Πώς τα δάπεδα επηρεάζουν το ευρύτερο design των κατασκευών και ποια είδη είναι πιο διαδεδομένα στα οικιστικά κτίρια;
Αναπόσπαστο κομμάτι του σχεδιασμού αποτελούν τα δάπεδα, καθώς διαμορφώνουν καθοριστικά το design και τον χαρακτήρα κάθε χώρου. Η υφή και οι αποχρώσεις των δαπέδων μπορούν να αλλάξουν ριζικά την εικόνα του εσωτερικού ή εξωτερικού περιβάλλοντος, δίνοντας ιδιαίτερη χροιά στο αρχιτεκτονικό έργο. Ανάλογα με το είδος της κατασκευής, αν πρόκειται δηλαδή για κατοικία ή επαγγελματικής χρήσης κτίριο, επιλέγονται τα κατάλληλα υλικά δαπέδων, που εξυπηρετούν τις λειτουργικές και αισθητικές ανάγκες κάθε οικοδομήματος. Στο αφιέρωμα που ακολουθεί, σπουδαίοι designers παραθέτουν τις απόψεις τους για το πώς τα δάπεδα επηρεάζουν τον ευρύτερο σχεδιασμό των κατοικιών, καθώς και για τις τάσεις που αναδύονται στη σύγχρονη αγορά.
Η επίδραση των δαπέδων στο ύφος των κατασκευών
Το δάπεδο είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που παρατηρεί ένα άτομο, όταν εισέρχεται σε ένα κτίριο. «Προσθέτει χρώμα και υφή στον χώρο, δημιουργώντας οπτική αρμονία. Ένα φωτεινό ή σκούρο δάπεδο μπορεί να αλλάξει ριζικά την αίσθηση ενός δωματίου, ενώ τα διαφορετικά σχέδια και μοτίβα μπορούν να προσδώσουν μοναδικότητα. Επιπλέον, το δάπεδο έχει τη δυνατότητα να διαχωρίσει και να οριοθετήσει χώρους. Διαφορετικά υλικά ή χρώματα δαπέδου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διαχωρίσουν διαφορετικές ζώνες σε έναν ανοιχτό χώρο. Η αντανάκλαση του φωτός από το δάπεδο παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αρμονικής ατμόσφαιρας» αναφέρει η Γεωργία Πλάτσακου, Architect, Head of Construction του γραφείου GPS Design και προσθέτει πως «τα υλικά και τα χρώματα του δαπέδου μπορούν να επηρεάσουν το πώς το φως διαχέεται στον χώρο. Ένα γυαλιστερό δάπεδο αντανακλά περισσότερο φως, δημιουργώντας μια φωτεινότερη αίσθηση, ενώ ένα ματ δάπεδο απορροφά περισσότερο φως, προσδίδοντας μια πιο ζεστή και χαλαρή ατμόσφαιρα. Τέλος, το δάπεδο συμβάλλει στη συνοχή του σχεδιαστικού στυλ ενός κτιρίου. Μπορεί να δέσει μαζί διάφορα στοιχεία του εσωτερικού χώρου και να διατηρήσει μια ενιαία αισθητική. Η επιλογή του δαπέδου πρέπει να εναρμονίζεται με τα υπόλοιπα στοιχεία του σχεδιασμού, όπως οι τοίχοι, τα έπιπλα και τα διακοσμητικά, για να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη και συνεκτική εικόνα».
Με τη σειρά του ο Στάθης Αμανατίδης, Interior Designer, Design Director του γραφείου Kaput Design, υπογραμμίζει ότι «το δάπεδο παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του συνολικού design ενός κτιρίου, καθώς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επιφάνειες σε κάθε χώρο και επηρεάζει άμεσα την αισθητική και τη γενικότερη αίσθηση που αποπνέει το εσωτερικό, αλλά και το εξωτερικό. Το κατάλληλο δάπεδο μπορεί να αναβαθμίσει τον χώρο, να δημιουργήσει οπτική συνοχή και να προσδιορίσει περιοχές με διαφορετικές χρήσεις. Επιπλέον, η επιλογή υλικών και χρωμάτων μπορεί να επηρεάσει τη φωτεινότητα και την ατμόσφαιρα του χώρου, καθώς και να υποστηρίξει το ύφος και την ταυτότητα του κτιρίου».
