Οι Fiore Architects, που επελέγησαν για τη μελέτη ανέγερσης του «Κτιρίου Τεχνών» στο Campus Ψυχικού του Κολλεγίου Αθηνών, μιλούν στο Architect για τον διαγωνισμό, τις προκλήσεις της μελέτης και τις καινοτομίες του έργου.
Σε τροχιά υλοποίησης μπαίνει το «Κτίριο Τεχνών» του Κολλεγίου Αθηνών που θα λειτουργεί ως εκπαιδευτήριο και εκθεσιακός χώρος για την καλλιτεχνική παιδεία και θα χρηματοδοτηθεί με δωρεά από τον απόφοιτο Δημήτρη Δασκαλόπουλο. Tο Κολλέγιο Αθηνών, ανακοίνωσε ότι ολοκληρώθηκε η διαδικασία επιλογής της πρότασης και της αρχιτεκτονικής ομάδας που θα αναλάβει τη μελέτη ανέγερσης του έργου «Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος». Είχε προηγηθεί ανοικτός διαγωνισμός από το Κολλέγιο Αθηνών και τη μη κερδοσκοπική εταιρία ΣΥΝΝΕΟΝ του δωρητή.
Στο νέο κτίριο θα στεγαστεί το πρόγραμμα τεχνών του διεθνούς απολυτηρίου καθώς και αντίστοιχα μαθήματα γυμνασίου και λυκείου των Κολλεγίων Αθηνών και Ψυχικού. Παράλληλα θα λειτουργήσει ως ένα καλλιτεχνικό κέντρο ανοιχτό στην κοινότητα μέσω των εκθεσιακών του χώρων καθώς και προγραμμάτων για το κοινό.
Ο ανοικτός διαγωνισμός ως «μια κίνηση με μεγάλη σημασία»
Η πρόταση της ομάδας των Fiore Architects, που αποτελείται από τους αρχιτέκτονες Φλώριαν Λιάκο, Αλέξιο Βισβίνη, Ειρήνη Μαρκαντωνάτου, Αγγελική Δημητρουλοπούλου και Ιωάννη Πετρόπουλο – σε συνεργασία με τη Σωτηρία Σμυρναίου -, κρίθηκε «ως η συγκριτικά βέλτιστη αρχιτεκτονική λύση για την υλοποίηση του έργου, μετά τη διαδικασία αξιολόγησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των τεσσάρων επικρατέστερων προτάσεων». Σημειώνεται ότι στον διαγωνισμό κατατέθηκαν 64 «υψηλής αισθητικής και επεξεργασίας αρχιτεκτονικές προτάσεις» και η διεθνής κριτική επιτροπή ανέδειξε τέσσερις επικρατέστερες που έλαβαν χρηματικό έπαθλο.
«Είναι σίγουρα τιμή για εμάς η ανάθεση αυτού του έργου από τη ΣΥΝΝΕΟΝ και το Κολλέγιο Αθηνών. Χαιρόμαστε πολύ για την εμπιστοσύνη που έχουν δείξει στο όραμά μας για το ‘Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος’ και μας τιμά ιδιαίτερα το ότι αυτή η διάκριση έχει προκύψει από μία άκρως αξιοκρατική διαδικασία ανοικτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού», δηλώνουν οι Fiore Architects. Η αρχιτεκτονική ομάδα χαρακτηρίζει την προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού από ιδιώτη ως κάτι σπάνιο στα ελληνικά δεδομένα. «Ευχόμαστε η κίνηση του κ. Δασκαλόπουλου να αποτελέσει κίνητρο και για άλλους ιδιώτες δωρητές. Θεωρούμε ότι έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα εφόσον πρόκειται για κτίριο δημόσιου ενδιαφέροντος, καθώς έτσι τέθηκαν οι βάσεις για έναν ανοικτό διάλογο με την αρχιτεκτονική κοινότητα».
