Ο αρχιτεκτονικός ορισμός για τον luxury σχεδιασμό και τα καταλληλότερα υλικά για luxury έργα. Σε ποιόν βαθμό έχει η αρχιτεκτονική «υποταχθεί» στην απαίτηση για πολυτέλεια και πώς συνδυάζεται η υψηλή αισθητική με τον σεβασμό στον πολιτισμό;

Τ ο στυλ δεν είναι παρά η κίνηση της ψυχής» είχε πει κάποτε ο Γάλλος ιστορικός Jules Michelet και, αναμφισβήτητα, τα αρχιτεκτονικά θαύματα έρχονται να επαναπροσδιορίσουν την έννοια της ζωής με στυλ, υπερβαίνοντας τα όρια του design αλλά και της ίδιας της φαντασίας μας.
Από τα μεγαλοπρεπή αρχοντικά μέχρι τα κομψά ρετιρέ, η πολυτέλεια στην αρχιτεκτονική αποτελεί μια μορφή τέχνης που φλερτάρει υποδειγματικά με τις αισθήσεις μας, εξυψώνοντας την εμπειρία μας μέσα στον χώρο και συνιστώντας, τελικά, το αποκορύφωμα της δημιουργικότητας και της προσοχής στη λεπτομέρεια.
Κατοικίες που συνδυάζουν την απρόσκοπτη ενοποίηση αρχών διαχρονικού σχεδιασμού, την προηγμένη τεχνολογία και τις βιώσιμες πρακτικές εντυπωσιάζουν με την απαράμιλλη άνεση και την κομψότητα τους, θέτοντας τα αρχιτεκτονικά θεμέλια μιας νέας, πιο εκλεπτυσμένης ζωής.

Κατακτώντας τις αρχιτεκτονικές κορυφές της πολυτέλειας
Μεγάλες είσοδοι, ιδιωτικές αυλές και πανοραμικά παράθυρα αλλά και οποιαδήποτε λεπτομέρεια, από την εξωτερική πρόσοψη μέχρι την εσωτερική διάταξη, δημιουργούν έναν συνδυασμό αισθητικής και λειτουργικότητας, ικανό να προσφέρει την απαραίτητη νότα πολυτέλειας στον χώρο.
Ιδιαιτέρως σημαντική είναι και η ενίσχυση της βαθύτερης σύνδεσης με τη φύση. Συρόμενες πόρτες, στρατηγικά τοποθετημένοι φεγγίτες, διαμορφωμένοι κήποι, ιδιωτικές πισίνες και βεράντες στον τελευταίο όροφο συνιστούν κάποια από εκείνα τα χαρακτηριστικά μιας μοντέρνας πολυτελούς αρχιτεκτονικής κατοικίας που προάγουν την ηρεμία και την ευεξία.

Επιπλέον, η τεχνολογία αιχμής και οι ανέσεις υψηλής τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα τα έξυπνα συστήματα οικιακού αυτοματισμού που ελέγχουν τον φωτισμό, τη θερμοκρασία, την ασφάλεια και την ψυχαγωγία, τα οικιακά γυμναστήρια, και τα μπάνια που θυμίζουν σπα, αναβαθμίζουν την εμπειρία ζωής, μετατρέποντας τις κατοικίες σε ιδιωτικά καταφύγια απόλαυσης.
Ο απρόσκοπτος συνδυασμός διαφορετικών αρχιτεκτονικών επιρροών, τόσο κλασικών όσο και σύγχρονων, δημιουργεί μια αρμονική και οπτικά εντυπωσιακή σύνθεση, ενώ πολύ δημοφιλής έχει καταστεί και η σύνδεση εσωτερικού-εξωτερικού χώρου, με τις φυτεμένες επίπεδες στέγες, που είναι πλήρως προσβάσιμες, και τις εξωτερικές βεράντες με γυαλί και στοιχεία νερού να συνιστούν εξέχοντα παραδείγματα.
Τέλος, από την ενσωμάτωση ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, όπως οι ηλιακοί συλλέκτες και η γεωθερμική θέρμανση, έως τη χρήση ανακυκλωμένων και τοπικών υλικών, αδιαμφισβήτητο είναι ότι οι βιώσιμες πολυτελείς κατοικίες εισάγουν ένα νέο πρότυπο ευσυνείδητης διαβίωσης, απολύτως εναρμονισμένο με την εποχή της οικολογικής συνείδησης που διανύουμε.

