O Βασίλης Μπαρτζώκας, επιμελητής, Creative Director και Production Designer του the Architect Show, σε διοργάνωση MEDEXPO, μας μιλά για το project «Architects Talk» που διερευνούσε τη νέα πραγματικότητα και τη θέση της αρχιτεκτονικής σε αυτήν.

Designing for… designers. Τι προκλήσεις αλλά και ποιο το πεδίο εμπνεύσεως λαμπρόν όταν σχεδιάζεις μια – επίτρεψέ μου να την χαρακτηρίσω έτσι – εμπειρία για τους ανθρώπους που ο σχεδιασμός είναι η ειδικότητά τους;

Κάθε διοργάνωση από την Design Ambassador και το Archisearch.gr συνδυάζει τρία στοιχεία: Τη συναναστροφή και την κοινωνικότητα, με την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών, σε διαφορετικά, πρωτότυπα, curated περιβάλλοντα που εμπνέουν την επόμενη κίνηση.
Αυτή είναι η δημιουργική φόρμουλα για κάθε δράση μας. Την επαναπροσδιορίζουμε κάθε φορά, ανάλογα με τις συνθήκες, σε μία διαλεκτική για αρχιτέκτονες και designers αλλά και τους επιχειρηματίες – προμηθευτές και πελάτες των αρχιτεκτόνων και των designers.

Ποιο ήταν το κεντρικό μήνυμα του φετινού συνεδρίου «Architects Talk» στο The Architect Show 3 και πώς υπηρετήθηκε;

Το θέμα του διήμερου συνεδρίου «Architects Talk» στο πλαίσιο της έκθεσης «The Architect Show» που διοργανώνει η MEDEXPO, ήταν «Exploring the unknown» και διερευνούσε τη νέα πραγματικότητα και τη θέση της αρχιτεκτονικής σε αυτήν. Στην εποχή του COVID-19 τα πράγματα έτρεξαν γρηγορότερα από ποτέ. Το real estate άλλαξε πρόσωπο. Νέοι επενδυτές εμφανίστηκαν στον κλάδο του τουρισμού και της φιλοξενίας με τα σχήματα της περασμένης περιόδου – όπως το AirBNB- να περνούν σε παρακμή. Η συζήτηση για την αειφορία έχει γιγαντωθεί, προκαλώντας ντόμινο εξελίξεων στα υλικά και την κατασκευή.

Η τεχνολογική επανάσταση εκμηδενίζει τις αποστάσεις και μεταβάλλει τις αντιλήψεις γύρω από τις χρήσεις των χώρων και τις λειτουργίες των τόπων. Για παράδειγμα, μία βίλα στη Μύκονο μπορεί να είναι γραφείο – ήδη συμβαίνει. Και ένα παλιό κτίριο γραφείων στο κέντρο της Αθήνας μπορεί να τραπεί σε κοινωνικές κατοικίες – αυτό λέγεται πως θα συμβεί. Οι νέες κοινωνικές ομάδες που αναδύονται οικονομικά δυνατές έχουν διαφορετικές αξίες και ήθη και επιβάλλουν νέο lifestyle.
Φυσικά, ορισμένα από τα παραπάνω βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα, ενώ άλλα σχεδιάζονται και λέγεται ότι θα γίνουν. Δεν μας ενδιαφέρει να δώσουμε εμείς το πρόσημο σε όλα αυτά. Δικό μας έργο, στο «Architects Talk» είναι να συζητήσουμε και να καταγράψουμε όσα παρατηρούμε, αφήνοντας τα συμπεράσματα στο κοινό μας.

Το φετινό event συγκέντρωσε περίπου 2.000 ανθρώπους. Πώς τους κάνατε να νιώσουν ασφαλείς, in a… COVIDshield, σε μια περίοδο έξαρσης των κρουσμάτων και της ανησυχίας για την πανδημία;

Με την τήρηση όλων των μέτρων προστασίας, σε μία περίοδο που ακόμα δεν είχαμε έξαρση των κρουσμάτων. Η αθρόα προσέλευση του κοινού μάς εξέπληξε. Ο κόσμος έχει ανάγκη να επανέλθει σε μία εξωστρεφή, κοινωνική και δημιουργική καθημερινότητα.

