Τα «έξυπνα» συστήματα ασφαλείας προσφέρουν αυξημένο επίπεδο προστασίας και επιτρέπουν στους χρήστες τους να έχουν άμεσο έλεγχο του προσωπικού τους χώρου.
Καθώς μεταβαίνουμε όλο και πιο γοργά προς την ψηφιοποίηση, το smart home δεν αποτελεί μία φουτουριστική προοπτική, αλλά πραγματικότητα που γίνεται αντιληπτή ακόμη και στο μέσο νοικοκυριό. Τον δρόμο προς αυτή την κατεύθυνση άνοιξε το IoT (Internet of Things) παρέχοντας στους καταναλωτές συσκευές οι οποίες μπορούν να ελέγχονται εξ αποστάσεως, μέσω μίας απλής εφαρμογής στο smartphone. Η δυνατότητα αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε ηλεκτρικές συσκευές, όπως το πλυντήριο ή το κλιματιστικό, αλλά επεκτείνεται και σε λειτουργίες που αφορούν υπηρεσίες και συστήματα ασφαλείας. Πλέον χρονοβόρες διαδικασίες απλοποιούνται και αυτοματοποιούνται, διευκολύνοντας την πολυάσχολη καθημερινότητα μας. Στο παρόν άρθρο θα επικεντρωθούμε στα «έξυπνα» συστήματα ασφαλείας και πιο συγκεκριμένα στις ανερχόμενες τεχνολογίες του τομέα, στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν και στα πλεονεκτήματα που προσφέρουν σε σύγκριση με τα συμβατικά μέσα.
Συστήματα και συνδεσιμότητα
Τα «έξυπνα» συστήματα ασφαλείας χαρακτηρίζονται ως καινοτόμα, διότι επιτρέπουν τον απομακρυσμένο έλεγχο της κατοικίας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και παράλληλα προσαρμόζονται πλήρως στις ιδιομορφίες του χώρου, αλλά και τις επιθυμίες του χρήστη. Πλέον ο καθένας, με τη χρήση απλών και σχετικά οικονομικών συσκευών, όπως κάμερες εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, αισθητήρες κίνησης και ηλεκτρονικές κλειδαριές, μπορεί να επιβλέψει το σπίτι του, χωρίς να χρειάζεται να μισθώνει κάποια εταιρεία security. Η παρακολούθηση και ο χειρισμός των παραπάνω συσκευών γίνεται κυρίως μέσω κινητού ή tablet. Aν κάποιος ιδιοκτήτης, βέβαια, επιθυμεί να έχει το μέγιστο επίπεδο προστασίας, η πληρωμή συνδρομής σε κάποια εξειδικευμένη εταιρεία security κρίνεται αναγκαία, ώστε να υπάρχει εγγύηση ότι ο χώρος επιτηρείται όλο το 24ωρο και ότι θα ειδοποιηθεί έγκαιρα η αστυνομία ή η πυροσβεστική σε περίπτωση παραβίασης ή φυσικής καταστροφής.
Για να επιτευχθεί ο απομακρυσμένος χειρισμός των έξυπνων συστημάτων ασφαλείας, απαιτείται η σύνδεση τους με το διαδίκτυο. Συνήθως, τα πιο απλά συστήματα ασφαλείας που επιλέγονται σε κατοικίες, περιλαμβάνουν αισθητήρες τοποθετημένους σε πόρτες και παράθυρα, αισθητήρες κίνησης και έναν διανομέα (hub), ο οποίος αναλαμβάνει την επικοινωνία όλων αυτών των συσκευών, χρησιμοποιώντας κάποιο ασύρματο δίκτυο (Wi-Fi, Z-Wave, Zigbee) ή κάποιο τοπικό δίκτυο. Για μεγαλύτερη κάλυψη μπορούν να προστεθούν αισθητήρες σε όλη την περίμετρο της κατοικίας,