«Η επιλογή του δαπέδου έχει σημαντικό ρόλο στο ευρύτερο design ενός κτιρίου, καθώς αναβαθμίζει την αισθητική, τη λειτουργικότητα και την άνεση. Διαφορετικά υλικά, χρώματα και υφές καθορίζουν το ύφος και το στυλ, από μοντέρνο και αυστηρό έως ρουστίκ και ζεστό. Επιπλέον, μέσω του δαπέδου επιτυγχάνεται η συνέχεια και η συνέπεια του ύφους μεταξύ διάφορων περιοχών χρήσης, ενώ μία καλά μελετημένη σειρά επιλογών τονίζει κάποιες ζώνες ή φέρνει σε αντίθεση κάποιες άλλες, κυρίως σε ενιαίους χώρους. Παράλληλα, η επιλογή του δαπέδου καθορίζει την ανθεκτικότητα, τις ανάγκες συντήρησης ενός κτιρίου, αλλά και την ασφάλεια των χρηστών. Επίσης, το δάπεδο προσφέρει θερμικές και ακουστικές ιδιότητες, με πληθώρα υλικών που μονώνουν τον χώρο και παρέχουν ηχοαπορρόφηση. Περιβαλλοντικά, τα βιώσιμα υλικά βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους και μειώνουν τον οικολογικό αντίκτυπο του κτιρίου» εξηγεί η Σάντρα Κορκά, επικεφαλής του γραφείου Square Design Interiors.
Σύμφωνα με τη Μαρία Θεοδωρίδου, επικεφαλής του γραφείου Theodoridou Interior Design «το δάπεδο είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον συνολικό σχεδιασμό και το design ενός κτιρίου. Η επιλογή του κατάλληλου δαπέδου μπορεί να βελτιώσει την αισθητική, τη λειτουργικότητα και την άνεση ενός χώρου. Καταλαμβάνοντας ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στα στοιχεία που δομούν τη διακόσμηση, το υλικό, η υφή, το χρώμα, τα μοτίβα, είναι κάποιες πρώτες βασικές πτυχές του, που δίνουν τα πρώτα θεμέλια στο γενικό design, τονίζοντας έτσι και την ταυτότητα του χώρου. Το δάπεδο, θα λέγαμε λοιπόν, ότι είναι ένας βασικός παράγοντας που επηρεάζει και ενισχύσει τη συνολική διακόσμηση. Οριοθετεί και προσδιορίζει τους χώρους, προσφέροντας άνεση και βελτιώνοντας την ακουστική και τη θερμομόνωση. Δίνει μια ευχέρεια στον αρχιτέκτονα να μπορεί να φέρει μέσα από αυτό τη δυναμική και την ταυτότητα σε κάθε χώρο, αλλά και στον ίδιο ως σχεδιαστή».
Ανάδειξη της μοναδικότητας ενός κτιρίου
«Ως αρχιτέκτονας, πιστεύω ακράδαντα ότι το δάπεδο παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στο ευρύτερο design ενός κτιρίου. Το δάπεδο είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται ολόκληρη η αισθητική και η λειτουργικότητα του χώρου. Μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση ροής και συνέχειας μεταξύ διαφορετικών περιοχών ενός κτιρίου, να ορίσει χώρους και να ενισχύσει τη συνολική εμπειρία του χρήστη. Επιπλέον, το κατάλληλο δάπεδο μπορεί να αναδείξει τη μοναδικότητα και την ταυτότητα του κτιρίου ανάλογα με την επιλογή χρώματος- υφής, ενώ παράλληλα προσφέρει πρακτικά οφέλη, όπως αντοχή, ευκολία στη συντήρηση και άνεση» τονίζει η Ματίνα Τσάτση, Architect – Founder του γραφείου Unity Design Architectural Studio και συμπληρώνει πως «παραδείγματα επιτυχημένων αρχιτεκτόνων, όπως ο Frank Lloyd Wright, δείχνουν πως η προσεκτική επιλογή δαπέδων μπορεί να αλλάξει ριζικά την αντίληψη του χώρου. Ο Wright συχνά χρησιμοποιούσε φυσικά υλικά για να ενοποιήσει εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, δημιουργώντας μια αίσθηση αρμονίας και συνέχειας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Fallingwater, όπου το δάπεδο από πέτρα συνεχίζει από τον εσωτερικό στον εξωτερικό χώρο, δημιουργώντας μια αδιάλειπτη σύνδεση με το περιβάλλον».
