Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία έχουν φέρει την επανάσταση στον σύγχρονο σχεδιασμό επίπλων. Επί του θέματος μιλούν: η Ελένη Τσιγαρίδα Founder, Senior Principal Architect, ETSI Architects, ο Αλέξανδρος Τσικορδάνος Founder, Three60 interior architects, η Ιωάννα Φούντη Founder, Metamo Interior Studio, ο Βαγγέλης Μπόνιος Interior designer, Studio Bonarchi TECHNOL και ο Γιάννης Κουφωλιάς, Founder & Interior Architect – Designer Yiannis Koufolias Design Studio.

Στη εποχή των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και της όξυνσης της κλιματικής κρίσης, ποιες είναι οι επιλογές επίπλων και υφασμάτων που συνδυάζουν αισθητική, λειτουργικότητα και βιωσιμότητα;
«Η μουσική είναι ρευστή αρχιτεκτονική. Η αρχιτεκτονική είναι στερεοποιημένη μουσική» είπε κάποτε ο Γερμανός ποιητής & φιλόσοφος Βόλφγκανγκ Γκαίτε. Φανταστείτε, λοιπόν, την τέχνη του συνδυασμού της αρχιτεκτονικής και του σχεδιασμού επίπλων σαν τη διεύθυνση μια συμφωνίας. Ο αρχιτέκτονας, ως άλλος μαέστρος, καλείται να τοποθετήσει με δεξιοτεχνία τα έπιπλα στον χώρο, προσθέτοντας χαρακτήρα και βάθος σε αυτόν. Από κομψά και μοντέρνα σχέδια που ενσωματώνονται άψογα στο περιβάλλον τους μέχρι κλασικά, περίτεχνα έπιπλα που προσφέρουν εντυπωσιακές αντιθέσεις, η επιλογή των επίπλων δημιουργεί μια αίσθηση ισορροπίας και αρμονίας, ενώ παράλληλα εξυπηρετεί οπτικούς και λειτουργικούς σκοπούς. Ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζουν, ασφαλώς, και τα υφάσματα.

Επανάσταση στον σύγχρονο σχεδιασμό επίπλων
Αναμφισβήτητα, οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία έχουν φέρει την επανάσταση στον σύγχρονο σχεδιασμό επίπλων. Υλικά όπως το αλουμίνιο και η καρυδιά επιτρέπουν στους σχεδιαστές να δημιουργούν ελαφρύτερα, πιο ανθεκτικά έπιπλα, ενώ οι τεχνολογίες ψηφιακής σχεδίασης και κατασκευής ανοίγουν τον δρόμο για καινοτομία και ακρίβεια στην παραγωγή επίπλων. Η αειφορία οδηγεί και εδώ τις εξελίξεις, με τις βιώσιμες πρακτικές στην προμήθεια και την κατασκευή υλικών να τίθενται δυναμικά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών ενισχύει την ελκυστικότητα των επίπλων, συμβάλλοντας, συγχρόνως, θετικά τόσο στο άμεσο περιβάλλον όσο και στο ευρύτερο οικολογικό τοπίο. Μάλιστα, το μέγεθος της παγκόσμιας οικολογικής αγοράς επίπλων αναμένεται να αξίζει περίπου 100,4 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2034, από 43,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, αυξάνοντας με CAGR 8,7% κατά την περίοδο πρόβλεψης από το 2025 έως το 2034. Επιπλέον, σύμφωνα με μια έκθεση της McKinsey του 2023, η βιωσιμότητα στα έπιπλα έχει σημειώσει αύξηση 67% στο ενδιαφέρον των καταναλωτών.

Υφάσματα: Ένας πρωταγωνιστής με πολλά πρόσωπα
Καθοριστικό στοιχείο στην ανακαίνιση των χώρων είναι τα υφάσματα. Σε διάφορες υφές, χρώματα και σχέδια, συνιστούν ένα ευέλικτο εργαλείο στο οπλοστάσιο της εσωτερικής διακόσμησης και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ποικίλους τρόπους, για να βελτιώσουν την αισθητική ενός δωματίου.
Στην ταπετσαρία, ανανεώνουν έπιπλα όπως οι καναπέδες και οι καρέκλες, καθιστώντας τα πιο άνετα και οπτικά ελκυστικά. Καθοριστικοί παράγοντες στην επιλογή υλικών ταπετσαρίας αποδεικνύονται η ανθεκτικότητα, η ευκολία συντήρησης, η αντοχή στους λεκέδες και το ξεθώριασμα.
Ακόμη, τα υφάσματα είναι σημαντικά στον έλεγχο του φυσικού φωτός και της ιδιωτικότητας σε ένα δωμάτιο, με τα διαφανή υφάσματα να επιτρέπουν στο απαλό φως να φιλτράρει και τα υφάσματα συσκότισης να παρέχουν απόλυτη προστασία της ιδιωτικής ζωής. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν οπτικό ενδιαφέρον, να ενοποιήσουν ένα χρωματικό σχέδιο, να προσδώσουν ζεστασιά, χαρακτήρα και γοητεία σε κάθε χώρο ή να του χαρίσουν δυναμική, πολυεπίπεδη εμφάνιση, μέσω της ανάμειξης και αντιστοίχισης διαφορετικών υλικών και σχεδίων. Τέλος, τα πάνελ τοίχου με επένδυση ή με ύφασμα δίνουν μια νέα διάσταση σε ένα δωμάτιο, συνθέτοντας μια ζεστή και εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα.