Το σκεπτικό της επιτροπής
Σε σχετική ανακοίνωση, το Κολλέγιο Αθηνών, κάνει λόγο για μία πρόταση που χαρακτηρίζεται από μια απλή αλλά σαφή συνθετικά αρχιτεκτονική χειρονομία, με συγκριτικά μικρό αντιληπτικά κτιριακό όγκο, μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και με ξεκάθαρη λειτουργική δομή. Πιο συγκεκριμένα «το εκπαιδευτικό κέντρο οργανώνεται σε ένα ενιαίο επίπεδο με όλες τις αίθουσες διδασκαλίας και τα εργαστήρια να έχουν απευθείας εκτόνωση της λειτουργίας τους στον υπαίθριο χώρο και με τη δυνατότητα διάδρασης μέσα από ελεγχόμενη οπτική επαφή μεταξύ των αιθουσών όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο». Παράλληλα υποστηρίζει ότι το κτίριο, σε γενικές γραμμές, απαντά με τον βέλτιστο τρόπο στα περισσότερα από κριτήρια του διαγωνισμού, καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του σύνθετου κτιριολογικού προγράμματος, είναι εύκολα και άμεσα προσβάσιμο από ΑΜΕΑ και τηρεί τους κανονισμούς και τις δεσμεύσεις, ώστε να μπορεί να αδειοδοτηθεί και να κατασκευαστεί, όπως παρουσιάζεται στις τρισδιάστατες απεικονίσεις και στα σχέδια.
Αποφεύγοντας τη συμβατική έννοια της κτιριακής δομής
Με ποιες προκλήσεις όμως ήρθαν αντιμέτωποι οι μελετητές όταν κλήθηκαν να σχεδιάσουν ένα «εκπαιδευτήριο και εκθεσιακό χώρο για την καλλιτεχνική παιδεία» σήμερα; «Επιχειρήσαμε μια σχεδιαστικά σύγχρονη προσέγγιση της ιδέας ενός εκπαιδευτικού κέντρου αφιερωμένου στις τέχνες, το οποίο δε θα μπορούσε να μη συνδέεται και με εκθεσιακό χώρο», αναφέρουν οι Fiore Architects, προσθέτοντας πως πρόκειται για ένα εκπαιδευτήριο που αποφεύγει τη συμβατική έννοια της κτιριακής δομής, αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και ευνοεί την αλληλεπίδραση και την ανακύκλωση ιδεών και πρακτικών.
«Από αυτή την απόφαση προκύπτει και ο καλλιτεχνικός κήπος, που δημιουργείται στη φυτεμένη πλάκα, και συνεπώς η άμεση εκτόνωση όλων των χώρων του κτιρίου στο φυσικό περιβάλλον», δηλώνουν, προσθέτοντας πως για την ομάδα αποτέλεσε σημαντική πρόκληση και το να αναδειχθεί ο ρόλος της αρχιτεκτονικής ως παράγοντας βιωματικής εκπαίδευσης στις τέχνες και να τεθεί ενεργά στο κέντρο ενός τέτοιου διαλόγου.
Αλληλεπίδραση χρήσεων και φυσικού περιβάλλοντος
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε το κολλέγιο Αθηνών, το προτεινόμενο κτίριο έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα και εκπληρώνει το όραμα των διοργανωτών του διαγωνισμού για ένα κτίριο τεχνών διακριτό και αναγνωρίσιμο. Πού εστίασαν όμως οι μελετητές κατά τον σχεδιασμό και ποιες οι καινοτομίες του κτιρίου; «Κατά τον σχεδιασμό, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην αλληλεπίδραση των χρήσεων με το φυσικό περιβάλλον, επιδιώκοντας το κτίριο να προκύπτει ομαλά από αυτό τόσο οπτικά, όσο και αναφορικά με το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα», αναφέρουν οι Fiore Architects, προσθέτοντας πως η διαμόρφωση φυτεμένης πλάκας και ισόγειου εκπαιδευτικού κέντρου, η προσεκτική επιλογή υλικότητας του κτιριακού όγκου, αλλά και η πρόβλεψη για επαναχρησιμοποίηση υλικών και ενέργειας είναι οι αποφάσεις που διακρίνουν την πρότασή και λειτουργούν εκπαιδευτικά για τα οφέλη της βιωσιμότητας.
Έως το 2025 η ολοκλήρωση του έργου
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το «Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος», που θα δημιουργηθεί εντός των εγκαταστάσεων του Campus Ψυχικού του Κολλεγίου Αθηνών, θα ολοκληρωθεί έως το 2025, χρονιά που συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυσή του. Τι ευελπιστούν οι δημιουργοί του; «Συνολικά, θεωρούμε ότι έχουμε διαμορφώσει ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο μάθησης και ευελπιστούμε το νέο ‘Κτίριο Τεχνών Δ. Δασκαλόπουλος’ να αποτελέσει πόλο έλξης για την κοινότητα του Κολλεγίου Αθηνών αλλά και τον ευρύτερο καλλιτεχνικό κόσμο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.