κάμερες σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, μηχανισμοί ηλεκτρονικού κλειδώματος, φώτα, σειρήνες και αισθητήρες καπνού ή νερού, θερμοκρασίας και θραύσης τζαμιών.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που προκύπτει με τον συντονισμό όλων αυτών των συσκευών είναι ότι, για λόγους που σχετίζονται με τις προδιαγραφές ισχύος, το εύρος του σήματος, το μέγεθος και την τιμή, δεν χρησιμοποιούν όλα τα συστήματα το ίδιο ασύρματο πρότυπο για να επικοινωνούν με τον κεντρικό διανομέα. Ενδεικτικά, μικρότερα εξαρτήματα, όπως είναι οι αισθητήρες εισόδου – εξόδου, χρησιμοποιούν συνήθως τεχνολογία Z-Wave ή Zigbee, επειδή δεν απαιτούν πολλή ισχύ και μπορούν να τροφοδοτηθούν από μικρότερες μπαταρίες. Επιπλέον, οι συσκευές Z-Wave και Zigbee χρησιμοποιούν κρυπτογράφηση AES 128 και, δεδομένου ότι λειτουργούν σε κλειστό σύστημα με ειδικό διανομέα, προσφέρουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Από την άλλη πλευρά, το Wi-Fi παρέχει μεγαλύτερο bandwidth και για αυτό χρησιμοποιείται συνήθως σε κάμερες ασφαλείας για την παροχή ομαλής ροής βίντεο. Οι συσκευές Wi-Fi δεν χρειάζονται ειδικό διανομέα, μπορούν να συνδεθούν απευθείας στο οικιακό δίκτυο και ελέγχονται μέσω εφαρμογής smartphone.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα των έξυπνων συστημάτων ασφαλείας είναι ότι λειτουργούν σε ένα κλειστό περιβάλλον, στο οποίο είναι εφικτό να τεθούν διαφοροποιημένοι κανόνες, οι οποίοι ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες των ενοίκων. Για παράδειγμα, ο φωτισμός μπορεί να ρυθμιστεί ώστε να ενεργοποιείται μόλις ανιχνευτεί κίνηση, οι πόρτες να ξεκλειδώνουν αυτόματα όταν εντοπιστεί μεγάλη ποσότητα καπνού ή νερού και η καταγραφή βίντεο από τις κάμερες εσωτερικών και εξωτερικών χώρων να ξεκινά μόλις σταλεί σήμα από τους εγκαταστημένους αισθητήρες. Οι παραπάνω ρυθμίσεις, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, μπορούν να γίνουν μέσω smartphone.
Έξυπνοι αισθητήρες
Οι έξυπνοι αισθητήρες έχουν καίριο ρόλο στη λειτουργία μίας «έξυπνης» κατοικίας, καθώς αποτελούν τα «μάτια» και τα «αυτιά» του χώρου. Πρόκειται για ευαίσθητες συσκευές, οι οποίες καταγράφουν δεδομένα του περιβάλλοντος και, ανάλογα με την πληροφορία που λαμβάνουν, εκτελούν προκαθορισμένες ενέργειες, σε συνεργασία πάντοτε με τις υπόλοιπες smart συσκευές του δικτύου. Οι έξυπνοι αισθητήρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν το ίδιο αποτελεσματικά και σε επαγγελματικούς χώρους, όπως αποθήκες ή γραφεία.
Οι συμβατικοί αισθητήρες είναι κατασκευασμένοι ώστε να εντοπίζουν κίνηση ή ακόμα και μεταβολές του φωτός, της θερμότητας ή της πίεσης. Τα δεδομένα που συλλέγονται από τους ανιχνευτές συνήθως μεταφράζονται αναλογικά. Η μεγάλη καινοτομία στους έξυπνους αισθητήρες είναι ότι διαθέτουν ενσωματωμένο έναν μικροεπεξεργαστή, ο οποίος μετατρέπει το αναλογικό σήμα σε ψηφιακό, καθιστώντας το αξιοποιήσιμο από τις άλλες smart συσκευές με τις οποίες είναι συνδεδεμένοι.
Θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε τους αισθητήρες σε πέντε μεγάλες κατηγορίες με βάση τη λειτουργία τους.
- Αισθητήρες θερμοκρασίας: Εντοπίζουν τις μεταβολές στην θερμοκρασία ενός δωματίου ή ενός μηχανήματος και στέλνουν ειδοποιήσεις σε περίπτωση υπερθέρμανσης για να ληφθούν άμεσα οι αντίστοιχες ενέργειες προστασίας και συντήρησης.
- Αισθητήρες πίεσης: Χρησιμοποιούνται συχνά για την παρακολούθηση της πίεσης αερίων ή υγρών σε έναν αγωγό. Μια ξαφνική πτώση της πίεσης μπορεί να υποδηλώνει διαρροή ή πρόβλημα ελέγχου ροής.