Τα πλεονεκτήματα του μπαμπού στα υφάσματα
Η άνεση και η βιωσιμότητα των υφασμάτων από μπαμπού συνέβαλαν στην αύξηση της δημοτικότητάς τους. Το μπαμπού καλλιεργείται απίστευτα εύκολα, ωριμάζει πολύ γρήγορα και μπορεί να αναπτυχθεί σε περιοχές που δεν είναι κατάλληλες για άλλες καλλιέργειες. Ως εκ τούτου, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της καλλιέργειας του είναι σχετικά ελάχιστες θεωρητικά και εναπόκειται στους μεμονωμένους καλλιεργητές μπαμπού να διασφαλίσουν ότι η σοδειά τους επιτυγχάνεται με βιώσιμο τρόπο
Καθώς το μπαμπού αναπτύσσεται σε ζεστά, υγρά κλίματα, το φυτό απορροφά την υγρασία, διατηρώντας τη, για να συμβάλλει στην ανάπτυξή του. Επιπλέον, οι φυσικές ίνες μπαμπού αντιστέκονται στις οσμές, ενώ οι αντιβακτηριδιακές ιδιότητες τού το καθιστούν ανθεκτικό και στη μούχλα. Ακόμη, οι ίνες μπαμπού είναι πορώδεις και διαθέτουν μικροσκοπικά κενά που επιτρέπουν στον αέρα να ρέει ελεύθερα μέσα και έξω. Αυτός ακριβώς ο φυσικός αερισμός δίνει στο ύφασμα μπαμπού εξαιρετικές θερμορυθμιστικές ιδιότητες. Παραδόξως, το ύφασμα μπαμπού θεωρείται εύκολο στη φροντίδα, απαιτώντας απλό καθάρισμα στο πλυντήριο – δεν απαιτείται ειδική επεξεργασία.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι υφάσματος μπαμπού: Το μπαμπού βισκόζης, σχεδόν πανομοιότυπο με άλλους τύπους βισκόζης, χρησιμοποιείται αντί για άλλο είδος ξύλου, λόγω του μειωμένου κόστους κατασκευής. Το μπαμπού τύπου Lyocell είναι παρόμοιο με τη βισκόζη, αλλά έχει κατασκευαστεί με μέθοδο παραγωγής κλειστού βρόχου. Επιπλέον, η χημική δομή της κυτταρίνης που χρησιμοποιείται για την κατασκευή αυτού του τύπου υφάσματος δεν αλλοιώνεται στη διαδικασία παραγωγής, πράγμα που σημαίνει ότι διατηρεί πολλές από τις ευεργετικές ιδιότητες που παρατηρούνται στο μηχανικά παραγόμενο ύφασμα μπαμπού. Ωστόσο, η μόνη επιλογή που μπορεί να θεωρηθεί ως αληθινό «ύφασμα μπαμπού» είναι οι μηχανικά παραγόμενες λεπτές ίνες μπαμπού. Πρόκειται για σχετικά ακριβό και χρονοβόρο στην παραγωγή του τύπο υφάσματος που, εντούτοις, προσφέρει πολύ μεγαλύτερα οφέλη από τα είδη, λόγω της ανθεκτικότητας, της ισχύος και της απαλότητάς του.

