Οι Point Supreme Architects, Κωνσταντίνος Πανταζής και Μαριάννα Ρέντζου, μετέτρεψαν τη δυσκολία της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας σε ευκαιρία, δημιουργώντας ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που θέτει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τον ίδιο τον άνθρωπο.

Μπορεί ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που ξεκίνησε σε μια οικονομικά και κοινωνικά δύσκολη περίοδο για τη χώρα μας, να διακριθεί και να εδραιώσει τη θέση του στον κλάδο; Οι Point Supreme Architects αντιμετώπισαν ευρηματικά τα εμπόδια, αποδεικνύοντας πως η απάντηση στις αντιξοότητες είναι το καινοτόμο πνεύμα!
Για αυτούς η καθημερινότητα συνιστά κάτι το εξαιρετικό και η μεγαλύτερη πολυτέλεια έγκειται στην ευελιξία, την ελευθερία, την εξυπηρέτηση και την αναβάθμιση των πραγματικών αναγκών της.
Στους χώρους που δημιουργούν, η συνύπαρξη και οι σχέσεις τίθενται σε πρώτο πλάνο, ενώ ο έξυπνος σχεδιασμός επιτρέπει στα κτίριά τους να αλλάζουν και να προσαρμόζονται, προάγοντας τη βιωσιμότητα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Σε μια εποχή που η Τεχνητή Νοημοσύνη διεισδύει στην αρχιτεκτονική, οι Point Supreme Architects, τοποθετούν στο κέντρο του ενδιαφέροντος τον άνθρωπο, υπογραμμίζοντας πως κάθε τεχνολογικό εργαλείο χρειάζεται να χρησιμοποιείται με συνείδηση και μέτρο, ώστε να μη γίνει αυτοσκοπός.
Για τους Κωνσταντίνο Πανταζή και Μαριάννα Ρέντζου, τα έργα συνιστούν σενάρια που προβλέπουν και σκηνοθετούν τη ζωή, όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια ταινία. Και στη συνέντευξη τους στο Architect καταφέρνουν να μας ταξιδέψουν στον δικό τους κόσμο, έναν κόσμο όπου η έμπνευση μετουσιώνεται σε δημιουργία.

Κοιτάζοντας τα έργα σας, αντιλαμβανόμαστε ότι κοινός τους παρονομαστής είναι ο άνθρωπος. Μιλήστε μας για την προσέγγιση που ακολουθείτε ως αρχιτέκτονες. Με βάση ποια ερεθίσματα γαλουχήθηκε και τι μορφές έχει λάβει;

Πράγματι μας ενδιαφέρει λιγότερο το ίδιο το ‘κτίριο’ και περισσότερο ο χρήστης, η λειτουργία του χώρου και η κοινωνικότητα που μπορεί να προωθήσει ένα έργο. Σήμερα, συχνά η αρχιτεκτονική εστιάζει υπερβολικά πολύ στο κτίριο ως αντικείμενο και στην αισθητική, συχνά εις βάρος της λειτουργικότητας. Πιθανώς αυτή μας η προσέγγιση καλλιεργήθηκε με τα χρόνια χάρη στο ότι επιδιώξαμε και ζήσαμε σε πολλούς και διαφορετικούς πολιτισμούς, όπως την Αγγλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Ιαπωνία, και έχουμε ταξιδέψει πολύ. Η ζωή σε διαφορετικές χώρες καλλιέργησε την αίσθηση του σχετικού: δεν υπάρχει ένας μόνο τρόπος, μια αισθητική. Αντίθετα, παρατηρήσαμε τα κοινά στοιχεία στους διαφορετικούς τρόπους ζωής και προσπαθούμε να ενσωματώσουμε στα έργα μας στοιχεία που θεωρούμε πως είναι αξιόλογα. Για παράδειγμα, στην Ιαπωνία όταν μπαίνεις σε ένα σπίτι υπάρχει χώρος για να βγάζεις και να κρύβεις τα παπούτσια σου, υπάρχει σε κεντρικό, περίοπτο σημείο χώρος για να τοποθετηθεί ένα βάζο με φρέσκα λουλούδια. Στην Ολλανδία είδαμε πολλές φορές μεγάλα τραπέζια. Έτσι, στα σπίτια μας πάντα στο κέντρο φροντίζουμε να τοποθετείται ένα μεγάλο τραπέζι και η ζωή οργανώνεται γύρω από αυτό. Επιπλέον, η σημασία στη λειτουργία είναι αποτέλεσμα και επιρροή από τη συνεργασία μας με τον Ρεμ Κούλχας, ο οποίος πριν γίνει αρχιτέκτονας ήταν σεναριογράφος. Στα κτίριά του η ζωή και η λειτουργία συμβαίνουν με τρόπο κινηματογραφικό, σαν σενάριο. Τα έργα μας λοιπόν είναι σενάρια που προβλέπουν και σκηνοθετούν τη ζωή, όπως συμβαίνει σε μια ταινία.

