Συντάκτης: Γιάννης Πισπιρίγκος

Πόσο καθοριστικό είναι για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός αρχιτεκτονικού έργου το φάσμα των τεχνολογικών εργαλείων που εντάσσονται στο Architectural Visualization; Συνοδοιπόρος μας σε αυτή την αναζήτηση η Αναστασία Βερτεούρη, Αρχιτέκτων Μηχανικός – BIM Specialist, Head of Technology του αρχιτεκτονικού γραφείου EB/Architects.

Μπορεί το σύνολο το ψηφιακών και τεχνολογικών εργαλείων που συναποτελούν το Visualization να είναι κατάκτηση του σύγχρονου ανθρώπου, ωστόσο η ίδια η ιδέα της οπτικοποίησης είναι πολύ παλιά, ήδη από την εποχή που ο άνθρωπος εγκατέλειψε τις σπηλιές για τη ζωή στα πρώτα του καταφύγια. Ακόμα και για αυτές τις αρχικές στοιχειώδεις κατασκευές ο άνθρωπος είχε την ανάγκη να οραματιστεί και να μοιραστεί αυτό που είχε στο μυαλό του, κάνοντας απλοϊκά σχέδια στην άμμο από αυτό το κάτι καινούργιο.

Αναμφισβήτητα, η αρχιτεκτονική έχει διανύσει μεγάλη απόσταση από τότε, αλλά οι θεμελιώδεις αρχές της ιδέας της αρχιτεκτονικής οπτικοποίησης παραμένουν οι ίδιες. Πλέον, εν έτει 2023 μιλάμε για ψηφιοποίηση, τονίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη συμβολή της τεχνολογίας στην παραπάνω διαδικασία. Μια διαδικασία όμως που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, καθώς οι αρχιτέκτονες οφείλουν να μοιραστούν στον ιδιοκτήτη-πελάτη του έργου τη μορφή του και πώς θα είναι αυτό οριστικοποιημένο.
Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως λόγω ακριβώς της ραγδαίας φύσης της τεχνολογίας, τα εργαλεία της αρχιτεκτονικής ψηφιοποίησης αλλάζουν με δραματικούς ρυθμούς. Το 2D θεωρείται ήδη ξεπερασμένο, έχοντας δώσει τη θέση του στο 3D, το ΒΙΜ, την Επαυξημένη Πραγματικότητα (VR) και την Τεχνητή Νοημοσύνη. Και όλα αυτά όχι για κάποιον μάταιο σκοπό, αλλά για να γνωρίζουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πώς θα είναι το έργο προτού ακόμη ξεκινήσει η κατασκευή του.

Συνεχής ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο
Ποια είναι λοιπόν συγκεκριμένα τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει στον σύγχρονο αρχιτέκτονα η γκάμα των εργαλείων της αρχιτεκτονικής ψηφιακής απεικόνισης; Για την Αναστασία Βερτεούρη, Αρχιτέκτονα Μηχανικό – BIM Specialist, Head of Technology του αρχιτεκτονικού γραφείου EB/Architects, ιδιαίτερα ξεχωρίζουν το Real-Τime Visualization και οι Virtual / Augmented Reality τεχνολογίες. «Στα κυριότερα οφέλη τους συμπεριλαμβάνονται η επιβεβαίωση της σύνθεσης μέσα από μια immersive εμπειρία, ήδη από τα πρώτα στάδια του σχεδιασμού, σε ‘’πραγματικό’’ χρόνο και κλίμακα», εξηγεί συμπληρώνοντας πως η παραγωγή υψηλά ρεαλιστικών renders ήταν μέχρι τώρα ένα πολύτιμο «παραδοτέο», πιο ευρέως κατανοητό από μια κάτοψη ή μια τομή.

Την ίδια στιγμή, τα renders που δημιουργούν οι αρχιτέκτονες χρησιμεύουν και ως ένα πολύτιμο εργαλείο που επηρεάζει την ιδέα του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. «Η μετάδοση της πρόθεσης του αρχιτέκτονα προς τον αποδέκτη, η ‘’μετάφραση’’ δηλαδή μιας απεικόνισης, στον τρισδιάστατο χώρο που αντιπροσωπεύει, δεν είναι μονοσήμαντη, οδηγώντας συχνά σε παρανοήσεις. Επίσης, η ίδια η δημιουργία ενός Render μπορεί να λειτουργήσει ως ζωτικό κομμάτι της διαδικασίας διαμόρφωσης του concept», αναφέρει.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η σχεδίαση που γίνεται βάσει του Building Information Modeling, χάρη στο οποίο αποφεύγονται αλληλεπικαλύψεις υλικών και αστοχίες που ενδέχεται να προκύψουν στην κατασκευή. «Με εργαλεία απεικόνισης πραγματικού χρόνου, ειδικά στη σχεδίαση μέσω ΒΙΜ, έχουμε τη δυνατότητα να διερευνούμε πολλαπλές πιθανές εκδοχές με άμεση απεικόνιση του αποτελέσματος, εντοπίζοντας βέλτιστες λύσεις και σημεία που απαιτούν συντονισμό. Επιπλέον, οι VR και AR τεχνολογίες, παρότι ακόμα δεν διαθέτουν τη φωτογραφική ποιότητα ενός φωτορεαλιστικού, έχουν τη μοναδική ιδιότητα να παρέχουν μια σωματική αντίληψη του χώρου, της υλικότητας και του φωτός», σημειώνει η κυρία Βερτεούρη.

