Τα δάπεδα τα οποία χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις κατοικίες και τα επαγγελματικά κτίρια και οι τάσεις που αναδύονται σταδιακά στην αγορά.

Το δάπεδο είναι άμεσα συνδεδεμένο με την αισθητική του κτιρίου και φυσικά με τη λειτουργικότητα του. Ανάλογα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις και τις ανάγκες κάθε κατασκευής, επιλέγονται τα αντίστοιχα υλικά και είδη δαπέδων, ώστε το τελικό αποτέλεσμα να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές και τις προσωπικές προτιμήσεις τις οποίες έχει θέσει ο αρχιτέκτονας μαζί με τον ιδιοκτήτη. Στον σχεδιασμό και κατ’ επέκταση στην επιλογή του δαπέδου, συνυπολογίζονται παράγοντες που σχετίζονται με το περιβάλλον του εκάστοτε χώρου, το είδος και το ύφος της κατασκευής και φυσικά το κόστος υλοποίησης. Αν και όπως αναφέραμε υπάρχουν πολλές συνισταμένες που καθορίζουν την τελική μορφή ενός έργου, υπάρχουν κάποια είδη δαπέδων που χρησιμοποιούνται ευρέως, διότι ξεχωρίζουν είτε για την αντοχή τους είτε για την καλαισθησία τους. Ποια είναι τα δάπεδα που επιλέγονται κατά κόρον στις κατασκευές του σήμερα και ποιες τάσεις-εξελίξεις αναμένουμε στο εγγύς μέλλον;

Υπαίθριοι χώροι και δάπεδα
Ως γνωστόν οι εξωτερικοί χώροι έρχονται συνεχώς αντιμέτωποι με τις ακραίες μεταβολές της υγρασίας και της θερμότητας και για αυτό θα πρέπει να διαμορφώνονται από υλικά, που διακρίνονται για την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα τους στους κύκλους των καιρικών αλλαγών. Συνεπώς τα δάπεδα υπαίθριων χώρων πρέπει να πληρούν τα παραπάνω κριτήρια και επιπρόσθετα να έχουν μικρό κόστος συντήρησης και μεγάλη διάρκεια στον χρόνο, με ελάχιστες φυσικές φθορές.

Ο Νικόλαος Βαϊλάκης, Αρχιτέκτων του γραφείου Vailakis & Associates, αναφέρει ότι: «Η επιλογή των δαπέδων έχει άμεση σχέση με το είδος του κτιρίου, αλλά και με τη χρήση του περιβάλλοντα χώρου. Ειδικά για εξωτερικούς χώρους, παράγοντες όπως η αντοχή, η ολισθηρότητα και η συντήρηση έχουν τεράστια σημασία. Ως γραφείο θεωρούμε τα κεραμικά πλακίδια το πλέον κατάλληλο υλικό για μικρής κλίμακας παρεμβάσεις, διότι έχουν μεγάλη αντοχή στο χρόνο, καλή ανταπόκριση στο ζεστό μεσογειακό κλίμα, ενώ είναι εύκολα στην τοποθέτηση και στη συντήρηση. Παράλληλα, η σημερινή τεχνολογία προσφέρει μια τεράστια ποικιλία υφής, χρώματος, μεγέθους, αλλά και κόστους. Για μεγαλύτερης κλίμακας παρεμβάσεις, επιλέγουμε πλάκες από φυσικά υλικά όπως πέτρες, γρανίτες και κυβόλιθους, που έχουν ακόμα μεγαλύτερες αντοχές».