Υλικά που αναδεικνύουν ένα luxury έργο
Κάθε υλικό που επιλέγεται συνιστά και μια πινελιά στον καμβά του σχεδιασμού, που επηρεάζει την ατμόσφαιρα, την ανθεκτικότητα και τον συνολικό χαρακτήρα ενός πολυτελούς αρχιτεκτονικού έργου.
Ακρογωνιαίος λίθος στην εσωτερική αρχιτεκτονική παραμένει, ασφαλώς, το ευέλικτο ξύλο, το οποίο εφαρμόζεται από το δάπεδο μέχρι και τα έπιπλα και, λόγω της αισθητικής του γοητείας και της ανθεκτικής του φύσης, έχει καθιερωθεί σε μια διαχρονική επιλογή για όσους αναζητούν έναν αρμονικό συνδυασμό πολυπλοκότητας και μακροζωίας.
Τα μοντέρνα, κομψά και εγγενώς δυναμικά μέταλλα προσδίδουν και αυτά, με τη σειρά τους, ένα σύγχρονο πλεονέκτημα στους εσωτερικούς χώρους, με τον ανοξείδωτο χάλυβα, τον ορείχαλκο και τον χαλκό να συγκαταλέγονται στις πλέον δημοφιλείς επιλογές.
Ιδανικό για μοντέρνο σχεδιασμό αποδεικνύεται το γυαλί, προσφέροντας μια καθαρή και ανακλαστική επιφάνεια που συμπληρώνει αβίαστα διάφορα αρχιτεκτονικά στυλ, ενώ ενσάρκωση της πολυτέλειας και της διαχρονικότητας αποτελούν τα πέτρινα υλικά όπως το μάρμαρο και ο γρανίτης, που βρίσκουν εφαρμογή από πολυτελείς πάγκους μέχρι πολυτελή δάπεδα αλλά και τα υφάσματα, που ντύνουν τον χώρο με μια αίσθηση ζεστασιάς.
Καθώς η εποχή μας χαρακτηρίζεται από ενισχυμένη περιβαλλοντική συνείδηση, η χρήση βιώσιμων υλικών όπως το μπαμπού, το ανακυκλωμένο ξύλο και τα ανακυκλωμένα μέταλλα, συνιστά μια ανοδική τάση στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, που μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και, συγχρόνως, σφραγίζει με αυθεντικότητα και υπευθυνότητα ένα έργο.

Η αρχιτεκτονική ως μια ρέουσα πραγματικότητα
«H αλήθεια είναι πως από την αρχή κιόλας μου φάνηκε περίεργο, αν όχι οξύμωρο, να καλούμαι να ορίσω κάτι που ήδη ορίζεται από το ερώτημα, σχεδόν ταυτολογικά» μοιράζεται τον προβληματισμό της η Κατερίνα Βαλσαμάκη, Founder στην KATERINA VALSAMAKI ARCHITECTS.
«Αν δοκιμαστικά, ομολογήσω μια στοιχειώδη γνώση του τι συνιστά ‘luxury σχεδιασμός’, το ίδιο προσωπική θα είναι και η σχέση μου και με τις άλλες λέξεις – ‘αρχιτεκτονική’, ‘υποταχθεί’, ‘απαίτηση’, ‘υψηλή αισθητική’, ‘σεβασμός / πολιτισμός’, ‘υλικά κατάλληλα’» συνεχίζει.
« Έτσι, επικαλούμενη την προσωπική μου ερμηνευτική, κάθε λέξη, για να γίνει κατανοητή ευρύτερα, θα χρειαστεί να ορισθεί από άλλες λέξεις και οι άλλες από άλλες» αναλύει, σημειώνοντας πως η διάρκεια της προσπάθειας θα είναι αβέβαιη, όπως και το αποτέλεσμα.
«Πέρα από αυτό, η Αρχιτεκτονική, ως πράξη, συνιστά μια ρέουσα πραγματικότητα, άπιαστη και, συνεπώς, δεν μπορεί να υποταχθεί σε καμία απαίτηση» τοποθετείται.
«Και στο κάτω κάτω της γραφής, ποιος είναι αυτός που απαιτεί πιο πολυτελή έργα και από ποια αρχιτεκτονική» εκφράζει το ερώτημα, σημειώνοντας πως «κάθε γραμμή που τραβάει είτε ένας πρωτοετής φοιτητής ή ένας καταξιωμένος αρχιτέκτονας, κάθε ζητούμενο από τον εργοδότη, το οικόπεδο, η Νομοθεσία, μεταλλάσσουν συνεχώς το γνωστικό αντικείμενο της αρχιτεκτονικής και την καθιστούν αεικίνητη, απρόσβλητη από οποιαδήποτε απαίτηση… της βαρύτητας εξαιρουμένης».