Τα εργαλεία με νέες δυνατότητες
Οτιδήποτε καινοτόμο έχει και υψηλό κόστος. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει τρόπος να αυξηθούν οι δυνατότητες που προσφέρουν αυτά τα λογικά. «Πράγματι, τα περισσότερα λογισμικά απαιτούν συνδρομή, με σημαντικό κόστος, ειδικά για μικρότερα γραφεία και νέους χρήστες», σχολιάζει η αρχιτέκτων και BIM Specialist. «Όμως, υπό το πρίσμα της εμπειρίας μας στον τομέα του ΒΙΜ, ένα σενάριο που μεγιστοποιεί τις δυνατότητες ενός αρχιτέκτονα ή της ομάδας του, είναι η χρήση εργαλείων real-time visualization όπως το Enscape, σε συνεργασία με ένα ΒΙΜ λογισμικό όπως το Revit».
Και συνεχίζει αναφορικά με τις εξελίξεις που αφορούν την ελληνική αγορά: «Πλήθος εταιρειών παρέχουν τα προϊόντα τους – από κουφώματα, έπιπλα, μέχρι εξειδικευμένο εξοπλισμό – ως μοντέλα Revit δωρεάν, και η ελληνική αγορά κινείται γρήγορα προς αυτή τη κατεύθυνση. Η συνεχής διερεύνηση αρχιτεκτονικών προτάσεων, που είναι βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα, επιταχύνει πολύ τη λήψη αποφάσεων και στην παραγωγή συντονισμένων παραδοτέων. Τέλος, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε και στις υποσχόμενες δυνατότητες της διερεύνησης concept με εργαλεία AI, για παράδειγμα add-in όπως το Veras, όπου ο χρήστης μπορεί να παράγει παραλλαγές των Renders με χρήση περιγραφικών κειμένων (prompts)».

Εξωτερικοί συνεργάτες ή in-house
Ένας από τους τρόπους για να αποκτήσει κάποιο γραφείο, ειδικά μικρού μεγέθους, τέτοιου είδους υπηρεσίες είναι να συνεργαστεί με κάποιο studio ψηφιοποίησης και rendering. Η επικοινωνία με ελεύθερους επαγγελματίες που ειδικεύονται σε αυτό το αντικείμενο δεν ήταν ποτέ ευκολότερη. Υπάρχουν μάλιστα πολλές εταιρείες εύρεσης εργασίας που ειδικεύονται στη σύνδεση αρχιτεκτονικών γραφείων και σχεδίασης με ελεύθερους επαγγελματίες που μπορούν να καλύψουν άμεσα τις ανάγκες των πρώτων στο rendering. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο, όπως είπαμε, για μικρότερες εταιρείες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να απασχολήσουν το αντίστοιχο εξειδικευμένο προσωπικό.

«Από την πλευρά μας, οι EB/Architects ενθαρρύνουμε τον πειραματισμό και την εξοικείωση με τα τεχνολογικά εργαλεία του επαγγέλματος μας, ειδικά στα πλαίσια του BIM, που αποτελεί και πυρήνα της πρακτικής μας, κάτι που μας επιτρέπει άμεση εμπλοκή σε κάθε στάδιο της δημιουργικής διαδικασίας», σχολιάζει η κυρία Βερτεούρη. Μεταφέροντας την εμπειρία της από το αρχιτεκτονικό γραφείο, σημειώνει πως «δουλεύουμε αποκλειστικά in-house, από τη σύλληψη μέχρι την κατασκευή και για όλες τις κλίμακες έργων, λ.χ. renders και Virtual Reality Walkthroughs για ένα interior project, ενίσχυση των παραδοτέων μελέτης εφαρμογής με ένταξη QR codes και 360ο πανοραμικών φωτορεαλιστικών για καλύτερη κατανόηση, ή ακόμη και μια 4D παρουσίαση χρονικού προγραμματισμού ενός μεγάλης κλίμακας έργου. Υπάρχουν βέβαια studio με εξαιρετικά αποτελέσματα για 3D visualizations, για τις ανάγκες μας όμως προσπαθούμε να διατηρούμε όσο το δυνατόν περισσότερο την αμεσότητα που μας διασφαλίζει η διαλειτουργικότητα των ΒΙΜ εφαρμογών».

Μονόδρομος για τους επαγγελματίες
Οι απαιτήσεις σε ένα αρχιτεκτονικό έργο σήμερα έχουν αυξηθεί τόσο πολύ ειδικά όσο αφορά στο θέμα της παρουσίασης ενός έργου, που καθιστούν υποχρεωτική τη χρήση εργαλείων visualization και rendering. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επαγγελματιών βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο παγκοσμίως και όλοι αναζητούν αρχιτεκτονικά προγράμματα τα οποία να περιλαμβάνουν από τις ελάχιστες δυνατότητες σχεδίασης ενός δισδιάστατου σχεδίου μέχρι και εξελιγμένες φωτορεαλιστικές απεικονίσεις ή ακόμα και animation-κίνηση εντός και εκτός ενός μοντέλου.
Είτε επιλέξετε τη συνεργασία με ένα εξωτερικό studio ή αποφασίσετε να το αναλάβετε in-house, πρέπει να ενημερωθείτε για τα οφέλη, τις δυνατότητες και του περιορισμούς κάθε προγράμματος, καθώς από αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία του έργου.