Μήνας: Απρίλιος 2022

Ο καταλυτικός ρόλος των υλικών στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, τα υλικά που σήμερα χαίρουν υψηλής προτίμησης στα οικιακά και επαγγελματικά κτίρια, αλλά και οι τάσεις που θα διαμορφώσουν το interior design τα επόμενα χρόνια.

To interior design χαρακτηρίζεται από τον αρμονικό συνδυασμό χρωμάτων και υλικών, ώστε να επιτευχθεί το ζητούμενο αισθητικό αποτέλεσμα. Το κάθε υλικό, έχοντας μοναδικά χαρακτηριστικά, αφήνει το δικό του αποτύπωμα και επηρεάζει καθοριστικά το ύφος των εσωτερικών χώρων. Ανάλογα με το στυλ που υιοθετεί η διακόσμηση ενός δωματίου (λιτό, φυσικό, μοντέρνο, φουτουριστικό, υπερπολυτελές κ.α.) γίνεται και η αντίστοιχη επιλογή υλικών, προκειμένου τα υποκείμενα του χώρου, οπτικά και απτικά, να εντάσσονται πλήρως στο δεδομένο περιβάλλον. Βέβαια, υπάρχουν αμέτρητοι συνδυασμοί και επιλογές, γεγονός που δίνει μεγάλη ελευθερία στην αρχιτεκτονική δημιουργία και έκφραση. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε έργα με όλο και πιο εκλεπτυσμένο interior design, βασισμένο σε πρωτότυπες ιδέες και τεχνοτροπίες. Συνεπώς, καλούμαστε να απαντήσουμε στο ερώτημα ποια υλικά έχουν τον πρώτο λόγο στον σύγχρονο σχεδιασμό εσωτερικών χώρων και ποιες εξελίξεις αναμένουμε το προσεχές διάστημα;

Υλικά που πρωταγωνιστούν
Σήμερα παρατηρούμε ότι μία μεγάλη γκάμα υλικών φαίνεται να χρησιμοποιείται ευρέως στη διακόσμηση των εσωτερικών χώρων, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ιδιαίτερες προτιμήσεις των πελατών, αλλά και οι ανάγκες των αρχιτεκτόνων. Το είδος του κτιρίου, το επιθυμητό ύφος των χώρων και φυσικά το κόστος είναι μερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή των υλικών, άρα και το τελικό αποτέλεσμα. Το τελευταίο διάστημα φαίνεται να κυριαρχεί μία minimal τάση και μία στροφή προς τη φύση, χωρίς βέβαια να απουσιάζουν και οι άλλοι ρυθμοί διακόσμησης.
Την κυριαρχία των υλικών που προσδίδουν μία φυσική αίσθηση στον χώρο, υπογραμμίζει και η Κυριακή Καπασακαλίδου, Interior Designer του γραφείου ΚΚ Design: «Συνήθως τα έπιπλα και τα διακοσμητικά αντικείμενα είναι αυτά που παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στους εσωτερικούς χώρους και προσδίδουν στυλ, όμως τα υλικά που χρησιμοποιούμε σωστά συντονισμένα μεταξύ τους μεταμορφώνουν τη δημιουργία ενός χώρου. Αναζητάμε πλέον χώρους με υλικά στη φυσική τους κατάσταση και υφή, χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία, όπως επενδύσεις σε δάπεδο και τοιχοποιία από ξύλο ακακίας, καρυδιάς και φυσικής δρυός. Παράλληλα, μας ενδιαφέρει εξίσου η ανθεκτικότητα και οι ιδιότητες χαμηλής συντήρησης που μας προσφέρουν κάποια υλικά, όπως οι χαλαζιακοί γρανίτες, το Dekton, το μωσαϊκό σε επιφάνειες καθημερινής χρήσης (πάγκους κουζίνας, λουτρών κ.ά.) και σε απομιμήσεις φυσικών υλικών πέτρας και μαρμάρου, που δεν στερούνται αισθητικής, σχεδίων και χρωμάτων.