Σχέση εργοδότη και αρχιτέκτονα ο luxury σχεδιασμός;
«Υψηλή αισθητική στον luxury σχεδιασμό ακούγεται όπως η haute couture στη ραπτική, και η haute cuisine στη μαγειρική. Κουστούμι Armani και αστακός Thermidor, αν και δεν θα άλλαζα για αυτά το αγαπημένο φτηνό μου Τ-shirt, ούτε την ανυπέρβλητη νοστιμιά της απλής ντοματοσαλάτας» σχολιάζει με χιούμορ η Κατερίνα Βαλσαμάκη,
«Θεωρώ πως ο «luxury σχεδιασμός» παραμένει έννοια ασαφής και αμφιλεγόμενη και την αρχιτεκτονική, ως ένα ολιστικό πολιτισμικό σύστημα που είναι, δεν την επηρεάζει» διευκρινίζει, τονίζοντας πως μοιάζει, εν τέλει, το θέμα ‘luxury σχεδιασμός και πολυτελή κτίρια’, σε όποια γλώσσα και με όποια χαρακτηριστικά, να είναι αποτέλεσμα σχέσης εργοδότη και αρχιτέκτονα.
«Η ιδιαιτερότητα του ορίζεται και ολοκληρώνεται μεταξύ τους, σε αυτό το δίπολο μεταξύ επιθυμίας και εκτέλεσης, με αποτέλεσμα ο luxury σχεδιασμός να μην συνιστά ευρύ φαινόμενο αλλά σχεδιαστικό ιδιωτικό συμφωνητικό, πολιτισμικά ακίνδυνο» καταλήγει.

Χτίζοντας την ιδέα της πολυτέλειας
«Κοινωνικά, στην εποχή μας έχουν διαμορφωθεί μια σειρά από ιδέες που λειτουργούν ως προκαταλήψεις και που διαμορφώνουν αξίες τόσο στον τρόπο ζωής μας όσο και στο χώρο που αυτές εξελίσσονται» δηλώνει στο Architect o Χάρης Παπαϊωάννου, Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π., Αρχιτέκτων Τοπίου MALS, αναφέροντας πως ορισμένες από αυτές τις ιδέες είναι η ανοιχτή θέα, ειδικά αν υπάρχει η δυνατότητα φυσικού στοιχείου, ο ορίζοντας που ξεδιπλώνεται μπροστά μας και οι ανοιχτοί χώροι, που δεν περιορίζουν τη ματιά και τις κινήσεις μας.
Η ευελιξία σε δυνατότητες δραστηριοτήτων και το fusion ως καταλύτης ανάμεσα σε διαφορετικές προοπτικές, σηματοδοτούν ελευθερία και άνεση, περιγράφει τονίζοντας την καθοριστική σημασία των υλικών που χρησιμοποιούνται.
«Όλα τα παραπάνω μαζί, όταν υπακούουν σε μια κεντρική ιδέα και στοιχειοθετούν μια ιδιαίτερη, μοναδική ταυτότητα, χτίζουν την ιδέα της πολυτέλειας και για κάθε άνθρωπο αυτή παίρνει διαφορετική μορφή», σημειώνει.
«Στην αρχιτεκτονική, ο όρος luxury σχεδιασμός συνιστά συνδυασμό πολλών παραγόντων που συνθέτουν το τελικό αποτέλεσμα ενός αρχιτεκτονικού έργου, χωρίς να περιορίζεται αποκλειστικά στη χρήση ακριβών μη εμπορικών υλικών» τοποθετείται η Κατερίνα Σιρούνη, επικεφαλής αρχιτέκτονας του γραφείου K. Sirouni Architects.
«Πρόκειται για τον αρμονικό συνδυασμό αισθητικής, λειτουργικότητας, ποιότητας φωτισμού και αερισμού των χώρων και σύνθεσης λεπτομερειών, που απευθύνεται σε κάθε χρήστη χωριστά, ανάλογα με τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του» μας εξηγεί.
Όπως σημειώνει «για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα, χρειάζεται εξατομικευμένη bespoke μελέτη εφαρμογής, που απαιτεί χρόνο και εξειδικευμένες γνώσεις για τον ακριβή σχεδιασμό λεπτομερειών και την κατάλληλη επιλογή και επεξεργασία των προς χρήση υλικών, καθώς και της μεταξύ τους σχέση σε επίπεδο υφών, χρωμάτων, συντήρησης και διάρκειας στον χρόνο».
«Τα παραπάνω στοιχεία, συνδυαστικά με τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά των υλικών – το κόστος των οποίων ποικίλει- καθώς και η απαίτηση εξειδικευμένων τεχνικών στο στάδιο της κατασκευής, αυξάνουν κατά πολύ το συνολικό κόστος κατασκευής, καθιστώντας το έργο υψηλής ποιότητας πολυτελές και μοναδικό» τονίζει η Κατερίνα Σιρούνη.