Η Ντιάνα  Γιαννοπούλου, Αρχιτέκτων Μηχανικός του γραφείου Micro Team Architects, εκφράζει την άποψη: «Η διαχείριση και η επιλογή των υλικών καθορίζονται από πολλούς παράγοντες. Η χρήση, αν πρόκειται για  κοινόχρηστους ή ιδιωτικούς υπαίθριους χώρους, ο τόπος, το υψόμετρο, το κλίμα, η αρχιτεκτονική σύνθεση γενικότερα, το ύφος και η κλίμακα ενός έργου, είναι καθοριστικά στοιχεία στις επιλογές των υλικών. Εν γένει προτιμούμε τα σκληρά υλικά με  αδρανείς συμπεριφορές στις θερμοκρασιακές αλλαγές, στην έκθεση στον ήλιο ή στην βροχή, που εύκολα και γρήγορα εναλλάσσονται στο σκηνικό του καιρού, όπως η φυσική ή αναδομημένη πέτρα και επιστρώσεις τσιμεντοκονιών με αδρανή και σκληρά φυσικά υλικά όπως ο χαλαζίας, που δίνουν γλυπτικές φόρμες και φυσική αμμώδη εικόνα. Ως εναλλακτική επιλογή θα έλεγα τα κεραμικά πλακίδια, φυσικά πάντα υψηλών προδιαγραφών σε ανθεκτικότητα, σκληρότητα και αντιολισθηρότητα σε συνθήκες υγρασίας και παγετού».

Μία επιλογή εξωτερικού δαπέδου που συνδυάζει καλαισθησία και συνάμα αντοχή, αποτελεί το ξύλο σύμφωνα με την Μαρία Ρουσσέτου από την εταιρεία Roussetos Parquet Industry. Πιο αναλυτικά δηλώνει: «Τα δάπεδα που προτείνουμε για χρήση σε εξωτερικούς χώρους είναι είδη ξύλου που έχουν αντοχή στην υγρασία, όπως το ΤΕΑΚ, το ΙRΟΚΟ και το BAMBOO. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουμε εξασφαλίσει την άρτια υποδομή για την τοποθέτηση του ξύλου και την άρτια τοποθέτηση με αρμούς για τις συστολές – διαστολές. Επίσης ο ενδιαφερόμενος πελάτης πρέπει να γνωρίζει, ότι το ξύλο στον εξωτερικό χώρο, ναι μεν προσδίδει εξαιρετική ζεστασιά και υψηλή αισθητική, ωστόσο πρέπει να λαμβάνει υπόψη, ότι απαιτείται τακτική συντήρησή του για να εξασφαλιστεί η χρωματική ζωντάνια της επιφάνειας. Εναλλακτικά και για όσους επιθυμούν την αισθητική του ξύλου στους εξωτερικούς χώρους, αλλά θέλουν να αποφύγουν τη συντήρηση, διατίθενται και συνθετικά δάπεδα ρητίνης, τα οποία δε χρειάζονται καθόλου περιποίηση και έχουν εξαιρετική αισθητική και διάρκεια στο χρόνο».

Διαμόρφωση εσωτερικών χώρων
Αν και οι φυσικές ιδιότητες ενός υλικού είναι κρίσιμοι παράγοντες που λαμβάνουν πάντοτε υπόψη τους οι αρχιτέκτονες, στη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται συνήθως στην δημιουργία ενός ζεστού και φιλόξενου περιβάλλοντος, στο οποίο οι ένοικοι, οι επισκέπτες ή οι εργαζόμενοι θα νιώθουν θαλπωρή και οικειότητα. Το δάπεδο κατέχει μείζονος σημασίας ρόλο στην επίτευξη μίας τέτοιας ατμόσφαιρας και για αυτό η επιλογή του αποτελεί διόλου ευκαταφρόνητη υπόθεση. Σήμερα υπάρχει τεράστια γκάμα επιλογών, γεγονός που προσδίδει τεράστια ευελιξία στον σχεδιασμό και στην ελεύθερη αρχιτεκτονική έκφραση.

