«Είμαστε αφοσιωμένοι στη βιωσιμότητα και στις καινοτόμες λύσεις ‘‘πράσινων’’ κτιρίων που υπερβαίνουν τα καθιερωμένα πρότυπα εδώ και μία εικοσιπενταετία», τονίζει ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της NEA●POLI.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες ήταν σύμβουλος στην υλοποίηση ορισμένων από τα πιο εντυπωσιακά έργα αρχιτεκτονικής και μηχανικής σε ολόκληρο κόσμο, συμβάλλοντας καθοριστικά στο να αποκτήσουν αυτά τα μνημειώδη έργα το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με προηγμένες επιστημονικές μεθόδους και τεχνολογικές καινοτομίες. Ο λόγος για τον Δρ. Στέλιο Πλαϊνιώτη, επικεφαλής της NEA●POLI, ελληνικής εταιρείας περιβαλλοντικής μηχανικής και σχεδιασμού με έδρα στην Κουάλα Λουμπούρ.
Όντας ένας από τους συγγραφείς του πρώτου οδηγού για τον αειφόρο σχεδιασμό στην Κίνα, ο οποίος χρησιμοποιείται τώρα ως εγχειρίδιο στο Πανεπιστήμιο Τοντζί στη Σανγκάη και στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ στο Ηνωμένο Βασίλειο, επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του δομημένου περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία, στην κοινωνία, στην κλιματική αλλαγή και τη χρήση γης.
Όπως σημειώνει, μεταξύ άλλων, ο βιώσιμος σχεδιασμός απαιτεί την εφαρμογή καινοτομιών που βελτιστοποιούν το δομημένο περιβάλλον, ο ελληνικός κατασκευαστικός κλάδος μπορεί να πετύχει στο εξωτερικό με τη σωστή στρατηγική, συνεργασίες και βελτιωμένη εξυπηρέτηση πελατών, ενώ η τεχνολογία μπορεί να αναδειχθεί σε σημαντικό εργαλείο, αρκεί ο σχεδιασμός να έχει σκοπό.
Ποια είναι η συνταγή επιτυχίας της NEA•POLI σε ορισμένα από τα πιο ανταγωνιστικά επιχειρηματικά περιβάλλοντα του κόσμου;
Η επιτυχία της NEA●POLI στην Ασία οφείλεται σε τρεις βασικούς παράγοντες.
Πρώτον, στην ολιστική μας προσέγγιση και τη δυναμική της ομάδας μας. Η ομάδα μας αποτελείται από εξειδικευμένους επαγγελματίες στην αρχιτεκτονική, τη μηχανική και την επιστήμη του περιβάλλοντος, διασφαλίζοντας ότι τα έργα μας είναι οικολογικά, οικονομικά βιώσιμα και σέβονται το αρχιτεκτονικό σχέδιο. Επιπλέον, μοιραζόμαστε όλοι την ίδια αποστολή και σεβόμαστε την ιδιαιτερότητα του κάθε μέλους, κάτι που ενισχύει τη συνεργασία και την καινοτομία.
Δεύτερον, στην αδιάκοπη επιμονή και δέσμευσή μας στο αντικείμενο. Είμαστε αφοσιωμένοι στη βιωσιμότητα και στις καινοτόμες λύσεις «πράσινων» κτιρίων που υπερβαίνουν τα καθιερωμένα πρότυπα εδώ και μία εικοσιπενταετία. Ήμασταν εκεί όταν το διεθνές ενδιαφέρον ήταν μηδαμινό και παραμείναμε κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης. Αυτή η αφοσίωση μας έχει δώσει ένα πλεονέκτημα εμπειρίας και μας έχει επιτρέψει να αναπτύξουμε μοναδική τεχνογνωσία στη βελτιστοποίηση κτιρίων, που δεν έχουν οι ανταγωνιστές μας.
Τρίτον, στις ισχυρές σχέσεις μας με τους πελάτες. Βασίζουμε τις συνεργασίες μας στην καθαρή επικοινωνία, τη διαφάνεια και τη συνεργασία, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μακροχρόνιες συνεργασίες και μια σταθερή φήμη στον κλάδο.