Η πολυτέλεια ως μια Νέα Ελευθερία
«O κόσμος μας αλλάζει καθημερινά, όπως και η μετάδοση της πληροφορίας, και η ιδέα της πολυτέλειας κάποτε ήταν πολύ διαφορετική, ενώ μετά από συγκεκριμένα κομβικά σημεία μετασχηματίστηκε και εξελίχτηκε» περιγράφει ο Χάρης Παπαϊωάννου. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, ο δυτικός κόσμος ανταγωνίζεται με φρενήρεις ρυθμούς την εκζήτηση και με αγωνία αποζητά κάτι ‘διαφορετικό’».
«Ειδικά στην Ελλάδα, που υπάρχει μια μακρά παράδοση γοητείας σε εικόνες από το εξωτερικό και που για πολύ χρόνο υπήρχαν περιορισμοί οικονομικοί, η πολυτέλεια έρχεται ως μια Νέα Απόλαυση, μια Νέα Ελευθερία» σημειώνει, εξηγώντας μας πως «κατά συνέπεια, η αρχιτεκτονική, που ανέκαθεν υπηρετούσε αυτούς τους σκοπούς, έρχεται να ευθυγραμμιστεί με τις νέες κοινωνικές αξίες και τις νέες κοινωνικές ανάγκες».
«Η λέξη ‘υποταχθεί’ ακούγεται περιοριστική, και η λέξη ‘απαίτηση’ ενέχει επιβολή» σχολιάζει, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως «η αρχιτεκτονική ανέκαθεν επιχειρούσε να ευθυγραμμιστεί με την κοινωνία στην οποία δρα και εξελίσσεται και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και τώρα».

Απόδραση από την μονοδιάστατα εμπορική εικονογραφία
«Αντιλαμβανόμαστε την αρχιτεκτονική μέσα από εικόνες» παρατηρεί ο Χάρης Παπαϊωάννου.
«Μια εικόνα όσο χίλιες λέξεις» λέμε και ξεφυλλίζουμε τις οθόνες και τα περιοδικά μας, καταναλώνοντας αυτές τις εικόνες που μετά σπανίως θυμόμαστε, προσθέτει.
«Η υψηλή αισθητική δεν είναι μόνο εξεζητημένες μορφές και ακριβά υλικά όπως συνήθως πιστεύεται, αλλά αυτές οι λεπταίσθητες ποιότητες χώρου με συμβολισμό και οι έννοιες που μεταδίδουν, η ιστορία που αφηγούνται» περιγράφει.
Και για να χρησιμοποιήσω τη φράση του μεγάλου Δασκάλου Αριστομένη Προβελέγγιου, «Αρχιτεκτονική είναι Τέχνη, Ήθος και Ποίηση» σημειώνει χαρακτηριστικά.
«Ο αρχιτέκτων, λοιπόν, μπορεί να ξεφύγει από τη μονοδιάστατα εμπορική εικονογραφία, να αφουγκραστεί τον πολιτισμό και να επιχειρήσει να τον μεταδώσει μέσα από μια κεντρική ιδέα, μια ιστορία, μια σειρά από συμβολισμούς, από ποιότητες χώρων» συνεχίζει, υπογραμμίζοντας πως έτσι ο πολιτισμός θα μπορέσει να μπει στη σάρκα της αισθητικής και θα μεταδοθεί, παρακινώντας μια ολόκληρη κοινωνία σε μια πολύτιμη κατεύθυνση.

