Για την κυρία Ανδρεάδη κρίσιμος παράγοντας εξέλιξης του αρχιτέκτονα είναι η συστηματική τριβή με το ίδιο το αντικείμενο, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει και τη σημασία του ταλέντου.

Στις συνεργασίες δεν χρειάζεται να επιβληθείς, αλλά να εμπνεύσεις «Στη διαδικασία της αρχιτεκτονικής δημιουργίας είναι απαραίτητο κάποια στιγμή να “παγώσει” η εξέλιξή της. Αυτό το καταλυτικό σημείο σχεδιασμού ξεκαθαρίζει και την κατεύθυνση του έργου προς το τελικό αποτέλεσμα».

Η Νίκη Μάνου – Ανδρεάδη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και προτού αφιερωθεί στην αρχιτεκτονική αποφοίτησε από τη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ. Είναι διδάκτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ. Το 1984, συνίδρυσε την εταιρεία Arteco A.E., με διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και πλούσιο αρχιτεκτονικό και κατασκευαστικό έργο. Από το 2006 έως σήμερα, συνεχίζει ως ανεξάρτητο γραφείο έχοντας ιδρύσει τη Nimand Architects, με πολλά έργα που έχουν διακριθεί εντός και εκτός συνόρων.

Τα γνωρίσματα που διακρίνουν τη δουλειά της και διαπερνούν τα έργα της είναι εξωστρέφεια, πειραματισμός, αναζήτηση, περιέργεια για το καινούργιο, διαχρονικότητα, ταυτότητα, λειτουργικότητα, σύγχρονη αντίληψη, λιτή έκφραση αλλά όχι μονότονη. Το αρχιτεκτονικό «αποτύπωμά της» εδράζεται στη σύνθεση. «Όχι μόνο των όγκων, αλλά και των μορφών, των υλικών, των χρωμάτων, του φωτός, της σκιάς, του νερού, και όλων των άλλων στοιχείων που συναποτελούν το αρχιτεκτονικό έργο», όπως λέει.

Ο αρχιτέκτονας χρειάζεται εκπαίδευση και δουλειά
Για την κυρία Ανδρεάδη κρίσιμος παράγοντας εξέλιξης του αρχιτέκτονα είναι η συστηματική τριβή με το ίδιο το αντικείμενο, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει και τη σημασία του ταλέντου. «Αν θελήσουμε να δώσουμε έναν ορισμό για τον αρχιτέκτονα θα έλεγα πως είναι εκείνος που με γνώση, μέθοδο, σκέψη, εφευρετικότητα και ταυτόχρονα με τέχνη και αισθητική, μπορεί να σχεδιάσει όλα όσα απαιτούνται ώστε να υλοποιηθεί και να δοθεί έτοιμο για χρήση ένα έργο», σημειώνει συμπληρώνοντας πως «η ελάχιστη απαίτηση από έναν αρχιτέκτονα είναι να καταθέσει την ιδέα που εκκολάπτεται μέσα του και να τη μεταδώσει στους άλλους μέσω του αρχιτεκτονικού του έργου. Πέρα λοιπόν από την έμπνευση και την ευαισθησία που χρειάζονται, ο αρχιτέκτονας διαμορφώνεται σταδιακά με τη συστηματική εκπαίδευση και τη δουλειά».

Στη δική της περίπτωση, όπως αναφέρει, έμαθε τα πάντα ξεκινώντας από το μηδέν τόσο στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών όσο και σε αυτήν των Αρχιτεκτόνων. Έμαθε να αναλύει προβλήματα, πώς να συνθέτει τη σκέψη της, να αναζητά και να επιλέγει κάθε φορά την κατάλληλη μορφολογία για το έργο, τη σημασία της λειτουργικότητας, του αερισμού, του φωτισμού, καθώς και το πώς συνδέεται ο εσωτερικός με τον εξωτερικό χώρο. Μα πάνω από όλα, έγινε κοινωνός της σύνδεσης του έργου που δημιουργούμε σε σχέση με τον άνθρωπο, με τον χώρο και το πνεύμα του τόπου. «Η παιδεία του αρχιτέκτονα οφείλει να συνδυάζει τη γνώση με όλες τις τέχνες και, ναι, μπορώ να πω ότι πήρα ολοκληρωμένες και πολύ ευρείες γνώσεις, ώστε να νιώθω τελειώνοντας αυτάρκης και έτοιμη», σχολιάζει.

Έχουμε ευθύνη απέναντι στο έργο και στους συνεργάτες
Αν και στο πέρασμα στο χρόνου έχει αλλάξει η παρουσία των γυναικών σε έναν κλάδο «παραδοσιακά» ανδροκρατούμενο, και ο τρόπος εισαγωγής στα πολυτεχνεία δίνει πολλές θέσεις στις γυναίκες, η κυρία Ανδρεάδη παρατηρεί πως «η παρουσία τους στην καριέρα παραμένει χαμηλή σε σχέση με αυτήν στο αμφιθέατρο. Τα πράγματα, παρ’ όλα αυτά, αλλάζουν γρήγορα και οι γυναίκες πλέον δραστηριοποιούνται έντονα στο ελεύθερο επάγγελμα».

Συνεπώς, πόσο εύκολο είναι για μια γυναίκα να οργανώσει το γραφείο και τους συνεργάτες της, ίσως και να επιβληθεί στον χώρο της; «Στον χώρο του γραφείου και της συνεργασίας δεν χρειάζεται να επιβληθεί κανείς», τονίζει. «Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι με ποιο τρόπο θα δώσεις τη δυνατότητα στον καθένα να εκφραστεί και να αναλάβει πραγματικές ευθύνες. Και αυτό επιτυγχάνεται μόνο με αμοιβαίο σεβασμό και εμπιστοσύνη. Ο υπεύθυνος της ομάδας έχει την ευθύνη απέναντι στο έργο και τους εργοδότες, αλλά και απέναντι στην ομάδα και στο πνεύμα με το οποίο αυτή δουλεύει», επισημαίνει.