Εν ολίγοις, η επιτυχία της NEA●POLI απορρέει από την πολυεπιστημονική μας προσέγγιση, τη δέσμευσή μας για βιωσιμότητα και τις ισχυρές σχέσεις με τους πελάτες μας.
Θεωρείστε πρωτοπόρος στον βιώσιμο σχεδιασμό. Λόγω της εμπειρίας σας, μπορείτε να περιγράψετε την έννοια της «βιώσιμης αρχιτεκτονικής»;
Θα απαντήσω πρώτα στο δεύτερο μέρος, για να εξηγήσω γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου πρωτοπόρο στη βιώσιμη αρχιτεκτονική. Παρά τα ηθικά της κίνητρα, η βιωσιμότητα είναι ουσιαστικά μια διαδικασία βελτιστοποίησης. Ένα βελτιστοποιημένο κτίριο είναι εξ ορισμού βιώσιμο, καθώς χρησιμοποιεί αποτελεσματικά φυσικούς πόρους, δεν σπαταλά ενέργεια, νερό και δομικά υλικά, και βελτιώνει την ανθρώπινη υγεία, την οικονομία, την ποιότητα ζωής και τον τόπο στον οποίο βρίσκεται.
Αυτή η διαδικασία βελτιστοποίησης υπάρχει από την αρχή του ανθρώπινου πολιτισμού, βασισμένη σε εμπειρικές μεθόδους, όπως η δοκιμή και το λάθος (trial and error). Αν και ήταν αργή, ήταν επαρκής επειδή οι αλλαγές στις ανάγκες και τις μεθόδους κατασκευής ήταν πολύ αργές. Μέσα από χιλιετίες, αυτή η διαδικασία οδήγησε σε παραδοσιακές αρχιτεκτονικές, που ήταν οι βέλτιστες για το τοπικό κλίμα και τις ανάγκες.
Ωστόσο, τον περασμένο αιώνα, η ταχεία ανάπτυξη της κατασκευής, η παγκοσμιοποίηση, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και η διαθεσιμότητα φθηνής ενέργειας ακύρωσαν αυτήν την αργή διαδικασία βελτιστοποίησης, οδηγώντας σε ένα τεράστιο απόθεμα μη αποδοτικών κτιρίων νέας γενιάς.
Για τη βελτιστοποίηση του σύγχρονου δομημένου περιβάλλοντος πρέπει να αναπτύξουμε νέες επιστήμες, όπως η φυσική των κτιρίων και των υλικών και να χρησιμοποιήσουμε σύγχρονη τεχνολογία, όπως η προσομοίωση και ο παραμετρικός σχεδιασμός, σε συνδυασμό με τη θέσπιση αποδοτικών προτύπων. Ενώ ανήκω στους πρωτοπόρους μιας νέας γενιάς ειδικών που βελτιστοποιούν το σύγχρονο δομημένο περιβάλλον, η βιώσιμη αρχιτεκτονική είναι μια πολύ παλιά έννοια, καθώς τα παλιά κτίρια ήταν κατά ανάγκη βιώσιμα.
Σε πόσα έργα περίπου έχετε συμμετάσχει; Εάν έπρεπε να επιλέξετε τα πιο εμβληματικά, τι είδους γνωρίσματα «βιώσιμης κατασκευής» ενσωματώνουν;
Έχω συμβουλεύσει πάνω από 5 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα δομημένου περιβάλλοντος σε 4 ηπείρους. Αν μπορούσα να ξεχωρίσω μερικά έργα, θα ήταν το Διεθνές Αεροδρόμιο της Κουάλα Λουμπούρ, το Διεθνές Αεροδρόμιο της Ντόχα, το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού με τη Zaha Hadid και το Πάρκο Κρίσταλ Πάλας στο Λονδίνο – τότε εκπροσωπώντας τη ZEF UK, τον ουρανοξύστη Merdeka 118 – το δεύτερο ψηλότερο κτίριο στον κόσμο, σχεδιασμένο από την ελληνοαυστραλιανή Fender Katsalidis. Στην Ελλάδα, τα έργα της NEA●POLI περιλαμβάνουν το Six Senses στο Πόρτο Χέλι και το Κέντρο Καινοτομίας και Τεχνολογίας Θεσσαλονίκης (Thess INTEC).