Ακολούθως, η Σοφία Νικολάου, Interior Designer του γραφείου DsN Studio Design, σημειώνει ότι «το δάπεδο αποτελεί βασικό στοιχείο στην αισθητική του εσωτερικού σχεδιασμού προσδίδοντας οπτική συνοχή σε έναν χώρο. Το υλικό του δαπέδου (ξύλο, πλακάκι, μοκέτα, μάρμαρο, κτλ) μπορεί να καθορίσει το στυλ του χώρου. Για παράδειγμα το ξύλο μπορεί να προσδώσει μια αίσθηση φυσικότητας και ζεστασιάς, ενώ το μάρμαρο πολυτέλεια και κομψότητα. Χρησιμοποιώντας διαφορετικά υλικά ή μοτίβα, το δάπεδο μπορεί να δημιουργήσει αντίθεση και να εστιάσει την προσοχή σε συγκεκριμένα σημεία του χώρου με σκοπό να τονιστούν τα εκάστοτε αρχιτεκτονικά στοιχεία. Από την άλλη πλευρά, η επιλογή του δαπέδου μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργικότητα και τη χρηστικότητα του χώρου. Ένα ανθεκτικό και εύκολο στον καθαρισμό δάπεδο είναι ιδανικό για περιοχές με υψηλή κυκλοφορία, όπως η κουζίνα ή το σαλόνι. Τέλος, η υφή του δαπέδου επηρεάζει την αίσθηση της άνεσης. Η προσεκτική επιλογή του δαπέδου, λαμβάνοντας υπόψη αυτούς τους παράγοντες, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την αισθητική και τη λειτουργικότητα ενός χώρου, συμβάλλοντας έτσι σε ένα καλαίσθητο και αρμονικό σχεδιασμό».
Οι σχεδιαστικές επιλογές δαπέδων στις κατοικίες
«Στα οικιστικά κτίρια, οι πιο διαδεδομένες επιλογές δαπέδων είναι τα ξύλινα πατώματα, τα πλακάκια, το μάρμαρο και η πατητή τσιμεντοκονία. Τα ξύλινα πατώματα είναι δημοφιλή λόγω της φυσικής τους ομορφιάς, της ανθεκτικότητας και της διαχρονικότητας που προσφέρουν. Πολλές φορές, όμως, λόγω του μεγάλου κόστους που έχει το ξύλινο δάπεδο, επιλέγουμε laminate που οπτικά θυμίζει το ξύλο και είναι αρκετά οικονομικότερο. Τα πλακάκια προτιμώνται για τις περιοχές με υψηλή υγρασία, όπως κουζίνες και μπάνια, λόγω της αντοχής τους στο νερό και της ευκολίας καθαρισμού. Τα πλακάκια μεγάλης διάστασης και ματ υφής δίνουν ένα αποτέλεσμα αρκετά φυσικό, γήινο και μοντέρνο. Το μάρμαρο προσδίδει αίσθηση πολυτέλειας και διαχρονικότητας, ενώ η πατητή τσιμεντοκονία προσφέρει μια μοντέρνα και βιομηχανική αισθητική, ιδανική για σύγχρονους χώρους» επισημαίνει ο Σ. Αμανατίδης.
