέκτονα Μηχανικό της κατασκευαστικής εταιρείας Renovart, «όσον αφορά την ανακαίνιση, δεν υπάρχουν “όροι” ή “κανόνες”, μπορείς να κάνεις τα πάντα δίχως περιορισμούς. Η διαδικασία του εσωτερικού σχεδιασμού ξεκινάει με τον χωροταξικό σχεδιασμό, τον καθορισμό μοτίβων κυκλοφορίας και την ανάπτυξη σχεδίων για τη διάταξη των επίπλων και την τοποθέτηση εξοπλισμού, με βάση τις εκάστοτε ανάγκες του χρήστη. Διαπιστώνουμε πως οι περισσότεροι πελάτες μας έρχονται σε εμάς νομίζοντας πως χρειάζονται μεγαλύτερους χώρους, περισσότερους χώρους αποθήκευσης, περισσότερο από όλα. Βασικότερος στόχος μας είναι να τους καθοδηγήσουμε σε απλούστερες λύσεις και πιο λειτουργικές. Θα πρέπει να υπάρχει μια συνολική ισορροπία των χώρων μέσω της συνολικής σύνθεσης και όχι η δημιουργία εστιακών σημείων».
Τα υλικά που βρίσκονται ψηλά στις προτιμήσεις
Σε ό,τι αφορά τα υλικά που προτιμούν, η Κατερίνα Καραγιάννη και Μαρίνα Καραμάλη (KKMK Architects) υπογραμμίζουν πως «αγαπάμε τα original υλικά. Πιστεύουμε πως η ποιότητα σε έναν χώρο προσδιορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα υλικά του χώρου και μόνο όταν αυτά είναι αυθεντικά σε αυτό που αντιπροσωπεύουν, μπορεί και ο χώρος να είναι αυθεντικός. Μια επιφάνεια μάρμαρου, όπου το κάθε κομμάτι έχει τα μοναδικά νερά και αποχρώσεις, δεν μπορεί να αντικατασταθεί με μια απομίμηση σε πλακάκι. Όπως επίσης και μια ξύλινη επιφάνεια, όταν έρχεται το σώμα σου σε επαφή μαζί της, σου προσδίδει ιδιαίτερες αισθήσεις οι οποίες καλό είναι να μην προσπαθεί κανείς να τις μιμηθεί μέσω άλλων υλικών. Θέλουμε πάντα να είμαστε πιστοί στα υλικά και στην αυθεντικότητα τους».
Από την πλευρά τους, η Χριστίνα Αλεξοπούλου, η Φένια Δούκα και η Έλενα Σίτη (T.SQUAREARCHITECTS) δηλώνουν πως «το υλικό που βρίσκεται πολύ ψηλά στις προτιμήσεις μας είναι η κάθε πιθανή χρήση και εφαρμογή του ξύλου στον χώρο. Η μαγεία αυτού του υλικού είναι η διαρκής εναλλαγή του με την πάροδο του χρόνου διατηρώντας πάντα την διαχρονικότητα του ως φυσικό υλικό. Σε αντίθεση με το ζεστό και οικείο ξύλο, η χρήση του μαρμάρου κυριαρχεί σε λεπτομέρειες στον χώρο προσδίδοντας την αίσθηση της πολυτέλειας. Επιπρόσθετα, οι φυσικές τσιμεντοκονίες και οι διαφορετικές εφαρμογές τους προσδίδουν διαφορετικές υφές και ποιότητες στις επιφάνειες ενισχύοντας έτσι το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα».
Ο Κώστας Γκάγκος (Costas Gagos Architecture & Design) έχει μια πληθώρα υλικών στη “φαρέτρα” του. «Επιλέγουμε τα υλικά ανάλογα με το ζητούμενο και την τοποθεσία του κάθε project. Όμως θα μπορούσα να πω ότι μας διακρίνουν και έχουν γίνει υπογραφή μας πλέον τα εξής στοιχεία: η χρήση του μαύρου χρώματος, το φυσικό ξύλο, τα ιδιαίτερα φωτιστικά στοιχεία και τα οργανικά υλικά με luxury προσθήκες σε μέταλλο και γυαλί, προσδίδοντας στην υποβλητικότητα και τον χαρακτήρα του εκάστοτε χώρου. Επιπλέον, αξιοποιούμε υλικά επενδύσεων που δημιουργούν ματιέρες και patterns, ταμπλαδωτές επιφάνειες κλπ. και επανασυστήνουμε τη χρήση των γύψινων διακοσμητικών στοιχείων. Η εύκολα εφαρμόσιμη τεχνητή πέτρα και η τσιμεντοκονία είναι πάντα ψηλά στις προτιμήσεις μας».