Το narration είναι αυτό που δομεί τελικά το νόημα για τα ανθρώπινα όντα. Ποια ήταν τα narrations που αναδύθηκαν από τα φετινά πάνελ διαλόγου στο πλαίσιο του tAS3;

Όπως κάθε χρόνο υπάρχουν οι θεματικές των ξενοδοχείων και των πολυτελών κατοικιών. Σε αυτούς του τομείς είχαμε νέα πράγματα να πούμε. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε το πρώτο πάνελ για την αόρατη αρχιτεκτονική, στο οποίο εθίγη το ζήτημα των διαγωνισμών, ιδιαίτερα σημαντικό σε μία περίοδο που υπόσχεται αλματώδη ανάπτυξη με ιδιωτικά και δημόσια έργα.

Στο ίδιο πλαίσιο κινήθηκε και το πάνελ για τις πολυκατοικίες, μιας και η πόλη μας εξελίσσεται πάνω στο ήδη χτισμένο περιβάλλον, με ελάχιστα νέα οικόπεδα να χτίζονται από το μηδέν. Λόγω των αναγκών της νέας phygital εποχής συζητήσαμε για τα νέα κτίρια γραφείων που αναπτύσσονται στην Αθήνα, χωρίς ακόμα να έχουν βρει τους ενοίκους τους. Το αρχιτεκτονικό σκέλος της πρώτης ημέρας ολοκληρώθηκε με το πάνελ «Storytelling design», αφιερωμένο στο εφήμερο design μέσα από εικαστικές εγκαταστάσεις, pop up κατασκευές και τα στυλιζαρισμένα εμπορικά concept. Η ημέρα έκλεισε με δύο συζητήσεις για την αγορά ακινήτων.

Η Κυριακή ήταν αφιερωμένη σε δύο υλικά, στα οποία η Ελλάδα είναι εξαγωγική δύναμη. Το μάρμαρο και το αλουμίνιο. Το μάρμαρο εξετάστηκε υπό το πρίσμα των ιδιοτήτων και της ποιητικής του δύναμης στον σχεδιασμό, της βιωσιμότητας και της επανάχρησης των λατομείων απ’ όπου γεννιέται. Η συζήτηση γύρω από το αλουμίνιο εξέτασε τις τεχνολογικές λύσεις και τον καινοτόμο σχεδιασμό. Ένα εξαιρετικό πάνελ για τα μαθήματα του Συνεδρίου για τη Κλιματική Αλλαγή Glasgow cop26 έφερε στην Αθήνα τον θρυλικό αρχιτέκτονα Peter Murray, επιμελητή του φόρουμ New London Architecture, πρωτεργάτη του London Festival of Architecture και επιμελητή ορισμένων από τις σημαντικότερες εκθέσεις των τελευταίων 40 ετών στην Βασιλική Ακαδημία.

Επίσης από το Λονδίνο, στη σκηνή του «Architects Talk» μετέβη ο αρχιτέκτονας Michel Mossessian, ο οποίος έχει σχεδιάσει μεταξύ άλλων τη νικητήρια πρόταση για το νέο αρχηγείο του ΝΑΤΟ και ποικίλα κτίρια ορόσημα στο Λονδίνο, όπως το 5 Merchant Square στο Paddington. Την ίδια μέρα, ο Leon Avigad της αλυσίδας ξενοδοχείων Brown μίλησε για την Αθήνα ως επενδυτικό προορισμό καθώς επιθυμεί να ανοίξει 44 ξενοδοχεία στην Ελλάδα, πολλά από τα οποία θα βρίσκονται στην Αθήνα.
Όραμα, materiality, έργο (με όλους τους περιορισμούς που συναντά). Ποια η πρόταση του tAS3 για τον βέλτιστο συνδυασμό τους σε κάθε αρχιτεκτονικό έργο;
Το «The Architect Show» είναι ο χώρος και η συνθήκη που πελάτες, αρχιτέκτονες και επιχειρηματίες του χώρου των υλικών θα ανακαλύψουν κάθε φορά τον δικό τους βέλτιστο συνδυασμό. Δεν υπάρχει λοιπόν η πρόταση, αλλά η καλύτερη συνθήκη για τη διαμόρφωσή της.