Μέσα από την πανδημία είδαμε να αναζωπυρώνεται η δημιουργικότητα των ανθρώπων, επανεξετάζοντας τις πρώτες ύλες που μας δίνονται ώστε να πειραματιστούμε και να συνδυάσουμε παλιά και νέα οικεία υλικά, υπό διαφορετική προσέγγιση, σε σταθερά και κινητά στοιχεία των εσωτερικών χώρων, μεταμορφώνοντας τους σε έργα τέχνης».
Όπως επεξηγούν και οι Ελένη Κάτσαρη και Μυρτώ Ματθαίου, Lead Architects του γραφείου Km Architecture Studio, κυρίως μετά την πανδημία, ο σχεδιασμός φαίνεται να έχει μια πιο φυσική προσέγγιση: «Ο σύγχρονος σχεδιασμός των εσωτερικών χώρων έχει επικεντρωθεί περισσότερο στον άνθρωπο και στη φύση. Είναι μία τάση που ήδη είχε κερδίσει έδαφος πριν την πανδημία, αλλά σήμερα είναι πια κυρίαρχη. Θέλουμε οι χώροι να είναι άνετοι και φιλόξενοι, να παραπέμπουν στη φύση, να εκπέμπουν ζεστασιά, να σε χαλαρώνουν, να δημιουργούν συνθήκες ευεξίας. Βλέπουμε λοιπόν, τις “αυστηρές” γραμμές να συνδυάζονται με τα πιο “φιλικά” καμπυλόμορφα στοιχεία και τις ζεστές, φυσικές, γήινες αποχρώσεις και υφές να έχουν αντικαταστήσει την επιβλητική μονοχρωμία. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως φυσικά: κεραμικά υλικά, μαρμάρινες και ξύλινες επιφάνειες και επενδύσεις, φυσικές βαφές (κουρασάνι), υφάσματα και πορώδη υλικά».

Το κάθε υλικό είναι μοναδικό και μπορεί να επηρεάσει με τον δικό του τρόπο τη αισθητική του εσωτερικού χώρου επισημαίνει ο Designer Κώστας Γκάγκος, Επικεφαλής του γραφείου Costas Gagos Architecture & Design: «Κάθε υλικό με τα ειδικά χαρακτηριστικά του μπορεί να προσδώσει κάτι ιδιαίτερο στον χώρο. Η χρήση διαφόρων υλικών και ο συνδυασμός τους, μπορεί να αναβαθμίσει σημαντικά ή ακόμα και να καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα. Υλικά που χρησιμοποιούνται ευρέως είναι κυρίως το ξύλο – είτε συνθετικό είτε στην φυσική του μορφή – το γυαλί, το μάρμαρο, το ύφασμα και το μέταλλο. Επιπλέον, έχουμε στη διάθεσή μας και μια μεγάλη γκάμα από συνθετικά υλικά που μπορούμε να τα διαχειριστούμε και να τα μορφοποιήσουμε, ώστε να αποδώσουν πλαστικότητα και ιδιαίτερα σχήματα. Επίσης, συνθετικές επιφάνειες σε μεγάλη ποικιλία για επενδύσεις δαπέδων πάγκων ή τοίχων».

Ο ρόλος του υφάσματος
Το ύφασμα είναι ένα υλικό το οποίο φαίνεται να έχει σημαντική θέση στο interior design και να χρησιμοποιείται συχνά τόσο σε δομές φιλοξενίας όσο και σε ιδιόκτητες κατοικίες. Τα υφάσματα προσδίδουν την αίσθηση της υφής και της ζεστασιάς στον χώρο, ενώ η μεγάλη τους ποικιλία σε χρώματα και σχέδια εξασφαλίζει έναν εκλεπτυσμένο και πολυτελή χαρακτήρα. Το ύφασμα έχει δεκάδες χρήσεις και εφαρμογές και αναμφίβολα αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του σύγχρονου αρχιτέκτονα.
Τη σημασία του υφάσματος στο interior design υποδεικνύει ο Κ. Γκάγκος: «Η προσθήκη υφής στον χώρο δίνεται σε μεγάλο βαθμό από τη χρήση των υφασμάτων. Η αίσθηση της υφής οπτικά, προηγείται της αφής. Λαμβάνουμε υπόψη στοιχεία, όπως την τραχύτητα του ακατέργαστου μαλλιού σε ένα χαλί, την αίσθηση του βελούδου που ντύνει ένα έπιπλο ή τη λινή κουρτίνα που παίζει με το φως και τον αέρα, ώστε να τα χρησιμοποιήσουμε συνδυαστικά, ανεβάζοντας τη συνολική εμπειρία. Μπορούμε να εναλλάξουμε τη χρήση ματ ή γυαλιστερών υφασμάτων με ματιέρα και patterns, προκειμένου να προσθέσουμε οπτικό βάρος και ισορροπία, ακόμα και να ελέγξουμε την ακουστική του χώρου».