Ο Παναγιώτης Ανδρώνης (Andronis Interiors) υπογραμμίζει πως «όσον αφορά τα δομικά υλικά, μπορώ να πω ότι ξεχωρίζω τα πλακάκια μεγάλων διαστάσεων (διαστάσεων <1,20×2,80) απομίμησης μαρμάρου τύπου Nero Reale (μαύρα γυαλιστερά με λευκά νερά), μαρμάρου τύπου Calacatta (λευκά γυαλιστερά με ελαφριά γκρι νερά) και μωσαϊκού, καθώς και πλακάκια απομίμησης ξύλου (μονοσάνιδα μεγάλης διάστασης <0.90×0,15). Επίσης, ιδιαίτερη επιτυχία έχουν οι επενδύσεις επιφανειών με ξύλο ή από μελαμίνη στο ύφος του ξύλου (τύπου δρυός, κατά προτίμηση). Τέλος, η επένδυση των τοίχων με ταπετσαρία «λύνει» τα χέρια αρχιτέκτονα/designer και πελάτη, καθώς υπάρχει μια ευρεία γκάμα σχεδίων ενώ αποτελεί μια οικονομική επιλογή».
Ο Δημήτρης Κουκούδης στέκεται ιδιαίτερα στα πρωτογενή δομικά υλικά. Για τον ίδιο, «τα πρωτογενή δομικά υλικά, που είναι πιο κοντά στην ανθρώπινη φύση, είναι αυτά που θα θέλαμε να χρησιμοποιούμε στις επεμβάσεις μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείονται και υλικά σύγχρονης τεχνολογίας. Τέτοια υλικά είναι, για παράδειγμα, το ξύλο, το μάρμαρο, οι πέτρες, τα τούβλα και το εμφανές μπετόν».
Ο Δημήτρης Βαϊμάκης (Renovart) επικεντρώνεται τόσο στα φυσικά υλικά όσο και στα επαναχρησιμοποιούμενα και τα “πράσινα” υλικά, αλλά και στους αυτοματισμούς και τον απομακρυσμένο έλεγχο των ΗΜ εγκαταστάσεων. Όπως ο ίδιος αναλύει, «η ποιότητα είναι το κλειδί για εμάς, καθώς τα υλικά και η κατασκευή επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο βιώνει τον προσωπικό του χώρο. Τα φυσικά υλικά κυριαρχούν στις επιλογές μας. Συχνά ενσωματώνουμε στο σχεδιασμό μας φυσικά υφάσματα και προτιμούμε έπιπλα και κατασκευές από μασίφ ξύλο. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει για εμάς και η επανάχρηση υφιστάμενων υλικών και η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών. Στην κατεύθυνση αυτή έχουμε αρχίσει και εντάσσουμε στις κατασκευές μας αυτοματισμούς και δυνατότητες απομακρυσμένου ελέγχου των Η/Μ εγκαταστάσεων, με στόχο την καλύτερη διαχείριση και εξοικονόμηση ενέργειας σε έναν χώρο».
«Ακούγοντας» τις τάσεις
Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μη ρωτήσουμε τους ίδιους τους αρχιτέκτονες και τους designers ποιες τάσεις ξεχωρίζουν, είτε υφιστάμενες είτε μελλοντικές. Οι Κατερίνα Καραγιάννη και Μαρίνα Καραμάλη (KKMK Architects) προκρίνουν τη νέα πραγματικότητα του “work from home”, τη χρηστικότητα, την απλότητα και την καθαρότητα μορφών και υλικών. «Αν και δεν θα τη λέγαμε τάση, η νέα πραγματικότητα που ονομάζεται “work from home” επηρεάζει πάρα πολύ τον χώρο που ζούμε αλλά και τον χώρο που εργαζόμαστε. Οπότε αυτό είναι μια παράμετρος που επηρεάζει το πως σχεδιάζουμε πια αυτούς τους χώρους. Κατά τα άλλα, με όρους design, πιστεύω ότι η γενικότερη τάση τα τελευταία χρόνια είναι η απλότητα και η καθαρότητα σε μορφές και υλικά χωρίς όμως την απολυτότητα του μινιμαλισμού που υπήρχε πιο παλιά. Η χρηστικότητα έρχεται πρώτη και το design οφείλει να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της. Αυτό που προσπαθούμε εμείς να πετύχουμε στα έργα μας είναι το design ν’ αφήνει χώρο στον χρήστη να οικειοποιηθεί το περιβάλλον του και να το προσαρμόζει κατά το δοκούν», τονίζουν.