Αναμφισβήτητα, η οικονομική κρίση και αμέσως μετά η πανδημία είχαν σοβαρές επιπτώσεις και στον αρχιτεκτονικό κλάδο. Εσάς πώς σας επηρέασαν και τι κερδίσατε από αυτές τις περιόδους για το έργο σας;

Αρχικά θεωρούσαμε τον εαυτό μας άτυχο που το γραφείο μας ξεκίνησε την περίοδο της κρίσης. Εκ των υστέρων, όμως, βλέπουμε πως αυτό μας ανάγκασε να γίνουμε ευρηματικοί και να επινοήσουμε πρωτότυπους και δημιουργικούς τρόπους, για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες. Τα έργα μας απέκτησαν πλούτο μέσα από τις εναλλαγές στις ποιότητες των χώρων, την ποικιλία υλικών, τις ευρηματικές λεπτομέρειες κτλ. Αντίστοιχα και με την πανδημία, συγκεντρωθήκαμε πολύ στις ιδέες μας και αφιερώσαμε χρόνο στο να μελετήσουμε αναφορές από την Ελλάδα, την πλούσια παράδοση και ιστορία της χώρας μας. Αγκαλιάσαμε την εσωστρέφεια του να ζεις και να δουλεύεις εδώ και ενσωματώσαμε πολλά στοιχεία Ελληνικότητας, μαζί με τις διεθνείς αναφορές που υπάρχουν στη δουλειά μας.

Τι σημαίνει για εσάς «ελληνικότητα»; Πώς προσαρμόζετε τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και του τοπίου στην αρχιτεκτονική σας; Και πώς απαντάτε στο αίτημα για πολυτελείς κατοικίες που πολλές φορές δεν σέβονται την παραδοσιακή αρχιτεκτονική;

Ελληνικότητα για εμάς είναι η απλότητα, η οικονομία, η πυκνότητα, η απελευθέρωση από συμβατικούς κανόνες, η πρωτοτυπία, η πολυλειτουργικότητα. Η Ελληνική αρχιτεκτονική είναι απόλυτα και οργανικά συσχετισμένη με το τοπίο και το κλίμα μας, υπηρετεί, συμπληρώνει και ενεργοποιεί το τοπίο. Δεν έρχεται σε αντιπαράθεση και δεν το ανταγωνίζεται. Επίσης, ελληνικότητα είναι ο κοινωνικός χώρος. Στην Ελλάδα, ζούμε μαζί.
Ο χώρος προωθεί τη συνύπαρξη και τις σχέσεις, και αυτό είναι πολύ όμορφο και αξιόλογο. Σαν αρχιτέκτονες μας ιντριγκάρει το ερώτημα του πώς μπορούμε με την αρχιτεκτονική να προωθούμε τις σχέσεις, τον συσχετισμό. Όλη μας η δουλειά έχει αυτό το στόχο.

