Ποιοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τον σχεδιασμό των χώρων γραφείου, ώστε αυτοί να καθίστανται λειτουργικοί και συνάμα ευχάριστοι για τους εργαζόμενους;
Κάθε εργασιακός χώρος θα πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένος, ώστε να εξυπηρετούνται οι λειτουργικές του ανάγκες και παράλληλα να διαθέτει ένα εσωτερικό περιβάλλον ευχάριστο, που θα αυξάνει την παραγωγικότητα των ατόμων. Για την επίτευξη των παραπάνω, καθοριστικός είναι ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός ενός γραφείου. Παράγοντες, όπως η μελέτη φωτισμού, η ηχομόνωση, η επίπλωση και η θερμική άνεση, αποτελούν βασικά στοιχεία που μπορούν να διαμορφώσουν καθοριστικά την αίσθηση που προκαλεί ένας χώρος γραφείου. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, θέλοντας να εκσυγχρονίσουν τις εγκαταστάσεις τους, προβαίνουν σε εντυπωσιακές ανακαινίσεις, οι οποίες ξεχωρίζουν για την καλαισθησία τους, αλλά και για τον βιώσιμο χαρακτήρα τους
Ισορροπία μεταξύ αισθητικής και λειτουργικότητας
«Στους επαγγελματικούς χώρους, ο φωτισμός πρέπει να ισορροπεί μεταξύ αισθητικής και λειτουργικότητας. Προτείνεται ένας συνδυασμός φυσικού και τεχνητού φωτισμού. Ο φυσικός φωτισμός, μέσω μεγάλων παραθύρων ή γυάλινων χωρισμάτων, δημιουργεί ένα περιβάλλον ευεξίας και αυξάνει την παραγωγικότητα. Συμπληρωματικά, συνίσταται η χρήση LED φωτιστικών, τα οποία προσφέρουν ομοιόμορφο φως και ενεργειακή αποδοτικότητα. Ο έμμεσος φωτισμός στους τοίχους ή στην οροφή είναι ιδανικός για τη δημιουργία μίας ζεστής και φιλόξενης ατμόσφαιρας, ενώ τα φωτιστικά δαπέδου ή γραφείου επιτρέπουν την προσαρμογή στις ανάγκες του χρήστη. Τέλος, ο έλεγχος του φωτισμού μέσω έξυπνων συστημάτων προσφέρει ευελιξία και συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας» αναφέρει ο Σπύρος Κούλιας, Ιδρυτής του γραφείου ARCHI4M.
«Ο πολυεπίπεδος φωτισμός κυριαρχεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Όταν αναφερόμαστε σε πολυεπίπεδο φωτισμό εννοούμε τη χρήση πολλαπλών πηγών φωτός σε έναν χώρο, με κάθε πηγή να εξυπηρετεί διαφορετικό σκοπό. Σε γραφεία, ένας τοίχος στην είσοδο με γραμμικά φωτιστικά LED θα δημιουργήσει μια μοναδική πρώτη εντύπωση. Ενσωματώνοντας λωρίδες LED σε γεωμετρικά μοτίβα, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα δυναμικό και σύγχρονο περιβάλλον» τονίζει η Εβελίνα Μπούνα, επικεφαλής του γραφείου Evi Bouna Interior και προσθέτει πως «συνίσταται να υπάρχει και γενικός φωτισμός (επιτυγχάνεται με φωτιστικά οροφής, φωτιστικά χωνευτά, αν υπάρχει ψευδοροφή, κρεμαστά φωτιστικά), αλλά και τοπικός φωτισμός σε κάθε γραφείο με ένα αντίστοιχο επιτραπέζιο φωτιστικό. Σε κάποιες περιπτώσεις και χώρους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γραμμικό φωτισμό, ράγες ή ακόμα και φωτιστικά δαπέδου. Ο φωτισμός έχει σημαντικό αντίκτυπο στη διαμόρφωση της διάθεσης. Ο σωστός σχεδιασμός φωτισμού συμβάλλει σε ένα πιο θετικό και παραγωγικό περιβάλλον».