Στη συνέχεια η Γ. Πλάτσακου αναφέρει πως «τα ξύλινα δάπεδα αποτελούν μία από τις πιο δημοφιλείς επιλογές για οικιστικά κτίρια. Η ζεστασιά και η φυσική ομορφιά που προσδίδουν στον χώρο, σε συνδυασμό με την ποικιλία αποχρώσεων και υφών, τα καθιστούν ευέλικτα για διάφορα στυλ διακόσμησης. Με σωστή συντήρηση, τα ξύλινα δάπεδα μπορούν να διαρκέσουν για πολλές δεκαετίες, καθιστώντας τα μια μακροπρόθεσμη επένδυση. Τα πλακάκια, από την άλλη, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, κυρίως για κουζίνες, μπάνια και περιοχές με υψηλή υγρασία. Η ανθεκτικότητά τους στην υγρασία και στη φθορά, τα καθιστά ιδανικά για χώρους με υψηλή χρήση. Το laminate αποτελεί μια οικονομική και δημοφιλή επιλογή που μιμείται την εμφάνιση του ξύλου. Είναι συνήθως πιο προσιτό από το φυσικό ξύλο και εύκολο στην εγκατάσταση, καθιστώντας το ιδανικό για DIY έργα. Αντέχει στις γρατσουνιές και τις φθορές, γεγονός που το καθιστά κατάλληλο για σπίτια με παιδιά και κατοικίδια. Κάθε μία από αυτές τις επιλογές δαπέδων έχει τα δικά της πλεονεκτήματα, και η καταλληλότερη επιλογή για τον εκάστοτε χώρο εξαρτάται από τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των χρηστών».
«Από το στάδιο ακόμη των σχεδίων λαμβάνουμε υπόψη την επιλογή δαπέδου έχοντας μια σειρά αρκετά διαδεδομένων επιλογών σε οικιστικά κτίρια, όπως το laminate και τα πλακάκια, όπου καθένα από αυτά διαθέτει πληθώρα επιλογών. Δημιουργούμε μοναδικούς χώρους, που είτε με τη χρήση ενός υλικού φέρνουμε μια ομοιομορφία στον χώρο, είτε με τον συνδυασμό δύο ή και παραπάνω υλικών ή χρωμάτων σχεδιάζουμε εστιακά σημεία, ενισχύοντας την αισθητική του project . Τα τελευταία χρόνια κάνει την εμφάνισή του και στους οικιστικούς χώρους το βινύλιο, το οποίο φαίνεται να είναι πιο ανθεκτικό από το laminate με αρκετές προτεινόμενες επιλογές. Όλα αυτά γίνονται με αρχή το είδος της διακόσμησης και τις επιθυμίες του ιδιοκτήτη. Η ζεστασιά, η αντοχή, το κόστος και η άνεση είναι επίσης αυτά που θα καθορίσουν και την επιλογή του» επισημαίνει η Μ. Θεοδωρίδου.
«Στα οικιστικά κτίρια, τις πιο διαδεδομένες επιλογές δαπέδου αποτελούν τα ξύλινα δάπεδα μασίφ (επιλογή που προσφέρει ανθεκτικότητα και αισθητική, καθώς μπορεί να τριφτεί και να ανανεωθεί) ή τύπου laminate (πιο οικονομική λύση που μιμείται την όψη του μασίφ ξύλου), τα πλακάκια (κεραμικά ή πορσελάνης), καθώς και το μάρμαρο ή ο γρανίτης (πολυτελείς επιλογές που χρησιμοποιούνται κυρίως σε εισόδους, σαλόνια και μπάνια λόγω της αντοχής και της αισθητικής τους). Τα τελευταία χρόνια έχει κερδίσει το έδαφος και η εφαρμογή πατητής τσιμεντοκονίας, λόγω της μοντέρνας εμφάνισης και της ανθεκτικότητάς της, η οποία μπορεί να βαφτεί ή να επικαλυφθεί με διάφορα υλικά και να αλλάξει εμφάνιση. Τέλος, συναντώνται συχνά τα δάπεδα βινυλίου (PVC), τα οποία είναι ανθεκτικά στην υγρασία και εύκολα στην εγκατάσταση. Κάθε είδος δαπέδου έχει τα δικά του πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και η επιλογή εξαρτάται από τις ανάγκες, το στυλ και τον προϋπολογισμό του ιδιοκτήτη» αναφέρει χαρακτηριστικά η Σ. Νικολάου.
