Ο Παναγιώτης Παπανικολάου, Architectural Designer, καταθέτει μία ερευνητική σχεδιαστική πρόταση για το μέλλον της πολυκατοικίας της πρωτεύουσας, κλείνοντας… το μάτι στις λαϊκές κατοικίες και τις μοντέρνες πολυκατοικίες του παρελθόντος.
Ένα γεγονός που δεν χωράει αμφισβήτηση είναι πως η ραγδαία ανοικοδόμηση της Αθήνας, η οποία εκφράστηκε κυρίως μέσα από την τυπολογία της Αθηναϊκής πολυκατοικίας, συνέβη εξαιτίας των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούσαν τις περασμένες δεκαετίες. Χάρη στην τυπολογία της πολυκατοικίας, βρέθηκαν λύσεις σε αρκετά από τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της εποχής -κάτι που, προφανώς, είναι θετικό. Όμως, αυτή η τυπολογία της πολυκατοικίας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στο μεσογειακό κλίμα και τον μεσογειακό τρόπο ζωής, αγνοώντας συχνά παλαιότερες τυπολογίες που ήταν καλύτερα προσαρμοσμένες, όπως οι λαϊκές αθηναϊκές κατοικίες οι οποίες αναπτύσσονταν γύρω από τον χώρο της αυλής.

Ο χώρος της αυλής αποτελούσε τον πυρήνα της αθηναϊκής κατοικίας ανά τους αιώνες. Αυτό άλλαξε κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όποτε και επικράτησε η πολυκατοικία ως κυρίαρχη τυπολογία του αθηναϊκού αστικού τοπίου. Η αλλαγή αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι άλλαξε η κλίμακα της πόλης και μετατοπίστηκε το κέντρο βάρους της κατοίκησης, με στόχο κυρίως να παρέχει ανέσεις οι οποίες ήταν «άγνωστες» στις παλαιότερες μορφές κατοικίας, ξεχνώντας τον τρόπο ζωής που αυτές μπορούσαν να προσφέρουν.
Το παρόν έργο λαμβάνει υπόψιν του την υφιστάμενη κλίμακα της πόλης και την ανάγκη για καθ’ ύψος δόμηση και επαναπροσδιορίζει την αθηναϊκή πολυκατοικία, με την αυλή και την απόλαυση του μεσογειακού κλίματος να αναδεικνύονται σε πυρήνα της κατοίκησης.

Το παρελθόν δείχνει τον δρόμο στο μέλλον
Η πολυκατοικία που προτείνει ο Παναγιώτης Παπανικολάου αναπτύσσεται σε μικρό κενό εντός του αστικού χώρου, επί της οδού Δημοφώντος στα Άνω Πετράλωνα, και έχει ως στόχο να ερμηνεύσει εκ νέου την αθηναϊκή πολυκατοικία, χωρίς να παραλείπει να αναφερθεί τόσο στις λαϊκές αθηναϊκές κατοικίες όσο και στις πολυκατοικίες που ανήκουν στο μοντέρνο κίνημα. Όσον αφορά γιατί επιλέχθηκε το συγκεκριμένο αστικό κενό, δύο είναι οι λόγοι. Όπως τονίζει ο ίδιος ο εμπνευστής της πρότασης, το μικρό μέγεθος και οι έντονες υψομετρικές διαφορές των γειτονικών κτιρίων, οι οποίες καλούνται να γεφυρωθούν από την πρόταση, συνιστούν μια αρχιτεκτονική πρόκληση.

Βασική σχεδιαστική παράμετρος της πρότασης είναι η αυτονομία κάθε κατοικίας και η ανάπτυξή της γύρω από τον υπαίθριο χώρο, γεγονός που παραπέμπει στις λαϊκές αθηναϊκές κατοικίες που μπορούσε να συναντήσει κανείς κατά τους προηγούμενους αιώνες. Τέλος, τα επίπεδα εναλλάσσονται και δίνεται η αίσθηση της αιώρησης, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο την οπτική αυτονομία της κάθε κατοικίας, ενώ οι μορφολογικές και χρωματικές αναφορές της πρότασης αποτελούν τον συνδετικό κρίκο με το μοντέρνο παρελθόν της Αθήνας.