Στη συνέχεια η Ελένη Παπαευαγγέλου, co-founder, architect του γραφείου FORMrelated, υπογραμμίζει ότι «ο σωστός φωτισμός είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία σχεδιασμού σε έναν χώρο γραφείων. Είναι σημαντικό να επιδιώκεται μια ισορροπία μεταξύ φυσικού φωτισμού και τεχνητού και να επιτυγχάνεται η άνεση, η παραγωγικότητα και η μείωση της κόπωσης των εργαζομένων. Τα γραφεία πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε το φυσικό φως να μην προκαλεί αντηλιά στις οθόνες. Υπάρχει η δυνατότητα αυξομείωσης της έντασης και της θερμότητας του φωτός για την προσαρμογή στις ανάγκες κάθε εργασίας, αλλά και ανάλογα με την ώρα της ημέρας».
«Οι λύσεις για τον φωτισμό είναι ένας συνδυασμός λειτουργικότητας και ευεξίας, κάνοντας χρήση, αφενός του φυσικού φωτισμού αφετέρου των τεχνιτών φωτιστικών LED υψηλής ποιότητας και δείκτη CRI με ταυτόχρονή ρυθμιζόμενη ένταση, που προσαρμόζεται ανάλογα με τις εξωτερικές συνθήκες και τις ανάγκες του χώρου. Στόχος κάθε μελέτης, αν το κτίριο το επιτρέπει, είναι να εκμεταλλευόμαστε τον φυσικό φωτισμό ελέγχοντάς τον με την χρήση εσωτερικών ή εξωτερικών στοιχείων σκίασης. Ακόμα και στις ιδανικές περιπτώσεις χρήσης φυσικού φωτισμού, ο τεχνητός φωτισμός είναι απαραίτητος στον σχεδιασμό των εργασιακών χώρων. Σχεδιάζοντας λοιπόν τους χώρους των γραφείων για τον φωτισμό ακολουθούνται δύο βασικές λύσεις. Η πρώτη είναι ο έμμεσος φωτισμός που δημιουργεί ομοιόμορφή κατανομή της φωτεινότητας στους χώρους και εξυπηρετεί την αποφυγή των σκληρών σκιών και των αντανακλάσεων. Η δεύτερη λύση είναι ο φωτισμός των γραφείων με φωτιστικά που κατευθύνουν πάντα ίδια ποσότητα φωτισμού στην επιφάνεια του γραφείου, χωρίς να δημιουργούν θάμβωση στους χρήστες» επισημαίνει ο Ιωάννης Στάμου, αρχιτέκτονας και ιδρυτικό μέλος του γραφείου iy Synapsis Architects.
Στόχος η ευεξία και η αύξηση της παραγωγικότητας
«Για τους χώρους γραφείων, οι λύσεις φωτισμού που προτείνονται εστιάζουν στην αύξηση της παραγωγικότητας, της άνεσης και της ευεξίας των εργαζομένων, ενώ εξασφαλίζουν ενεργειακή απόδοση. Το φως άλλωστε, αυτό το άπιαστο υλικό, είναι ένα από τα κύρια συνθετικά στοιχεία για την δημιουργία της δυναμικής του αρχιτεκτονικού χώρου. Το γραφείο μας ξεκινά πάντα από τη μέγιστη αξιοποίηση του φυσικού φωτός μέσω μεγάλων ανοιγμάτων, γυάλινων προσόψεων και φεγγιτών. Ταυτόχρονα, η χρήση περσίδων και ρυθμιζόμενων σκιάστρων για τη ρύθμιση της έντασης του φωτός, ώστε να αποφεύγεται η αντανάκλαση και η υπερβολική θερμότητα, δίνει στον εκάστοτε χώρο και διαφορετικές ποιότητες φωτός μέσα στη μέρα» εξηγεί η Μαρία Δέδα, Head Architect, Ιδρύτρια του γραφείου Deda & Architects και συμπληρώνει ότι «η δημιουργία ανοιχτών χώρων εργασίας και η χρήση διάφανων / ημι-διάφανων χωρισμάτων βοηθούν στην ακόμα μεγαλύτερη διάχυση του φυσικού φωτός σε όλο τον χώρο. Η εκμετάλλευσή του μπορεί να γίνει ακόμα πιο αποτελεσματική όταν συνδυάζεται με έξυπνα συστήματα φωτισμού που ρυθμίζουν τον τεχνητό φωτισμό ανάλογα με την ποσότητα φυσικού φωτός. Αυτές οι τεχνολογίες, μέσω του προγραμματισμού και του αυτοματισμού, βοηθούν στη βέλτιστη χρήση του φωτός και εξοικονομούν ενέργεια, καθώς τα τεχνητά φώτα ενεργοποιούνται μόνο όταν είναι απαραίτητο».