Κάθε έργο έχει ανάγκη τη συνεργασία
Η αντίληψη πως ο αρχιτέκτονας είναι αποστασιοποιημένος από τον υπόλοιπο τεχνικό κόσμο είναι ξεπερασμένη, σύμφωνα με την επικεφαλής της Nimand Architects. Για την ίδια, το έργο για να είναι άρτιο, ολοκληρωμένο και πετυχημένο, θα πρέπει «να συνδεθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι μελετητές μεταξύ τους», καθώς ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του έργου εξαρτάται από τον βαθμό και την ποιότητα της συνεργασίας, την επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων. Ασφαλώς, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ξεχωρίζει ο επαγγελματίας που συλλαμβάνει το όραμα και την ταυτότητα του έργου. «Σε όλη αυτή την πορεία είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του αρχιτέκτονα που συντονίζει και ενσωματώνει τα αποτελέσματα των άλλων μελετών στον τελικό σχεδιασμό, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να δικαιώνει τον ίδιο, να σέβεται την αρχική του ιδέα, αλλά και το έργο των άλλων μελετητών».

Εξελισσόμαστε και αλλάζουμε
Για τη Νίκη Ανδρεάδη δεν υπάρχει ένα αγαπημένο έργο που να ξεχωρίζει, αλλά αρκετά. Εξάλλου, πιστεύει πως δουλεύοντας εξελισσόμαστε και αλλάζουμε. Ωστόσο, «την κατοικία στην Κασσάνδρα, ακόμη και σήμερα, όταν την αντικρίζω με εμπνέει». Επίσης, ξεχωρίζει τη μονοκατοικία στο Πανόραμα, το ξενοδοχείο Sani Asterias, καθώς και τα πρόσφατα Sani Dunes, Ikos Dassia, Ikos Aria και Porto Sani, το διαμέρισμα στην παλιά παραλία της Θεσσαλονίκης.
Κάτι παρόμοιο ισχύει και στην περίπτωση των αρχιτεκτόνων που την επηρέασαν περισσότερο με τα έργα τους. «Πολλοί και πολλά, ανάλογα με την εποχή και τη φάση στην οποία έχω βρεθεί», απαντά, «όσο προχωράμε στον χρόνο ανακαλύπτουμε καινούργια πράγματα και καινούργιες γραφές». Αλλά οι Ζάχα Χαντίντ, Ρέντζο Πιάνο, Ρεμ Κούλχαας, Πίτερ Τσούμθορ, Άλβαρο Σίζα είναι ορισμένα από τα πολλά ονόματα της αρχιτεκτονικής που ξεχωρίζει περισσότερο, κρατώντας την εξερεύνηση, την καινοτομία, την αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων και την ενσωμάτωσή τους στο αρχιτεκτονικό τους έργο. «Ξεχωρίζω ιδιαίτερα τη Ζάχα Χαντίντ, την οποία έτυχε να γνωρίσω προσωπικά, που δυστυχώς “έφυγε” πολύ νωρίς, ενώ είχε να δώσει πολλά ακόμη», συμπληρώνει.

Σχεδιάζοντας παράγουμε πολιτισμό
Έπειτα από τόσο χρόνια τριβής με τη θεωρία, αφοσίωσης στην τέχνη και υλοποίησης εμβληματικών έργων, η Νίκη Ανδρεάδη έχει ένα μήνυμα προς τους νέους και τις νέες αρχιτέκτονες, που «έχουν διαλέξει ένα από τα πιο μαγικά και δημιουργικά επαγγέλματα του κόσμου». Αυτή η τέχνη «χρειάζεται αφοσίωση, πάθος, αγάπη, συνέπεια, διάβασμα, φαντασία, περιέργεια, συνεχή αναζήτηση και ενημέρωση, πειθαρχία, στόχους». «Επειδή στα έργα μας ζουν, μεγαλώνουν και δουλεύουν άνθρωποι, η ευθύνη είναι μεγάλη και πρέπει ο καθένας ακούραστα να ξαναπιάνει την ιδέα του από την αρχή και να ξαναγυρίζει πίσω και να ξαναπηγαίνει μπρος, μέχρι να καταλήξει στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Γιατί, όταν κάποιος δουλεύει με αυτό τον τρόπο, συνειδητά, παράγει πολιτισμό. Ή, όπως θα έλεγε ο Πικάσο, “Η έμπνευση υπάρχει, αλλά πρέπει να σε βρει να δουλεύεις” (Inspiration exists, but it has to find you working)».

Αρχιτεκτονική είναι… «Μια τέχνη κοινωνικής εφαρμογής που εξυπηρετεί τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Είναι να αναζητάς και να βρίσκεις τρόπους ερμηνείαςτου χώρου, του χρόνου, του τόπου, της ροής, της ύλης, του φωτός. Να κατανοείς τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται, να προβλέπεις την επίδραση στο έμμεσο και άμεσο περιβάλλον και να ανεβάζεις τον πήχυ πιο ψηλά σε κάθε νέο έργο που αναλαμβάνεις. Πιστεύω ότι η αρχιτεκτονική μας βοηθάει παράλληλα να προχωρήσουμε στη ζωή μας και να αναπτύξουμε μια ευαισθησία απέναντι στα πράγματα».