Η Μ. Ρουσσέτου υποστηρίζει ότι τα δρύινα δάπεδα είναι μία από τις πιο δημοφιλείς επιλογές για τους εσωτερικούς χώρους. Χαρακτηριστικά λέει: «Τα δημοφιλέστερα δάπεδα εσωτερικών χώρων είναι τα δρύινα. Καταρχάς τα χρησιμοποιούμε λόγω των εξαιρετικών τους ιδιοτήτων, μεταξύ των οποίων είναι η σκληρότητα της επιφάνεια, η σταθερότητα στην τοποθέτηση τους, καθώς και η τεχνική τους εφαρμογή σε κάθε είδους υποδομή. Επιπλέον, ενδείκνυνται ανεπιφύλακτα και για χρήση σε ενδοδαπέδια θέρμανση, η οποία αποτελεί πλέον έναν από τους δημοφιλέστερους τρόπους θέρμανσης των νέων κατοικιών. Επίσης λόγω του ουδέτερου χρώματός τους, ταιριάζουν με οποιαδήποτε διακοσμητική πρόταση, ενώ παράλληλα μπορούν να υποστούν διάφορες επεξεργασίες στο χρώμα και να βαφτούν στην απόχρωση που επιθυμεί ο πελάτης. Στο εργοστάσιό μας παρέχουμε τη δυνατότητα βαφής και επεξεργασίας βάσει της προσωπικής επιθυμίας του κάθε πελάτη ξεχωριστά».

Στη συνέχεια ο Ν. Βαϊλάκης εστιάζει στο γεγονός, ότι κάθε χώρος διακρίνεται από τις δικές του ιδιομορφίες και ανάγκες, βάσει των οποίων πρέπει να γίνεται η επιλογή των δαπέδων. Συγκεκριμένα επεξηγεί: «Στο εσωτερικό, προτιμάμε σε βοηθητικούς χώρους και χώρους δραστηριοτήτων, όπως τα λουτρά, η κουζίνα και το χωλ εισόδου να χρησιμοποιούμε πλακίδια, εξαιτίας της υψηλής αντοχή τους και της μεγάλης ποικιλίας που προσφέρουν. Όμως σε χώρους, όπως η σαλονοτραπεζαρία και τα υπνοδωμάτια, προτιμάμε τη χρήση του ξύλου, το οποίο δημιουργεί μια ευχάριστη και ζέστη ατμόσφαιρα».

Ο Γρηγόριος Γρηγορίου, ιδιοκτήτης της Παρκετοποίας VIOPARK GRIGORIOU, αναφέρει κάποια δημοφιλή είδη δαπέδων τα οποία χρησιμοποιούνται στις σύγχρονες κατασκευές, ανάλογα με τις προδιαγραφές του κάθε χώρου και τα προσωπικά κριτήρια του εκάστοτε πελάτη. Σύμφωνα με τον ίδιο: «Στους εσωτερικούς χώρους οι περισσότεροι πελάτες προτιμούν τα λαμινέιτ λόγω του χαμηλού τους κόστους, της δυνατότητας επιλογής μέσα από πολλά χρώματα και σχέδια, όπως και της δυνατότητας DIY. Συχνά επιλέγονται τα ημιμασίφ προγυαλισμένα, επειδή ως προς την τελική εμφάνιση είναι ίδια με τα μασίφ ξύλινα και προσφέρουν πολλά χρώματα και τεχνοτροπίες.

Χρησιμοποιούνται σε χώρους που οι πελάτες θα ήθελαν μασίφ παρκέτα, αλλά κατασκευαστικά δεν γίνεται ή επιθυμούν γρήγορη ολοκλήρωση της τοποθέτησης. Μία ακόμη επιλογή είναι τα μασίφ ξύλινα δάπεδα και παρκέτα, τα οποία χρησιμοποιούνται σε χώρους που είναι επιθυμητό να δοθεί υψηλή αξία, καθώς το κάθε κομμάτι ξύλου είναι μοναδικό και η διάρκεια ζωής ενός σωστά τοποθετημένου παρκέ είναι τουλάχιστον 50 χρόνια.