Με τη σειρά της η Αλεξία Αβραμούδη, Interior Designer του γραφείου Avramoudi Alessia Interior Design, σημειώνει πως «ο φωτισμός σε χώρους εργασίας και ιδιαίτερα στους χώρους γραφείων, είναι πιο σύνθετος από ότι μπορεί κάποιος να διακρίνει με την πρώτη ματιά. Ένας άρτια φωτισμένος χώρος εργασίας, θα πρέπει να περιλαμβάνει 3 τύπους βασικού φωτισμού σε διαστρωμάτωση. Τον γενικό φωτισμό, δηλαδή ένα ομοιόμορφο στρώμα φωτός, όχι πολύ έντονο, που μιμείται το φως της ημέρας. Φωτισμό, που δεν δημιουργεί εκνευρισμό και επιτρέπει στο προσωπικό να κινείται άνετα στον χώρο και να κάνει απλές εργασίες. Σε αυτόν τον τύπο φωτισμoύ προτείνουμε led panels σε 4000K, καθώς είναι εύχρηστα και κρατούν χαμηλά την κατανάλωση ενέργειας. Σε δεύτερο επίπεδο, τον φωτισμό εργασίας, δηλαδή πηγές φωτός τοποθετημένες σε σημεία όπου οι υπάλληλοι και οι εργαζόμενοι μπορούν να ελέγξουν, ώστε να γίνει πιο αποδοτική η εργασία τους. Επιτραπέζιες λάμπες διαβάσματος ή ακόμη και led stripes με θερμό φωτισμό ίσως και με dimmer είναι μια πολύ καλή λύση για brainstorming. Σε τρίτο επίπεδο, ο διακοσμητικός φωτισμός, για έξτρα ατμόσφαιρα και ευχάριστο περιβάλλον. Απλίκες στους τοίχους, που δίνουν έμφαση σε αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες για την ανάδειξη προϊόντων, αλλά και custom made φωτιστικά, τα οποία είναι σημαντικά π.χ για την ανάδειξη του branding μιας εταιρείας».
Παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ηχομόνωσης
«Για τη βελτίωση της ακουστικής και ηχομόνωσης στους χώρους γραφείων, χρησιμοποιούνται διάφορες παρεμβάσεις που μειώνουν τον θόρυβο και βελτιώνουν την ιδιωτικότητα. Τα ακουστικά πάνελ σε τοίχους και οροφές συμβάλλουν στην απορρόφηση του ήχου και στη μείωση της αντήχησης, ενώ οι μοκέτες, τα υφάσματα και τα ηχομονωτικά υλικά σε έπιπλα και δάπεδα περιορίζουν τη διάδοση θορύβου. Η χρήση ηχομονωτικών τζαμιών στα διαχωριστικά ή τα παράθυρα μειώνει τους εξωτερικούς θορύβους, ενώ βιώσιμα υλικά όπως ο φελλός προσφέρουν επιπλέον ηχομόνωση με κομψό σχεδιασμό» αναφέρει ο Ι. Στάμου.