Στο επίκεντρο ο βιοφιλικός σχεδιασμός
Αυξανόμενο είναι και το ενδιαφέρον για τον βιοφιλικό σχεδιασμό τα τελευταία χρόνια, με την έκθεση του 2023 από την Global Market Insights να προβλέπει ότι η σχετική παγκόσμια αγορά θα φτάσει σε αξία τα 3,14 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2028, αυξανόμενη με CAGR (Σύνθετος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης) 10,2% από το 2023 έως το 2028.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα του 2021 από την CBRE, το 75% των ενοίκων γραφείων παρουσιάζονται πρόθυμοι να πληρώσουν ένα ασφάλιστρο για βιοφιλικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού, ενώ το 84% των ερωτηθέντων στην έκθεση του 2022 από το WELL Building Institute πιστεύει ότι ο βιοφιλικός σχεδιασμός μπορεί να βελτιώσει την ευημερία των εργαζομένων.
«Ενσωματώνοντας τον βιοφιλικό σχεδιασμό σε εσωτερικούς χώρους, δημιουργούνται περιβάλλοντα που βελτιώνουν την ευεξία και ενισχύουν τη σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση» δηλώνει στο Architect η Ελένη Τσιγαρίδα, Founder | Senior Principal Architect στους ETSI ARCHITECTS.
«Η επιλογή επίπλων από φυσικά υλικά, όπως ξύλο, λινό και βαμβάκι, σε συνδυασμό με οργανικές μορφές και γήινες αποχρώσεις, συμβάλλει στη δημιουργία αρμονικών και λειτουργικών χώρων» περιγράφει. «Υφάσματα με φυσικές ίνες, όπως μαλλί και μετάξι, καθώς και υφές εμπνευσμένες από το φυσικό περιβάλλον, ενισχύουν αυτήν τη φιλοσοφία» αναφέρει.
«Παράλληλα, η χρήση υλικών με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ανακυκλωμένων πρώτων υλών στηρίζει τη βιωσιμότητα, ενώ οι σχεδιαστικές επιλογές που επιτρέπουν τη φυσική ροή του φωτός και του αέρα ενισχύουν τη σύνδεση με τον έξω κόσμο» μας λέει η Ελένη Τσιγαρίδα. Όπως υπογραμμίζει «ο βιοφιλικός σχεδιασμός προσφέρει μια νέα προοπτική στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση, δημιουργώντας χώρους που προάγουν τη χαλάρωση, τη συγκέντρωση και τη συνολική ποιότητα ζωής».

«Το design συνυπάρχει με έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται στο πνεύμα των καιρών αλλά και της ανάγκης του ανθρώπου για την επιστροφή στις ρίζες και τις αξίες του σεβασμού για το περιβάλλον» τονίζει ο Αλέξανδρος Τσικορδάνος, Interior Architect, founder του Three60 interior architects. «Αυτή αποτελεί μια αναγκαία συνθήκη για τον σχεδιασμό, που περιλαμβάνει ως πυρήνα τον εξορθολογισμό της χρήσης των φυσικών πόρων» σημειώνει.
Όπως μας πληροφορεί «στο επίκεντρο τίθενται η χρήση των φυσικών υλικών και των υλικών με μικρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα». Ιδιαίτερη μνεία κάνει στις ειδικές κατασκευές που κατασκευάζονται από πιστοποιημένα υλικά. «Το ξύλο, το ύφασμα και τα υλικά των επενδύσεων είναι προαπαιτούμενο να έχουν βαφές και κόλλες χωρίς τοξικές ουσίες» αναφέρει.
«Το φυσικό πέτρωμα, το ξύλο και το κουρασάνι συνιστούν υλικά με αποτύπωμα στη σχεδιαστική μας πρόταση» αποκαλύπτει, ενώ υπογραμμίζει τη χρήση αντικειμένων από βιοδιασπώμενα υλικά, από ανακυκλωμένο μέταλλο και πλαστικό.
«Στόχος είναι η σχεδίαση του ευρύτερου αρχιτεκτονικού χώρου με κεντρική ιδέα την συνύπαρξη της αισθητικής και της φιλικότητας προς το περιβάλλον, αλλά στοίχημα συνιστά η εκπαίδευση του κοινού» καταλήγει ο Αλέξανδρος Τσικορδάνος.