- Αισθητήρες υπέρυθρων: Συχνά αυτού του είδους οι αισθητήρες χρησιμοποιούνται σε κάμερες θερμικής απεικόνισης ή σε ανέπαφα θερμόμετρα υπέρυθρων για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της θερμοκρασίας. Κάποιοι από αυτούς αποτελούν οπτικούς αισθητήρες συντονισμένους σε μια συχνότητα που τους επιτρέπει να βλέπουν φως στο υπέρυθρο φάσμα. Αυτούς του τύπους τους συναντάμε κυρίως σε ιατρικό εξοπλισμό ή σε ηλεκτρονικές συσκευές, σχεδιασμένες να λειτουργούν με τηλεχειρισμό.
- Αισθητήρες απόστασης: Χρησιμοποιούνται για να εντοπίζεται η θέση ενός ατόμου ή ενός αντικειμένου σε σχέση με τον αισθητήρα. Στον τομέα του λιανικού εμπορίου χρησιμοποιούνται για να παρακολουθούν τις κινήσεις των καταναλωτών μέσα στα καταστήματα.
- Αισθητήρες στάθμης: Υπολογίζουν τον χώρο που καταλαμβάνεται μέσα σε ένα δωμάτιο ή μία δεξαμενή και στέλνουν σήμα κινδύνου σε περίπτωση που υπάρχει υπερχείλιση ή πλημμύρα.
- Αισθητήρες καπνού: Εντοπίζουν αυξημένη ποσότητα καπνού και διοξειδίου του άνθρακα και αμέσως στέλνουν σήμα για κίνδυνο πυρκαγιάς.
- Αισθητήρες τζαμιών: Ενεργοποιούνται μόλις προκληθεί θραύση ή μεγάλη πίεση στα παράθυρα του κτιρίου.
Έξυπνα κουδούνια με κάμερα
Τα εν λόγω κουδούνια αποτελούν μία πρωτοποριακή τεχνολογία, που προσφέρει άνεση και ασφάλεια. Χάρη στην κάμερα που διαθέτουν, μπορούμε να αναγνωρίζουμε την ταυτότητα ενός επισκέπτη, χωρίς να χρειάζεται να ανοίγουμε την εξώπορτα ή να πλησιάσουμε σε αυτή. Μόλις εντοπιστεί κίνηση σε μία καθορισμένη απόσταση ή κάποιος πατήσει το κουδούνι, αμέσως έρχεται ειδοποίηση στο κινητό και ξεκινά η καταγραφή βίντεο. Επιπλέον, μέσω του τηλεφώνου μπορεί να υπάρξει ηχητική επικοινωνία, ακόμη και αν βρίσκεται κάποιος εκτός σπιτιού. Η εγκατάστασή τους είναι πολύ απλή, καθώς χρησιμοποιούν την υφιστάμενη καλωδίωση των συμβατικών κουδουνιών, ενώ υπάρχουν και μοντέλα τα οποία λειτουργούν με μπαταρίες. Κάποια από αυτά μάλιστα μπορούν να συνδεθούν και με άλλες smart συσκευές, όπως κλειδαριές και σειρήνες, ενώ άλλα υποστηρίζουν και φωνητικές εντολές.