«Η βελτίωση της ακουστικής και της ηχομόνωσης στους χώρους γραφείων είναι κρίσιμη για τη δημιουργία ενός άνετου περιβάλλοντος εργασίας, που επιτρέπει τη συγκέντρωση, μειώνει το θόρυβο και ενισχύει την επικοινωνία. Ακουστικά πάνελ τοποθετούνται σε τοίχους και οροφές για να απορροφούν τον ανεπιθύμητο ήχο, μειώνοντας την αντήχηση και τους θορύβους. Τα πάνελ αυτά ενσωματώνονται και στον εσωτερικό σχεδιασμό, προσφέροντας παράλληλα αισθητική βελτίωση και ηχητική απορρόφηση. Διαχωριστικά πάνελ τοποθετούνται, π.χ. μεταξύ των θέσεων εργασίας, και μειώνουν τη διάδοση του ήχου από εργαζόμενο σε εργαζόμενο. Παρέχουν μια αίσθηση ιδιωτικότητας και βελτιώνουν τη διαύγεια της ομιλίας» εξηγεί η Μ. Δέδα και προσθέτει ότι «μια ακόμα παρέμβαση είναι και τα ακουστικά pods, μικροί ηχομονωτικοί θάλαμοι που τοποθετούνται σε ανοιχτούς χώρους για να προσφέρουν ησυχία και απομόνωση για τηλεφωνήματα, ατομική εργασία ή ακόμα και συσκέψεις. Τέλος, η τοποθέτηση μεγάλων επίπλων όπως ράφια ή βιβλιοθήκες σε ‘‘στρατηγικά’’ σημεία μπορεί να βοηθήσει στη διάσπαση του ήχου, μειώνοντας την αντήχηση και τους ανεπιθύμητους θορύβους σε μεγάλους χώρους. Τα υλικά από τα οποία κατασκευάζονται οι παραπάνω επιλογές είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματικότητα της ακουστικής διαχείρισης. Στη σύγχρονη εποχή, παρατηρείται όλο και μεγαλύτερη ανάπτυξη στα ηχοαπορροφητικά υλικά, χάρη στις αυξανόμενες ανάγκες για βελτιωμένη ακουστική άνεση στους χώρους εργασίας, καθώς και στην έμφαση που δίνεται πλέον σε φιλικά προς το περιβάλλον και βιώσιμα προϊόντα».
Ακολούθως η Ε. Παπαευαγγέλου, τονίζει ότι η «βελτίωση της ακουστικής και της ηχομόνωσης στους χώρους γραφείων, ενισχύουν τόσο την αισθητική αναβάθμιση του χώρου, αλλά και την παραγωγικότητα. Στην αγορά υπάρχουν πολλά υλικά που μπορούν να τοποθετηθούν τόσο σε οροφές και δάπεδα, αλλά και σαν διακοσμητικά στοιχεία. Ειδικές οροφές ή γυψοσανίδες βοηθούν στην μείωση και στην αντανάκλαση του ήχου. Δάπεδα με ειδικές προδιαγραφές όπως βινυλικά και μοκέτες που με κατάλληλα υποστρώματα μειώνουν τον θόρυβο π.χ. από βήματα. Ανάλογα και με την οργάνωση των γραφείων συστήνεται η χρήση ακουστικών διαχωριστικών στα γραφεία τα οποία μαζί με τα διακοσμητικά διαχωριστικά πάνελ στον χώρο ενισχύουν τον σχεδιασμό. Τέλος, έπιπλα από μαλακά υλικά και ξύλο, κουρτίνες, αλλά και χαλιά μπορούν να βελτιώσουν την ακουστική σε μεγάλους χώρους».