Με σεβασμό στον πολιτισμό και την τοπική κοινότητα
«Ο συνδυασμός της υψηλής αισθητικής με τον σεβασμό στον περιβάλλον όπου εντάσσεται το έργο οφείλει να αποτελεί θεμελιώδη αρχή στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της μελέτης και της εφαρμογής του, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής, είτε πρόκειται για πυκνοδομημένο αστικό τοπίο είτε για οικισμό» δηλώνει η Κατερίνα Σιρούνη, διευκρινίζοντας πως «ο σεβασμός στον πολιτισμό σημαίνει όχι μόνο τον σεβασμό των παραδόσεων του τόπου, αλλά και την ανάδειξη και την προστασία της πολιτιστικής ταυτότητας και κληρονομιάς του».
«Η κατανόηση του πολιτισμού και της ιστορίας της περιοχής που εντάσσεται το αρχιτεκτονικό έργο, υλικά και τεχνικές που χαρακτηρίζουν την τοπική ταυτότητα και την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, συνδυαστικά με την αρμονική συνύπαρξη του παλαιού με το καινούργιο, αποτελούν βασικά στοιχεία που συνθέτουν έναν δημιουργικό διάλογο υψηλής αισθητικής με σεβασμό στον πολιτισμό και την τοπική κοινότητα» επισημαίνει.

Επιφάνειες ενιαίες, χωρίς αρμούς, χωρίς εμπόδια
«Όλα ξεκινούν από μια ιδέα, μια προκατάληψη, μια εικόνα που διατηρούμε για τον εαυτό μας ως επιθυμούμενη προσδοκία» μας λέει ο Χάρης Παπαϊωάννου, επισημαίνοντας πως θα θέλαμε να είμαστε ελεύθεροι, κοντά στη φύση, αλλά με όλες τις ανέσεις που έχουμε μάθει να απολαμβάνουμε στον τρόπο ζωής μας.
«Θέλουμε φυσικά υλικά, πέτρα, ξύλο, θέλουμε την πολυτέλεια όπως αυτή έχει αποκρυσταλλωθεί στις μνήμες μας, θέλουμε μάρμαρο, θέλουμε μεγάλες επιφάνειες που υποδηλώνουν απελευθέρωση, άρα τα υλικά επιδιώκουμε να διατηρούν ενιαίο χαρακτήρα, μορφές χωρίς περιορισμούς, που σημαίνει ότι επιδιώκουμε επιφάνειες ενιαίες, χωρίς αρμούς, χωρίς εμπόδια» συνεχίζει.
Όπως αναφέρει «όλα τα παραπάνω, όταν αναδεικνύονται με τον κατάλληλο φωτισμό και προσανατολίζονται σε απεριόριστες θέες, μας δημιουργούν μια αίσθηση πολυτέλειας».
«Η επιλογή των υλικών και των προϊόντων που συνθέτουν έργα υψηλής αισθητικής ποικίλουν ανάλογα με τις εκάστοτε απαιτήσεις του έργου, τη διάρκεια που έχουν στον χρόνο, τις τάσεις της εποχής και την τεχνολογική τους εξέλιξη» τοποθετείται σχετικά η Κατερίνα Σιρούνη.
«Φυσικά και κλασσικά υλικά όπως το μάρμαρο, το ξύλο και το γυαλί και σύγχρονα υλικά όπως τεχνητοί γρανίτες, ακρυλικές επιφάνειες και υλικά επικαλύψεων υψηλής ποιότητας απόδοσης υφών και χρωμάτων και μεγάλων επιφανειών και για την αποφυγή αρμών στην τοποθέτηση, είναι μερικά από τα υλικά που προσδίδουν μια σύγχρονη πολυτέλεια» περιγράφει.
«Σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές συστημάτων ήχου, εικόνας, φωτισμού, ασφάλειας και ό,τι σχετίζεται με οικολογικές καινοτομίες σκίασης, θέρμανσης και κλιματισμού, γενικότερα προϊόντα που διαθέτουν το ελάχιστο δυνατό ενεργειακό αποτύπωμα, πέρα από το υψηλό κόστος, απαιτούν επιπλέον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό λεπτομερειών, μη τυποποιημένο, προσφέροντας άνεση και ποιότητα στην καθημερινότητα του χρήστη» υπογραμμίζει.