Έξυπνες κλειδαριές
Οι έξυπνες κλειδαριές αποτελούν μία σημαντική προσθήκη για την ενίσχυση της ασφάλειας κάθε κτιρίου. Αν ήδη υπάρχει κάποιος διανομέας (hub), πολύ εύκολα μπορεί να προστεθεί στο σύστημα και μία κλειδαριά Z-Wave ή Zigbee. Εναλλακτικά, υπάρχουν μοντέλα που υποστηρίζουν Wi-Fi ή Bluetooth και διαθέτουν δική τους εφαρμογή για κινητά, με την οποία μπορεί να ελεγχθεί η λειτουργία τους. Έτσι, με το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να κλειδωθεί ή να ξεκλειδωθεί εξ’ αποστάσεως κάθε συμβεβλημένη πόρτα και να έρθει ειδοποίηση για οποιαδήποτε ανάλογη δραστηριότητα εντός του σπιτιού. Επίσης, μπορούν να δημιουργηθούν προσωρινά ή μόνιμα προγράμματα πρόσβασης για μέλη της οικογένειας και συμβεβλημένα φιλικά πρόσωπα για συγκεκριμένες ώρες και μέρες μέσα στην εβδομάδα. Αξιοποιώντας δεδομένα από τις υπηρεσίες τοποθεσίας του κινητού τηλεφώνου, επιτελείται αυτόματο άνοιγμα ή κλείσιμο της εξώθυρας. Επιπρόσθετα, μπορούν να δεχθούν φωνητικές οδηγίες χρησιμοποιώντας εντολές Siri (HomeKit), Google Assistant ή Amazon Alexa. Τέλος, οι έξυπνες κλειδαριές μπορούν να συνδυαστούν με αισθητήρες καπνού και θερμοστάτες, ώστε να ανοίγουν αυτόματα και γρήγορα οι έξοδοι κινδύνου, καθώς και με τα ηλεκτρονικά κουδούνια και τα συστήματα φωτισμού. Υπάρχουν είδη κλειδαριών που λειτουργούν με οθόνη αφής, με συνδυασμό οθόνης και κλειδιού ή με δακτυλικό αποτύπωμα.
Έξυπνες κάμερες
Οι έξυπνες κάμερες είναι ουσιαστικά συσκευές οπτικής εγγραφής, οι οποίες παρέχουν στον χρήστη ένα πλήθος ηλεκτρονικών δυνατοτήτων και εφαρμογών. Ο έλεγχος τους γίνεται μέσω ενός προγράμματος που μπορεί να εγκατασταθεί στο κινητό ή στον υπολογιστή. Οι έξυπνες κάμερες μέσω της εφαρμογής μπορούν να μεταδίδουν την εικόνα ή το βίντεο που καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο. Έτσι γίνεται εφικτή η συνεχής επίβλεψη του σπιτιού, γεγονός που αποτελεί πολύτιμη λύση σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν μικρά παιδιά ή κατοικίδια ζώα. Το πιο σημαντικό τους πλεονέκτημα είναι ότι μπορούν να συνδεθούν με τις υπόλοιπες έξυπνες συσκευές που έχουν ενσωματωθεί στο οικιακό δίκτυο. Για παράδειγμα, η κάμερα μπορεί να ρυθμιστεί να ξεκινήσει την καταγραφή μόλις εντοπιστεί κίνηση από κάποιον αισθητήρα που έχει ενσωματωθεί σε κάποιον εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο. Ταυτόχρονα, αξιοποιώντας συστήματα όπως είναι το Alexa της Amazon ή το Google Home, θα μπορούσε να γίνει και χρήση φωνητικών εντολών. Η αποθήκευση των βίντεο και των φωτογραφιών μπορεί να γίνει τοπικά σε κάποιον σκληρό δίσκο, είτε στο cloud για πιο εύκολη πρόσβαση και μεγαλύτερη ασφάλεια.
Ανακεφαλαιώνοντας, τα έξυπνα συστήματα ασφαλείας αποτελούνται από ένα σύνολο προηγμένων συσκευών, οι οποίες είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο και συντονίζονται από ένα κεντρικό hub. Το πρωτοποριακό στοιχείο είναι ότι ο έλεγχος των συστημάτων μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή από το κινητό τηλέφωνο μέσω μίας απλής εφαρμογής, επιτρέποντας να γίνεται επιτήρηση του χώρου εύκολα και σε πραγματικό χρόνο. Σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποιος φυσικός κίνδυνος, όπως πυρκαγιά ή πλημμύρα, στέλνεται αμέσως ειδοποίηση -σε πιο εξελιγμένα συστήματα άμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες-, ώστε να ληφθούν οι δέουσες ενέργειες προστασίας. Αντίστοιχα, μόλις ανιχνευθεί παραβίαση στις πόρτες ή στα παράθυρα της κατοικίας, ενεργοποιείται ο συναγερμός και ενημερώνονται αμέσως οι ιδιοκτήτες και η αστυνομία. Τα συστήματα smart security διαθέτουν συγκριτικά μικρό κόστος και παρέχουν υψηλό επίπεδο προστασίας, καθιστώντας τα ιδανική λύση για τον μέσο πολίτη. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, σταδιακά θα εμφανίζονται όλο και πιο καινοτόμα προϊόντα που θα κάνουν τις κατοικίες ακόμη πιο λειτουργικές και ασφαλείς.