Η ακουστική επηρεάζει την επίδοση των εργαζομένων
«Ο ανεπιθύμητος ήχος στο εργασιακό περιβάλλον προκαλεί εκνευρισμό, δυσκολία επικοινωνίας, καθώς και μείωση στην επίδοση και απόδοση των εργαζομένων, γεγονός που συνεπάγεται σε καθυστέρηση της παραγωγικής διαδικασίας. Σε γραφεία open plan, η κακή ακουστική είναι με διαφορά ο πρωταθλητής στην μη ικανοποίηση του γραφειακού προσωπικού. Η απλούστερη και πιο αποδοτική λύση αποτελεί η τοποθέτηση ακουστικών διαχωριστικών με ηχοαπορροφητικά στοιχεία τουλάχιστον 50 εκατοστών από το επίπεδο του γραφείου. Επίσης τοποθετώντας στον χώρο χαλιά, μοκέτες, κουρτίνες-υφάσματα και λοιπά, εκτός από στοιχεία διακόσμησης θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε και ηχοαπορροφητικές επιφάνειες, που μειώνουν κατά πολύ τον χρόνο απήχησης. Επίσης οι ακουστικές οροφές, λόγω της επιφάνειάς τους, είναι αρκετά αποτελεσματικές, ιδιαίτερα όταν ενισχυθούν με ακουστικό γύψο ο οποίος εξυπηρετεί και στην τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων» επισημαίνει η Α. Αβραμούδη.
Επιπλέον, ο Σ. Κούλιας διευκρινίζει ότι «η ακουστική στους χώρους εργασίας είναι κρίσιμη για τη συγκέντρωση και την άνεση των εργαζομένων. Για τη βελτίωσή της, προτείνεται η χρήση ηχοαπορροφητικών υλικών στους τοίχους και τις οροφές, όπως ακουστικά πάνελ ή υφασμάτινες επιφάνειες. Οι διαχωριστικές επιφάνειες από γυαλί με ηχομονωτική επικάλυψη είναι επίσης εξαιρετικές για τον διαχωρισμό των χώρων χωρίς να διαταράσσεται η αισθητική. Επιπλέον, η χρήση μοκετών και χαλιών βοηθά στη μείωση του θορύβου από τα βήματα. Τέλος, τα ηχομονωτικά κουφώματα στα παράθυρα και τις πόρτες εξασφαλίζουν τη μείωση εξωτερικών θορύβων, προσφέροντας έναν πιο ήρεμο και παραγωγικό χώρο».
Σύγχρονες τάσεις στην επίπλωση χώρων γραφείου
«Κάποια χρόνια πριν η τάση που επικρατούσε στη διαμόρφωση και τον σχεδιασμό των γραφείων ήταν η μετάβαση από τους κλειστούς μικρούς χώρους εργασίας ενός ή δύο ατόμων σε ανοιχτούς, συνεργατικούς χώρους με την δημιουργία κοινών επίπλων εργασίας που ενθαρρύνουν την ομαδική εργασία και την αλληλεπίδραση. Σε αυτήν την τάση ήρθε να προστεθεί η έννοια της ευημερίας και της ευεξίας στον χώρο εργασίας. Η ενίσχυση της υγείας, της ψυχολογίας και της παραγωγικότητας του εργαζομένου εισήγαγαν στον σχεδιασμό χώρους για στιγμές χαλάρωσης, εκγύμνασής, ακόμα και χώρους για ένα σύντομο power nap. Εργονομικά σχεδιασμένα έπιπλα που προάγουν την υγεία και την άνεση, γραφεία ρυθμιζόμενου ύψους, καρέκλες και αξεσουάρ που ενθαρρύνουν τη σωστή στάση σώματος, έπιπλα χαλάρωσης, έπιπλα συνάντησης με τη μορφή χαλαρού σαλονιού συμβάλουν στην μεταμόρφωση των χώρων γραφείων σε ένα περιβάλλον που επικεντρώνεται στην ολιστική κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου-εργαζομένου» επισημαίνει η Χριστίνα Σέρρου, Interior Designer και συνιδρύτρια του γραφείου Fluo architecture & design studio.
Έπειτα, ο Ι. Στάμου υπογραμμίζει πως «οι τάσεις για την επίπλωση των γραφείων εστιάζουν στην ευελιξία και προσαρμοστικότητα, με πολυμορφικά έπιπλα που υποστηρίζουν τη συνεργασία και την ατομική εργασία. Ταυτόχρονα η εργονομία είναι απαραίτητη, ώστε να προσφέρει άνεση στους εργαζόμενους. Παράλληλα, η ενσωμάτωση έξυπνων τεχνολογιών και λύσεων όπως καλωδιώσεις για σύνδεση ηλεκτρονικών συσκευών, βελτιώνουν την πρακτικότητα και την παραγωγικότητα. Τέλος ο βιοφιλικός σχεδιασμός με χρήση φυτών που ενσωματώνονται στην επίπλωση των γραφείων ή των καθιστικών χώρων βελτιώνουν την ψυχική ευεξία των εργαζομένων και βελτιώνουν την παραγωγικότητα».