Τα περισσότερα από αυτά τα έργα επιτυγχάνουν πάνω από 50% εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, προσφέροντας ιδανικό φυσικό φωτισμό, υψηλή ποιότητα αέρα και θερμική άνεση για τους ενοίκους. Αυτό συμβάλλει στην ετήσια αποφυγή εκπομπών CO2 που ξεπερνούν τους 300.000 τόνους και εξασφαλίζει πιστοποίηση με διεθνή πρότυπα όπως το LEED. Σε πολεοδομικό επίπεδο, εστιάζουμε στην ενίσχυση της πεζοπορίας, την ενσωμάτωση πολυτροπικών χρήσεων και μεταφορών και στη βελτιστοποίηση του μικροκλίματος για τη δημιουργία πιο βιώσιμων πόλεων.
Πόσο διαδεδομένα είναι τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία και οι κατασκευαστικές εταιρείες στην Ασία; Πώς μπορούν να ενισχύσουν το αποτύπωμά τους στις διεθνείς αγορές;
Ο ελληνικός κατασκευαστικός κλάδος είναι παραδοσιακά πιο δραστήριος στη Μέση Ανατολή, παρά στην Άπω Ανατολή. Ωστόσο, υπάρχουν ευκαιρίες για ενίσχυση της παρουσίας του στην Ασία μέσω συνεργασιών με τοπικές εταιρείες, δίνοντας πρόσβαση σε νέες αγορές. Η αξιοποίηση της ισχυρής παρουσίας της Ελλάδας σε άλλους κλάδους, όπως η ναυτιλία, μπορεί να δημιουργήσει συνέργειες και νέες επιχειρηματικές δυνατότητες. Χώρες όπως η Σιγκαπούρη, το Χονγκ Κονγκ και η Ιαπωνία έχουν ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα, που μπορούν να επεκταθούν και στον κατασκευαστικό τομέα.
Η βελτίωση της διεθνούς εικόνας του ελληνικού κατασκευαστικού κλάδου είναι επίσης κρίσιμη. Υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική, με έργα στην Ελλάδα να προβάλλονται συχνά σε ασιατικά αρχιτεκτονικά μέσα. Ωστόσο, η βελτίωση της εξυπηρέτησης πελατών είναι προϋπόθεση για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της ικανοποίησής τους, παρέχοντας εξαιρετική υποστήριξη και ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες τους με συνέπεια και επαγγελματισμό.
Γενικά, ο ελληνικός κατασκευαστικός κλάδος μπορεί να πετύχει στο εξωτερικό με τη σωστή στρατηγική, συνεργασίες και βελτιωμένη εξυπηρέτηση πελατών.
Ένα σύγχρονο ζήτημα είναι η έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού.
Πώς το αντιμετωπίζετε στην Κουάλα Λουμπούρ, αλλά και στις άλλες αγορές;
Αντιμετωπίζουμε την έλλειψη προσωπικού επενδύοντας στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη μεθοδικότητας στην εργασία. Στον τομέα μας, η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση είναι κρίσιμη, καθώς είμαστε ένας καινοτόμος κλάδος όπου είναι πολύ δύσκολο να βρούμε προσωπικό με υπάρχουσα εμπειρία στις μεθόδους μας.
Γι’ αυτόν τον λόγο, επιλέγουμε να προσλάβουμε νέους επαγγελματίες με ενθουσιασμό για το αντικείμενό μας και επενδύουμε στην εκπαίδευσή τους. Οι περισσότεροι από τους συναδέλφους μας ξεκίνησαν την καριέρα τους μαζί μας και έχουν παραμείνει στη NEA●POLI για χρόνια. Παρέχουμε ένα περιβάλλον που προάγει την προσωπική ανάπτυξη, τον σεβασμό και την αίσθηση του σκοπού. Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο μας βοηθά να διατηρούμε ένα σταθερό και αφοσιωμένο προσωπικό, αλλά και να καλλιεργούμε ένα πνεύμα καινοτομίας και ποιότητας στις υπηρεσίες μας.