Χειροποίητα έπιπλα και ενίσχυση της βιωσιμότητας
«Η παραγωγή χειροποίητων επίπλων αποτελεί μια βιώσιμη πρακτική που στηρίζει την τοπική βιοτεχνία και μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μαζικής παραγωγής» δηλώνει η Ελένη Τσιγαρίδα. «Η χρήση φυσικών και ανακυκλώσιμων υλικών, όπως ξύλο από πιστοποιημένες πηγές (FSC) και φυσικές ίνες, διασφαλίζει τη βιωσιμότητα της κατασκευής, ενώ η έμφαση στη μακροχρόνια αντοχή των επίπλων περιορίζει την ανάγκη αντικατάστασης και τη δημιουργία απορριμμάτων» μας λέει.
Επιπλέον, όπως συμπληρώνει, η συνεργασία με τοπικούς τεχνίτες προάγει τη διατήρηση παραδοσιακών τεχνικών, ενισχύοντας τη μοναδικότητα και την αισθητική αξία κάθε δημιουργίας. «Σε αντίθεση με τη βιομηχανοποιημένη παραγωγή, τα χειροποίητα έπιπλα φέρουν την ταυτότητα του δημιουργού τους, ενσωματώνοντας προσεγμένα στοιχεία και εξατομικευμένες λεπτομέρειες που προσδίδουν αυθεντικότητα στον χώρο» επισημαίνει η Ελένη Τσιγαρίδα. «Η επιλογή χειροποίητων επίπλων όχι μόνο εξασφαλίζει ποιοτικά και διαχρονικά κομμάτια, αλλά συμβάλλει και στην υπεύθυνη κατανάλωση» τονίζει.
«Στην εποχή της βιωσιμότητας, η δημιουργία χειροποίητων επίπλων από φυσικά υλικά εκφράζει μια ολοένα και πιο δημοφιλή φιλοσοφία στον κλάδο του design» σχολιάζει η Ιωάννα Φούντη, Founder στη Metamo Interior Studio, υπογραμμίζοντας πως «συνεργαζόμενοι στενά με τοπικούς ξυλουργούς και εμπόρους υφασμάτων, οι σχεδιαστές ενισχύουν την τοπική οικονομία και συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή».
«Παράλληλα, επιλέγονται υλικά που ελαχιστοποιούν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των δημιουργιών» προσθέτει, τονίζοντας ότι φιλοδοξία είναι τα έπιπλα να συνδυάζουν την αισθητική με τη λειτουργικότητα, ανταποκρινόμενα στις νέες τάσεις του design και δημιουργώντας ταυτόχρονα χώρους που ξεχωρίζουν». «Κάθε κομμάτι σχεδιάζεται με τη σκέψη να προσφέρει ένα ξεχωριστό διαχρονικό αποτέλεσμα, ενισχύοντας την βιωσιμότητα, την ταυτότητα και το στυλ του κάθε χώρου» μας λέει.

Διατηρώντας την παραδοσιακή χειροτεχνία
«Η χρήση των χειροποίητων επίπλων, τα οποία ενισχύουν τη βιωσιμότητα στη διαδικασία σχεδιασμού, προσδίδει ομορφιά και δυναμική σε έναν χώρο» επιβεβαιώνει ο Βαγγέλης Μπόνιος, Interior designer στο STUDIO BONARCHI.
Όπως σημειώνει «τα χειροποίητα κομμάτια κατασκευάζονται με φροντίδα και προσοχή στη λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας συνήθως τοπικά και φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σε σύγκριση με τις εναλλακτικές λύσεις μαζικής παραγωγής».
«Υποστηρίζοντας τους τεχνίτες και τα μικρά εργαστήρια, ενισχύεται η διατήρηση της παραδοσιακής χειροτεχνίας, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε να χαθεί σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τη μαζική παραγωγή» τονίζει ο Βαγγέλης Μπόνιος.
«Επιπλέον, τα χειροποίητα έπιπλα αποτελούν μοναδικά κομμάτια, τα οποία σχεδιάζονται για να ταιριάξουν απόλυτα στις ανάγκες του κάθε έργου, προσδίδοντας παράλληλα έναν αυθεντικό και διαχρονικό χαρακτήρα» συμπληρώνει.

Κορυφαίες πιστοποιήσεις στα φιλικά προς το περιβάλλον έπιπλα
«Οι κορυφαίες πιστοποιήσεις στα φιλικά προς το περιβάλλον έπιπλα είναι σημαντικές για τη βιωσιμότητα» υπογραμμίζει ο Γιάννης Κουφωλιας, Founder & Interior Architect – Designer στο Yiannis Koufolias Design Studio. Όπως αναφέρει «η πιστοποίηση FSC, δείχνει ότι τα ξύλα που χρησιμοποιούνται προέρχονται από δασικές εκμεταλλεύσεις που διαχειρίζονται βιώσιμα». Επιπλέον, μας πληροφορεί ότι «η πιστοποίηση Cradle to Cradle εξασφαλίζει ότι τα προϊόντα μπορούν να ανακυκλωθούν πλήρως μετά τη χρήση τους», ενώ συμπληρώνει πως άλλες πιστοποιήσεις, όπως η Greenguard, επιβεβαιώνουν τη χαμηλή εκπομπή διαφόρων ρύπων. «Οι καταναλωτές πρέπει να επιλέγουν έπιπλα με πιστοποιήσεις, που υποδεικνύουν ότι προσέχουν το περιβάλλον και συμβάλλουν στην προστασία της φύσης» σημειώνει.