Οι Χριστίνα Αλεξοπούλου, Φένια Δούκα και Έλενα Σίτη (T.SQUAREARCHITECTS) επισημαίνουν πως «η χρήση φυσικών υλικών, σε συνδυασμό με παστέλ αποχρώσεις, αποτελεί μια νέα τάση που φέρνει φρεσκάδα και ζεστασιά στο χώρο προσδίδοντας με αμεσότητα την απαραίτητη άνεσή για το χρήστη. Ακόμα εμφανής είναι και η μετάβαση σε ένα νέο –θα μπορούσαμε να πούμε-, ίσως λιγότερο μινιμαλιστικό στιλ, εμπλουτισμένο περισσότερο με εκλεκτικιστικά – διακοσμητικά στοιχεία, το οποίο ωστόσο παραμένει πιστό στην καθαρότητα είτε διατηρώντας ηπία χρώματα και υφές είτε προωθώντας την μονοχρωμία με σκοπό την ανάδειξη της γεωμετρίας. Τέλος, βασική θέση στον σύγχρονο σχεδιασμό κατέχουν τα πολυλειτουργικά έπιπλα, καθώς εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες, συμβάλλοντας στη εξοικονόμηση χώρου και ταυτόχρονα προωθώντας μια νέα σχεδιαστική λογική, η οποία παράγει ολοένα και πιο ενδιαφέρουσες μορφές που έρχονται να αντικαταστήσουν τα συνήθη έπιπλα».
Για τον Κώστα Γκάγκο (Costas Gagos Architecture & Design), «η κύρια τάση στην αρχιτεκτονική -και κατ’ επέκταση στο interior design- είναι η στροφή προς την «πράσινη» προσέγγιση και το craftsmanship. Επιβάλλεται η προσεγμένη επιλογή και διαχείριση υλικών ώστε το αποτύπωμα να είναι το δυνατόν μικρότερο. Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν επηρεάσει τον τρόπο ζωής -και κατά συνέπεια τις τάσεις- με μεγαλύτερο χρόνο παραμονής εντός και ζητούμενο την άνεση και μια αίσθηση πολυτέλειας. Έχουμε, λοιπόν, επιστροφή του σκανδιναβικού στυλ (λιγότερο minimal, περισσότερο εκλεπτυσμένο) σε μαύρο/άσπρο και προσθήκη luxury στοιχείων. Θα συνεχίσει η τάση της βιοφιλίας μεταφρασμένη σε φυσικά ή τεχνητά φυτά, σε ταπετσαρίες και έπιπλα με οργανικά σχήματα και καμπύλες φόρμες».
Ο Παναγιώτης Ανδρώνης (Andronis Interiors) σχολιάζει σχετικά πως «μία τάση που βλέπω ότι έχει μεγάλη πέραση είναι η επιστροφή στη δεκαετία των ‘70s. Και δεν αφορά μόνο τη διαμόρφωση ενός εσωτερικού χώρου, το συναντάς ακόμα και στο styling κάποιου. Γενικά, το ρετρό έχει επιστρέψει δυναμικά. Σε ό,τι αφορά βέβαια έναν εσωτερικό χώρο, δεν μιλάμε για μια αυτούσια επιστροφή στη δεκαετία του ’70. Ο χώρος έχει στοιχεία που θυμίζουν εκείνη τη δεκαετία τα οποία παράλληλα είναι προσαρμοσμένα στο σήμερα». Εκτός αυτής της ρετρό επιστροφής, βλέπει και αυτός την «πράσινη» προσέγγιση. «Επίσης, στροφή παρατηρείται σε οτιδήποτε είναι «πράσινο», δηλαδή φιλικό προς το περιβάλλον. Εκτός της «πράσινης» αρχιτεκτονικής, και όσον αφορά την εσωτερική διακόσμηση, παρατηρείται η χρήση – τοποθέτηση φυτών εσωτερικού χώρου, είτε μεμονωμένα είτε ως επένδυση επιφανειών».
Με τη σειρά του, ο Δημήτρης Κουκούδης επίσης προκρίνει την «πράσινη» αρχιτεκτονική. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η “πράσινη” αρχιτεκτονική μπαίνει δυναμικά στα έργα που εκπονούνται και η συνεχόμενα εξελισσόμενη τεχνολογία επηρεάζει και θα επηρεάσει τις μελέτες και τις κατασκευές των κτισμάτων ολιστικά -εξωτερικά και εσωτερικά».
Στην ίδια τάση στέκεται και ο Δημήτρης Βαϊμάκης (Renovart). «Υπάρχει μια στροφή όλης της κοινωνίας σε ποιο οικολογικές – βιώσιμες λύσεις. Ήδη κατηγορούνται στη βιομηχανία της μόδας τα προϊόντα fast fashion για τη ρύπανση του πλανήτη.
Το μεγάλο αυτό ζήτημα δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστους του αρχιτέκτονες και τους designers. H τάση του μέλλοντος είναι να δημιουργούμε χώρους που θα αντέξουν στον χρόνο. Παράλληλα, μεγάλο κομμάτι των αρχιτεκτόνων στρέφεται στην επαναχρησιμοποίηση υλικών, είτε πρόκειται για δομικά υλικά είτε για έπιπλα και εξοπλισμό. Η τάση αυτή περιλαμβάνει απλές και λιτές γραμμές, σε συνδυασμό με μικρές εκρήξεις χρωμάτων, μοτίβων και υλικών», καταλήγει.