«Οι τάσεις στην επίπλωση των γραφείων εξελίσσονται με στόχο να συνδυάσουν αισθητική και λειτουργικότητα, ανταποκρινόμενες στις σύγχρονες ανάγκες των επαγγελματικών χώρων. Τα τελευταία χρόνια προτείνονται οι open plan χώροι με ευέλικτα έπιπλα, που μπορούν εύκολα να μετακινηθούν, να προσαρμοστούν ή να αλλάξουν διάταξη ανάλογα με τις ανάγκες της εκάστοτε ομάδας εργασίας. Η ευελιξία στην κάτοψη μπορεί να επιτευχθεί και να ενισχυθεί με έπιπλα αντίστοιχου σχεδιασμού όπως ρυθμιζόμενα γραφεία σε ύψος, για εργασία σε καθιστή, αλλά και όρθια θέση. Οι χώροι εργασίας πρέπει να συνδυάζονται και με χώρους χαλάρωσης, αλλά και κοινωνικοποίησης των εργαζομένων κατά την διάρκεια των διαλλειμάτων, όπως μικρά καθιστικά ή χώρους για προσωπική απομόνωση π.χ. brainstorming rooms» υποστηρίζει η Ε. Παπαευαγγέλου.
Επί του θέματος ο Σ. Κούλιας σημειώνει ότι «η σύγχρονη επίπλωση γραφείων συνδυάζει την εργονομία με τη μινιμαλιστική αισθητική. Τα έπιπλα με καθαρές γραμμές και ουδέτερα χρώματα κυριαρχούν, επιτρέποντας την εύκολη προσαρμογή στον χώρο. Προτείνεται η χρήση φυσικών υλικών, όπως το ξύλο και το μέταλλο, που προσθέτουν ζεστασιά και κομψότητα, ενώ οι αρθρωτές λύσεις επίπλωσης επιτρέπουν τη διαμόρφωση του χώρου ανάλογα με τις ανάγκες. Η τάση των «ευέλικτων» γραφείων, όπου οι θέσεις εργασίας είναι δυναμικές και προσαρμόσιμες, αντικατοπτρίζει τη σύγχρονη αντίληψη για συνεργασία και δημιουργικότητα. Τέλος, η ενσωμάτωση τεχνολογικών λύσεων στον γραφειακό εξοπλισμό, όπως τα πολυμορφικά γραφεία, συμβάλλουν τόσο στην αύξηση της άνεσης όσο και της ευελιξίας».
Θερμική άνεση και εξοικονόμηση ενέργειας
«Τα βέλτιστα συστήματα θερμικής άνεσης πρέπει να εξασφαλίζουν τόσο την ενεργειακή αποδοτικότητα όσο και την άριστη θερμική άνεση για τους εργαζομένους, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν τον “πράσινο” χαρακτήρα του κτιρίου. Οι λύσεις αυτές επικεντρώνονται σε έξυπνες τεχνολογίες που συνδυάζουν άνεση, ευελιξία και φιλικότητα προς το περιβάλλον. Κάποια από αυτά είναι: τα έξυπνα συστήματα HVAC που επιτρέπουν τον ακριβή έλεγχο της θερμοκρασίας και του εξαερισμού μέσω αισθητήρων, τα συστήματα υδραυλικής θέρμανσης και ψύξης με αντλίες θερμότητας που αξιοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα συστήματα διαχείρισης θερμοκρασίας σε ζώνες που επιτρέπουν τη ρύθμισή της ανάλογα με τη χρήση και τη δραστηριότητα των διαφορετικών χώρων σε ένα γραφείο και τα συστήματα διαχείρισης κτιρίων (BMS) τα οποία ελέγχουν κεντρικά όλες τις ενεργειακές λειτουργίες ενός κτιρίου. Η ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τα ηλιακά πάνελ ή οι γεωθερμικές αντλίες, συμβάλλει στη μείωση της εξάρτησης από συμβατικά ενεργειακά συστήματα. Αυτές οι τεχνολογίες τροφοδοτούν τα έξυπνα συστήματα θέρμανσης και ψύξης με καθαρή ενέργεια, μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και το ενεργειακό κόστος» αναφέρει χαρακτηριστικά η Μ. Δέδα.