Για παράδειγμα, στη νέα αρχιτεκτονική σχολή στη Μασσαλία, το κτίριο είναι οργανωμένο γύρω από χώρους κοινωνικότητας: αυλές και αίθρια με διαφορετικές λειτουργίες σε όλες τις περιοχές σύνδεσης, βεράντες και δώματα προς χρήση για τους φοιτητές, σκάλες και χώρους κίνησης σε περίοπτες θέσεις, όπως σε ένα θέατρο.
Παρόμοια, στα σπίτια που σχεδιάζουμε τα μέλη μιας οικογένειας μπορούν να κοιτάζονται μέσα από ‘οπτικά φίλτρα’, υπάρχει αίσθημα κοινότητας, έχει κανείς αίσθηση συνεχώς της παρουσίας των άλλων, εκτός από τις στιγμές που αυτό δεν είναι επιθυμητό. Η γενική, λοιπόν, κατάσταση είναι αυτή της επικοινωνίας και της συνύπαρξης.
Η πολυτέλεια στις κατοικίες δεν χρειάζεται να είναι κραυγαλέα. Δεν πιστεύουμε στην αρχιτεκτονική που θέλει να προβάλει την πολυτέλειά της. Πιστεύουμε στην ταπεινότητα της αρχιτεκτονικής. Η μεγαλύτερη πολυτέλεια είναι η ευελιξία, η ελευθερία και η εξυπηρέτηση των πραγματικών αναγκών και της καθημερινότητας. Η αντιμετώπιση της καθημερινότητας σαν κάτι το εξαιρετικό. Στα έργα μας δεν υπάρχουν χώροι που δεν εξυπηρετούν και αναβαθμίζουν την ίδια την καθημερινότητα.

Ευεξία, βιωσιμότητα και πράσινα υλικά. Πώς αντιλαμβάνεστε την απαίτηση για βιώσιμα κτίρια αλλά και την ανάγκη για υλικά με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα;

Η βιωσιμότητα σε ένα κτίριο για εμάς ξεκινά από την καλή του λειτουργία και την ικανότητά του να ανταποκριθεί σε αλλαγές, στον χρόνο. Ένα κτίριο που παραμένει λειτουργικό και αντέχει στον χρόνο προάγει τη βιωσιμότητα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται έξυπνος σχεδιασμός που επιτρέπει στο κτίριο να αλλάζει και να προσαρμόζεται. Πάλι αυτό έχει σχέση με το πρόγραμμα και τη λειτουργία του, περισσότερο από την αισθητική του ή οποιαδήποτε άλλη παράμετρο. Ομοίως, η προσαρμογή στον εκάστοτε τόπο και κλίμα, χωρίς επιρροές από διεθνή πρότυπα και τη μόδα, είναι κρίσιμης σημασίας για την καλή λειτουργία του κτιρίου.

Παράλληλα με την πράσινη μεταστροφή των κατασκευών, εκτυλίσσεται μια συζήτηση για την επιρροή της τεχνολογίας. Σας τρομάζει η διείσδυση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην αρχιτεκτονική;

Η τεχνική νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο. Αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο. Η αρχιτεκτονική είναι μια πολύ σύνθετη και δύσκολη επιστήμη. Πρέπει ο αρχιτέκτονας να έχει καλή γνώση σε πολλά θέματα, την κατασκευή, τα υλικά, τις λειτουργικές απαιτήσεις, θέματα αισθητικής, εντοπιότητας, ιστορίας και ιστορίας της τέχνης, τεχνολογίας κτλ. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να λάβει υπόψιν και να γεφυρώσει όλες αυτές τις παραμέτρους με τρόπο οργανικό και συνολικό. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι, όπως και σε κάθε περίοδο τεχνολογικών εξελίξεων στο επάγγελμα, να αποκτήσει περισσότερο βάρος και να αποσπάσει την προσοχή αυτή η νέα εξέλιξη από τα άλλα. εξίσου σημαντικά, θέματα. Πρέπει οι αρχιτέκτονες να χρησιμοποιούμε με συνείδηση και μέτρο κάθε τεχνολογικό εργαλείο, ώστε να μη γίνει αυτοσκοπός και να παραμείνει στο κέντρο ενδιαφέροντος ο άνθρωπος.