Was the… uknown explored; Ποια βασικά σημεία αναδείχτηκαν;

Στην περίπτωση μας το «άγνωστο» πραγματοποιεί αναμέτρηση με τον εαυτό του, μιας και τα δεδομένα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Ωστόσο οι διακεκριμένοι αρχιτέκτονες και στελέχη της αγοράς που μας τίμησαν με την παρουσία τους έριξαν φως σε αρκετές κρίσιμες πτυχές της επικαιρότητας. Χαρακτηριστικά, ως προς την αόρατη αρχιτεκτονική, υπογραμμίστηκε η σημασία των προτάσεων των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, προκειμένου να ξεκινήσει ο διάλογος για το «κάτι άλλο» που είναι εφικτό να συμβεί. Οι αρχιτέκτονες δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στη σημασία των διαγωνισμών σε επίπεδο κατοικίας και πόλης, ώστε η πρώτη να είναι αυτόνομη και μεταλλάξιμη, ενώ η δεύτερη να υποστηρίξει έννοιες όπως η ισότητα και η δημοκρατία.
Ως προς το ξενοδοχείο, τρεις ήταν οι βασικές τάσεις που αναδείχθηκαν. Αφενός το slowliving ως ζητούμενος τρόπος ζωής που υποστηρίζεται από την εμπειρία, η δημιουργία ενός περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης ταξιδιωτών με παρόμοιο background και ενδιαφέροντα, και ο καλός, ανθεκτικός σχεδιασμός, όπου όλα είναι λειτουργικά και αντέχουν στον χρόνο. Επίσης πλέον παρατηρείται μία πιο συνειδητή σύνδεση brand και αρχιτεκτονικής.

O τρίτος διεθνής καλεσμένος μας, ο Leon Avigad, ξενοδόχος που ηγείται των Brown Hotels από το Ισραήλ, επενδύοντας σήμερα 300 εκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα, μοιράστηκε το όραμά του για τη μετατροπή της Ομόνοιας σε πολιτιστικό και δημιουργικό προορισμό, καθώς 12 ξενοδοχεία του ομίλου του θα λειτουργούν στην περιοχή, ενώ σε Ελλάδα και Κύπρο θα λειτουργήσουν συνολικά 40 ακόμα. Έχει συνεργαστεί με Έλληνες, όπως οι Elastic Architects, το γραφείο Urban Soul Project και οι K-Studio. Πρότεινε τη δημιουργία μίας χριστουγεννιάτικης αγοράς στην Ομόνοια, ενώ έχει επιλέξει συνεργάτες για να ανοίξει εστιατόρια και κλαμπ στην περιοχή. Η Ομόνοια πρέπει να είναι fun, happy. Το καλύτερο μέρος για να κάνει κάποιος την έξοδό του στην Αθήνα.

Μοιράσου μαζί μας μερικά hints για το τι θα δούμε στο «The Architect Show 4»…

Βρισκόμαστε σε μία εποχή που έχουν ξεκινήσει οι αλλαγές. Περιμένω πως του χρόνου, τέτοια εποχή, θα έχουμε εξελίξεις γύρω από θέματα που αφορούν στο περιβάλλον, την πορεία των μεγάλων έργων στην Ελλάδα και τον κοινωνικό μετασχηματισμό, που συντελείται διεθνώς και επηρεάζει τη χώρα. Όλα αυτά τα θέματα θα προσφέρουν έδαφος για περισσότερη συζήτηση.