Στη συνέχεια η Χ. Σέρρου τονίζει ότι «για να εξασφαλιστεί η θερμική άνεση ενός χώρου πρέπει να ρυθμιστούν διάφοροι παράγοντες όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, η ποιότητα του αέρα, ο φωτισμός, ο θόρυβος. Σε ένα πράσινο κτίριο η βασική αρχή για την επίτευξη των καλύτερων θερμικών συνθηκών του περιβάλλοντος είναι η εφαρμογή παθητικών τεχνολογιών στο σχεδιασμό του κτιρίου. Ο προσανατολισμός, η σκίαση, η μόνωση, ο φυσικός αερισμός, ο φυσικός φωτισμός πρέπει να μελετηθούν με σκοπό την καλύτερη ενεργειακή αποδοτικότητα. Παράλληλα, οι ενεργητικές τεχνολογίες ψύξης και θέρμανσης που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να βασίζονται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (γεωθερμία, ηλιακά πάνελ) μειώνοντας το ενεργειακό αποτύπωμα του κτιρίου. Τέλος, αν συμπεριλάβουμε ότι η κατάσταση στην οποία ένα άτομο αισθάνεται θερμικά άνετα έχει υποκειμενικό χαρακτήρα και ότι ένας χώρος γραφείου αφορά ένα πλήθος διαφορετικών ατόμων, η χρήση συστημάτων μέτρησης, καταγραφής, και ελέγχου που παρακολουθούν και αλληλοεπιδρούν συνεχώς με το περιβάλλον και το δίκτυο ενέργειας δίνει τη δυνατότητα της προσαρμογής του συστήματος αυτόματα στο βέλτιστο και πιο αποδοτικό – για τις ανάγκες των χρηστών – αποτέλεσμα».
Μια ολοκληρωμένη μελέτη φωτισμού σε χώρους εργασίας συνυπολογίζει την χρήση και τις δραστηριότητες κάθε χώρου, την αξιοποίηση και τον έλεγχο του φυσικού φωτισμού, τις ανάγκες των χρηστών, τις αρχιτεκτονικές επιλογές σε χρώματα και υλικά για να συνθέσει μια συνολική λύση η οποία θα παρέχει επαρκή, ξεκούραστο και ρυθμιζόμενο φωτισμό με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση. Ιδανικά θέλουμε φωτισμό από γραμμικά αναρτώμενα φωτιστικά που φωτίζουν άμεσα προς την επιφάνεια εργασίας και έμμεσα, προς την οροφή, για ξεκούραστο φωτισμό με ισορροπημένα contrasts, με δείκτη UGR<19 για οπτική άνεση και LED με άριστο δείκτη χρωματικής απόδοσης CRI>90. Το DALI πρωτόκολλο για τον έλεγχο της έντασης και των ομαδοποιήσεων είναι το πλέον ενδεδειγμένο, καθώς προσφέρει μέγιστη ευελιξία και απεριόριστες δυνατότητες προγραμματισμού. Τα σύγχρονα φωτιστικά συστήματα γραφείων ενσωματώνουν μια σειρά επαυξημένων δυνατοτήτων όπως αισθητήρες παρουσίας, φωτοκύτταρα, σήμανση, αερισμό, ηχοαπορρόφηση, ενώ η Artemide από το 2021 διαθέτει στα φωτιστικά της την καινοτόμο τεχνολογία INTEGRALIS®, μέσω της οποίας ο φωτισμός προσφέρει ταυτόχρονη απολύμανση των χώρων από ιούς, βακτήρια και άλλους βλαβερούς για την υγεία οργανισμούς» τονίζει ο Daniel Frampton, Sales & Marketing Manager της Artemide Hellas.