Από την πλευρά τους, η Ε. Κάτσαρη και η Μ. Ματθαίου αναφέρουν τα είδη υφάσματος που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στους εσωτερικούς χώρους, αλλά και κάποιες από τις σπουδαιότερες εφαρμογές τους: «Το ύφασμα παραμένει μία εύκολη λύση για να δώσει κανείς σε έναν χώρο χρώμα, ζεστασιά, στυλ, κομψότητα και την αίσθηση του φυσικού, ώστε να δημιουργηθεί μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Η στροφή προς τα φυσικά υλικά φέρνει στο προσκήνιο υφάσματα, όπως το βαμβακερό, το λινό ή το μάλλινο. Οι πολλαπλές χρήσεις του υφάσματος στο interior design (επίπλωση, κουρτίνες, φωτιστικά κ.α.), η ποικιλία στις υφές και τα είδη ύφανσης, καθώς και οι συνδυασμοί τους, αποτελούν ένα σημαντικό και εύχρηστο εργαλείο στα χέρια του σχεδιαστή. Τεχνικές όπως η φυσική βαφή, το υφαντό, τα υφάσματα patchwork και οι ανάγλυφες υφές, βλέπουμε να κυριαρχούν και να συνδυάζονται, δίνοντας ενδιαφέροντα αποτελέσματα».

Παράγοντες όπως η αντοχή του υλικού, η λειτουργικότητα και οι ιδιαίτερες ανάγκες του χώρου, αλλά και ο χαρακτήρας που επιθυμεί να αποδώσει ο αρχιτέκτονας, καθορίζουν το είδος του υφάσματος που θα επιλεγεί, διασαφηνίζει η Κ. Καπασακαλίδου: «Τα υφάσματα αποτελούν πολύ σημαντικό κομμάτι της εσωτερικής διακόσμησης. Η σωστή επιλογή τους δίνει τον τόνο και τον χαρακτήρα που θέλει να προσδώσει σε έναν χώρο ο εκάστοτε σχεδιαστής. Ανάλογα το στυλ διακόσμησης, επιλέγουμε υφάσματα που φαίνονται casual, ενώ σε άλλες περιπτώσεις πιο ιδιαίτερα και επίσημα. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται υφάσματα με μοτίβο (patterns), το οποίο πρέπει να είναι κατάλληλο για το μέγεθος των επίπλων που καλύπτουν, καθώς και για το μέγεθος του δωματίου. Πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η ποιότητα και η αντοχή ενός υφάσματος στον χρόνο, είτε το χρησιμοποιούμε σε κατοικίες, είτε σε σκάφη ή σε επαγγελματικούς χώρους. Σε όποια μορφή και αν είναι (κουρτίνα, πάνελ σκίασης, ταπετσαρία, σε αρχιτεκτονικές εφαρμογές οροφής ή τοιχοποιίας, χαλιά, κλινοσκεπάσματα), τόσο για λειτουργικούς όσο και για αισθητικούς σκοπούς, τα υφάσματα προσθέτουν χρώμα, βάθος, δυναμική και οπτικό ενδιαφέρον».

Τάσεις στο Interior Design
Η πανδημία, η οποία στιγμάτισε τον τρόπο ζωής μας τα τελευταία δυο χρόνια, φαίνεται να έχει επηρεάσει μεταξύ άλλων και το interior design. Έτσι, έχει τεθεί στο προσκήνιο η δημιουργία ζεστών και φιλόξενων εσωτερικών χώρων, που συντελούν στην ψυχική ευεξία των χρηστών. Παράλληλα, υπάρχει μία ροπή προς τον μινιμαλισμό, καθώς προτιμάται η λιτή και ελαφρά διακόσμηση, η οποία διακρίνεται από λειτουργικότητα και κομψότητα. Ως έντονες ανάγκες αναδεικνύονται η προστασία και η επαφή με το φυσικό περιβάλλον και για αυτό συχνά επιλέγονται ακατέργαστα ή με ελάχιστη επεξεργασία υλικά, τα οποία χαρίζουν μία «φυσικότητα» στον χώρο και συνάμα ανταποκρίνονται στις επιταγές της βιωσιμότητας των κτιρίων.
Τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν η πανδημία και η περιβαλλοντική κρίση στον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων τονίζουν η Ε. Κάτσαρη και η Μ. Ματθαίου: «Οι συνθήκες που βίωσε η ανθρωπότητα τα τελευταία δυο χρόνια συνοδεύτηκαν από αλλαγές στον τρόπο που βιώνουμε, απολαμβάνουμε και σχεδιάζουμε τον χώρο. Σε αυτό το πλαίσιο, η στροφή προς τον άνθρωπο και τη φύση, ως τάση στη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων, αλλά και η πολύ – λειτουργικότητα αυτών, εκτιμούμε ότι θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στο άμεσο μέλλον, ως απάντηση στις ανάγκες που γέννησε η πανδημία. Ωστόσο, η βιωσιμότητα των χώρων και των κατασκευών μέσω της επιλογής συγκεκριμένων υλικών, αλλά και της υιοθέτησης συγκεκριμένου τρόπου σχεδιασμού, θα είναι πάντοτε ζητούμενο. Οι ευέλικτοι και εύκολα μετατρέψιμοι χώροι, όπως και η χρήση φυσικών υλικών ή υλικών με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της σχεδιαστικής διαδικασίας».

«Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από μία 2ετία παγκόσμιας πανδημίας, οι τάσεις του εσωτερικού σχεδιασμού και η χρήση των υλικών επικεντρώνονται στο ότι ζητάμε τη ζεστασιά, την ευεξία και ένα φιλόξενο χώρο που να μας κάνει να νιώθουμε συναισθηματικά άνετα. Μίνιμαλ λευκές επιλογές design με χρώματα και επιφάνειες εμπνευσμένα από τη φύση, ζεστές γήινες αποχρώσεις, φυσικά υφάσματα με απαλή υφή, πέτρινες και μαρμάρινες επιφάνειες, έπιπλα με καμπυλωτό σχεδιασμό, είναι ορισμένες από τις πιο δημοφιλείς επιλογές που θεωρώ ότι θα επικρατήσουν στα επόμενα χρόνια» δηλώνει η Κ. Καπασακαλίδου και συμπληρώνει: «Η επιστροφή στη φύση με φυτά εσωτερικού χώρου, η χρήση ανακυκλωμένων vintage επίπλων, τα διακοσμητικά αντικείμενα και οι σχεδιαστικές εφαρμογές με ακατέργαστα, πορώδη, οργανικά υλικά, ενισχύουν τη σύνδεση μας με τον εξωτερικό χώρο, δημιουργούν μια αίσθηση αναζωογόνησης και μια ιδιαίτερη ανάγκη προσωπικής δημιουργικότητας».

Η βιοφιλία, ο λιτός σχεδιασμός και η φυσικότητα των υλικών, η ανάγκη για πολυτελείς χώρους και η βιωσιμότητα είναι οι βασικοί πυλώνες που καθορίζουν επί του παρόντος το interior design και θα συνεχίσουν να το επηρεάζουν ακόμη πιο έντονα τα επόμενα χρόνια αναφέρει ο Κ. Γκάγκος: «Από τη μια έχουμε την επιστροφή στην απλότητα και στα φυσικά υλικά με λιτές γραμμές και δωρικά σχεδιασμένους χώρους, από την άλλη, όμως, διαφαίνεται έντονα και η ανάγκη για πολυτελείς εκλεπτυσμένους χώρους με luxurious στοιχεία και υλικά. Πρόκειται να μας απασχολήσει αρκετά η βιοφιλία, εφαρμοσμένη και αποτυπωμένη στον χώρο με φυσικά ή τεχνητά φυτά, ταπετσαρίες και έπιπλα με οργανικά σχήματα και καμπύλες φόρμες. Επίσης, κύρια τάση στο σύγχρονο interior design, αλλά και επιταγή πλέον της εποχής, είναι η στροφή προς την πράσινη προσέγγιση ως προς τα υλικά και τη διαχείρισή τους».

Βάσει των παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε ότι η επιλογή των υλικών είναι μείζονος σημασίας για το interior design. Κάθε υλικό έχει τις δικές του ιδιότητες και χαρακτηριστικά, γεγονός το οποίο αφενός επηρεάζει τη λειτουργικότητα του χώρου και αφετέρου το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Οι αρχιτέκτονες και οι interior designers, συνδυάζοντας καταλλήλως τα υλικά που επιλέγουν, μπορούν να προσδώσουν διαφορετικό ύφος σε κάθε χώρο, ανάλογα με τις προδιαγραφές και τις ανάγκες του εκάστοτε κτιρίου, και να προσφέρουν ποικιλία ερεθισμάτων και εμπειριών στους χρήστες. Το υλικό καθαυτό, αλλά και οι εφαρμογές του, αποτελούν μόνο ένα μικρό κομμάτι του ευρύτερου σχεδιασμού, το οποίο, ωστόσο, θα πρέπει να ταιριάζει αρμονικά με όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του εσωτερικού περιβάλλοντος.