Ισορροπία μεταξύ αισθητικής και λειτουργικότητας
Όπως εξηγεί η Σ. Κορκά «στα οικιστικά κτίρια δημοφιλείς επιλογές για το δάπεδο αποτελούν το ξύλο, το συνθετικό (laminate ή pvc) και τα πλακίδια, αναλόγως του συνολικού design και του οικονομικού προϋπολογισμού. Το ξύλο προτιμάται για την ηρεμία και την κομψότητα που προσφέρει σε έναν χώρο, σε συνδυασμό με τη διαχρονικότητά του. Το laminate ή το pvc φέρνουν την ομορφιά του ξύλου μέσα στην κατοικία, ως οικονομικότερη εναλλακτική. Παράλληλα τα πλακίδια, είτε μιμούνται το ξύλο, το μάρμαρο, την πέτρα ή το τσιμέντο, αποτελούν μία ιδιαίτερα ανθεκτική λύση και για αυτό προτιμώνται κυρίως για το δάπεδο σε χώρους κουζίνας ή μπάνιου. Αυτές οι επιλογές για το δάπεδο ισορροπούν όμορφα την αισθητική, τη λειτουργικότητα και το κόστος, προσφέροντας ευρύ πεδίο εφαρμογής, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των ιδιοκτητών».
«Οι πιο διαδεδομένες επιλογές δαπέδων στα οικιστικά κτίρια, περιλαμβάνουν ξύλινα πατώματα, πλακάκια και βινυλικά δάπεδα. Τα ξύλινα πατώματα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή λόγω της φυσικής τους ομορφιάς και της αίσθησης ζεστασιάς που προσδίδουν στον χώρο. Τα πλακάκια, από την άλλη πλευρά, προσφέρουν ευελιξία στο σχεδιασμό, ευκολία στη συντήρηση και μεγάλη αντοχή στην υγρασία, καθιστώντας τα ιδανικά για κουζίνες και μπάνια. Τα βινυλικά δάπεδα έχουν γίνει δημοφιλή τα τελευταία χρόνια λόγω της ανθεκτικότητάς τους, της ευκολίας στην εγκατάσταση και της δυνατότητάς τους να μιμούνται την εμφάνιση φυσικών υλικών σε πιο οικονομική τιμή. Η σκανδιναβική τάση (Scandinavian design) και το μοντέρνο μινιμαλιστικό στυλ (minimalist design) έχουν επηρεάσει σημαντικά τις επιλογές δαπέδων, προωθώντας φυσικά υλικά και καθαρές γραμμές.
Επιπλέον, η ζήτηση για φιλικά προς το περιβάλλον υλικά όπως το μπαμπού και ο φελλός αυξάνεται, καθώς οι αρχιτέκτονες αλλά και οι πελάτες αναζητούν βιώσιμες λύσεις. Σήμερα, έχουμε την επιλογή να σχεδιάσουμε με βιώσιμα υλικά και να αφήσουμε την φύση να είναι μέρος του εσωτερικού μας χώρου» τονίζει η Μ. Τσάτση.
Θα απαντήσω πρώτα στο δεύτερο μέρος, για να εξηγήσω γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου πρωτοπόρο στη βιώσιμη αρχιτεκτονική. Παρά τα ηθικά της κίνητρα, η βιωσιμότητα είναι ουσιαστικά μια διαδικασία βελτιστοποίησης. Ένα βελτιστοποιημένο κτίριο είναι εξ ορισμού βιώσιμο, καθώς χρησιμοποιεί αποτελεσματικά φυσικούς πόρους, δεν σπαταλά ενέργεια, νερό και δομικά υλικά, και βελτιώνει την ανθρώπινη υγεία, την οικονομία, την ποιότητα ζωής και τον τόπο στον οποίο βρίσκεται.