Αρχιτεκτονική, κατασκευή και τεχνολογία. Τι ελπίδες ή φόβους έχετε για την αλματώδη ανάπτυξη και διείσδυση της τεχνολογίας (και της Τεχνητής Νοημοσύνης) στο αντικείμενό σας;
Θεωρώ ότι τα περισσότερα προβλήματά του πολιτισμού μας δεν είναι ηθικά, αλλά τεχνολογικά. Στο παρελθόν, η έλλειψη γνώσης και τεχνολογίας μάς εμπόδισε να ανταποκριθούμε αποδοτικά στις ανάγκες μας. Μόνο με την επιστήμη και την τεχνολογία μπορούμε να κατανοήσουμε και να λύσουμε αυτά τα προβλήματα και να δημιουργήσουμε εργαλεία, για να θωρακίσουμε το μέλλον μας.
Πράγματι, πολλές από τις σημερινές μας δουλειές κινδυνεύουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI). Όταν φίλοι μου ανησυχούν για την αντικατάστασή τους από την AI, τους συμβουλεύω να ενσωματώσουν στην εργασία τους όσο το δυνατόν περισσότερο την έννοια του σκοπού. Επειδή η AI δεν έχει απώτερο σκοπό και παραμένει ένα εργαλείο που χειριζόμαστε για τους δικούς μας σκοπούς. Για παράδειγμα, ενώ η ιδιότητα του σχεδιαστή κινδυνεύει, αυτή του αρχιτέκτονα που σχεδιάζει όμορφα και λειτουργικά κτίρια κινδυνεύει λιγότερο και ο αρχιτέκτονας που έχει σκοπό να αναβαθμίσει τον τόπο του δεν κινδυνεύει καθόλου. Θα μπορούσε να υπάρξει ένας «ΑΙ-γενής» Le Corbusier; Όχι, αντίθετα, η ΑΙ στα χέρια του Le Corbusier θα ήταν ένα εργαλείο με τεράστιες δυνατότητες. Η ιδιότητα του ανθρώπου με απώτερο σκοπό δεν θα υποκατασταθεί ποτέ από την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Και πώς η τεχνολογία συμβάλλει στη δημιουργία «πράσινων» κτιρίων;
Η τεχνολογία είναι απαραίτητη για τη δημιουργία πράσινων κτιρίων. Καταρχάς, οι προσομοιώσεις στον σχεδιασμό επιτρέπουν την ακριβή πρόβλεψη της ενεργειακής απόδοσης, του φωτισμού και της θερμοκρασίας πριν από την κατασκευή, επιτρέποντας ενημερωμένες αποφάσεις για τη βελτιστοποίηση της συνολικής απόδοσης.
Επιπλέον, η χρήση προηγμένων υλικών και συστημάτων με υψηλές ενεργειακές επιδόσεις είναι δυνατή χάρη στην τεχνολογία. Νέα υλικά, όπως οι έξυπνες μονώσεις, ο αποδοτικός κλιματισμός και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μπορούν να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η συλλογή και ανάλυση δεδομένων από μετρητές και αισθητήρες μέσα στα κτίρια επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση και βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας και πόρων, οδηγώντας σε πιο αποδοτική διαχείριση και λειτουργία των κτιρίων.
Τέλος, οι ψηφιακές πλατφόρμες και τα εργαλεία συνεργασίας διευκολύνουν την ανταλλαγή γνώσεων και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών στη βιώσιμη αρχιτεκτονική και κατασκευή. Με αυτές τις τεχνολογίες, μπορούμε να σχεδιάζουμε και να κατασκευάζουμε πιο «πράσινα» και βιώσιμα κτίρια που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες περιβαλλοντικές προκλήσεις.