«Έξυπνα» συστήματα διαχείρισης ενέργειας
Σχετικά με τα μέσα που υπάρχουν για την «έξυπνη» δειχείριση της ενέργειας, η Χ. Σέρρου διευκρινίζει ότι «υπάρχουν διάφορα συστήματα και τεχνολογίες που συνεργάζονται για τη βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας, τη βελτίωση της απόδοσης και τη μείωση του κόστους. Από απλές συσκευές εξοικονόμησής ενέργειας, αρκετά προσιτές οικονομικά για μικρές επιχειρήσεις και γραφεία, όπως ο έξυπνος θερμοστάτης, ο έξυπνος φωτισμός, οι έξυπνες πρίζες που επιτρέπουν στον χρήστη να ελέγχει τον χρόνο λειτουργίας και τις καταναλώσεις των συσκευών απομακρυσμένα και να τις προγραμματίζει ανάλογα με τις ανάγκες του, μέχρι πιο σύνθετα συστήματα αυτοματισμού, όπως π.χ. το KNX που συμβάλλει στην ενοποίηση διαφορετικών συστημάτων που συνυπάρχουν σε ένα κτίριο γραφείων».
Στον χώρο του φωτισμού κυκλοφορούν εδώ και πολλά χρόνια κορυφαίες λύσεις φωτιστικών σωμάτων και συστημάτων τα οποία παρέχουν εξαιρετικής ποιότητας φωτισμό μαζί με ηχοαπορροφητικές ιδιότητες λόγω των υλικών και της μικρογεωμετρίας που χρησιμοποιούν, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε σε αίθουσες εργασίας, είτε σε break-out areas. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η best-selling οικογένεια Eggboard η οποία διατίθεται σε πολλές εναλλακτικές εκδοχές, ακόμα και σε ακουστικό πάνελ ή διαχωριστικό χωρίς φωτισμό, ώστε να καλύπτει όλες τις πιθανές ανάγκες φωτισμού και ηχομόνωσης σε ένα γραφείο» υποστηρίζει ο D. Frampton.
Σχετικά με το ζήτημα της εξοικονόμησης, ο D. Frampton εξηγεί πως «η αυξανόμενη προτίμηση των επενδυτών από τον χώρο του real estate για ανάπτυξη σύγχρονων, premium κατηγορίας γραφειακών χώρων που να ικανοποιούν τα διεθνή συστήματα πιστοποίησης LEED, BREEAM, WELL κ.α. επιβάλλει μια σειρά από αυστηρές προδιαγραφές στα συστήματα φωτισμού, ώστε να προσφέρουν τον απαιτούμενο ξεκούραστο και ποιοτικό φωτισμό με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, οι κατασκευαστές premium φωτιστικών σωμάτων καταφέρνουν να παρέχουν προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, με προηγμένα οπτικά συστήματα (όπως φακούς, κάτοπτρα, ανακλαστήρες και μικροπρισματικούς διαχύτες) που εκμεταλλεύονται με ευφυή τρόπο στο έπακρο κάθε lumen που προσφέρει μια υπεραποδοτική πηγή LED (> 130 ωφέλιμα lumen/watt) και την διανέμουν στον χώρο με τον πλέον κατάλληλο τρόπο. Επιπλέον, η χρήση high-efficiency DALI drivers και η ενσωματωμένοι αισθητήρες κίνησης, παρουσίας και φωτός που ρυθμίζουν με αυτοματοποιημένο τρόπο το φωτιστικό σώμα όταν π.χ. δεν χρησιμοποιείται ο χώρος ή όταν συν-υπάρχει αρκετή ποσότητα φυσικού φωτισμού καθιστούν τα σύγχρονα φωτιστικά συστήματα γραφείου “έξυπνες” συσκευές που βελτιστοποιούν την χρήση ενεργειακών πόρων προσφέροντας την μέγιστη οικονομία και προστασία στο περιβάλλον».