Τέλος, τα βινυλικά LVT χρησιμοποιούνται σε χώρους οι οποίοι θέλουν υλικό με πολύ μικρό πάχος (2 χιλιοστά) και δεν είναι εφικτό να τοποθετηθεί κάποιο άλλο είδος από τα παραπάνω, σε χώρους με υγρασία (υπόγειο, μπάνιο κτλ) και σε χώρους με μεγάλη χρήση (καταστήματα, γραφεία κτλ), γιατί αντέχουν στην φθορά και δεν χρειάζονται συντήρηση». Το ξύλο και τα πλακίδια μεγάλων διαστάσεων είναι δύο από τις συχνότερες επιλογές για τα δάπεδα εσωτερικών χώρων επισημαίνει η Ν. Γιαννοπούλου: «Με κριτήριο παράγοντες όπως η χρήση, η κλίμακα, ο τόπος, το κλίμα και με γνώμονα την προτίμηση μας σε φυσικά υλικά, το προλουστραρισμένο ξύλο -ευέλικτο στην τοποθέτηση και με πολύ καλή συμπεριφορά ακόμη και με ενδοδαπέδια θέρμανση πλέον- αποτελεί μία από τις συχνότερες επιλογές μας. Δεύτερα έρχονται τα πλακίδια μεγάλων διαστάσεων, κυρίως σε πιο Industrial επιλογές».

Κατοικίες και επαγγελματικά κτίρια
Ο λειτουργικός σκοπός για τον οποίο προορίζεται ένα οικοδόμημα, καθορίζει τον αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό. Εντελώς διαφορετικές είναι οι προδιαγραφές ενός επαγγελματικού κτιρίου ή ενός δημόσιου κτίσματος από εκείνες μίας ιδιωτικής κατοικίας. Οι λειτουργίες, η αισθητική και η διαμόρφωση των χώρων, εσωτερικών ή εξωτερικών, είναι μοναδικές σε κάθε είδος κατασκευής. Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα δεν θα μπορούσαν να αποτελούν τα δάπεδα. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες προτεραιότητα δίδεται είτε στην εμφάνιση, είτε στην αντοχή όταν πρόκειται για βιομηχανικό περιβάλλον ή χώρους με αυξημένη συνάθροιση κόσμου, είτε στην υγιεινή κυρίως σε δομές υγείας .

Την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίζεται ο Ν. Βαϊλάκης, ο οποίος υπογραμμίζει πως: «Ανάλογα με το είδος του κτιρίου, διαφοροποιούνται και οι απαιτήσεις. Άλλοτε απαιτούνται δάπεδα ανθεκτικά λόγω της υψηλής επισκεψιμότητας, άλλοτε χρειάζονται δάπεδα με ιδιαίτερες προδιαγραφές υγιεινής, άλλοτε πάλι δάπεδα ιδιαίτερων αντιολισθητικών απαιτήσεων κλπ. Η χρήση λοιπόν, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη φύση του δαπέδου. Και βέβαια λόγω της μεγάλης εξέλιξης του κλάδου των υλικών, πλέον υπάρχουν πάρα πολλές επιλογές που μας δίνουν μια μεγάλη ευελιξία στο να πετύχουμε το λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα που θέλουμε, χωρίς να επιλέγουμε πάντα το ίδιο υλικό».
Έπειτα, η Ν. Γιαννοπούλου τονίζει: «Η αρχιτεκτονική σύνθεση σε κάθε project, απαιτεί τη δική της διαχείριση και αποτελεί από την πρώτη στιγμή ένα νέο δοχείο ζωής για μας τους μελετητές.

Εάν πρόκειται για ένα νέο εξαρχής κτίριο ή μία αποκατάσταση κτιρίου ή μία ανακαίνιση μικρής ή μεγάλης κλίμακας, αν είναι κτίριο κατοικίας ή επαγγελματικής δραστηριότητας, ιδιωτικής ή δημόσιας χρήσης, είναι ευνόητο ότι οι επιλογές μας θα είναι ποικίλες και διαφορετικές και πολλές φορές δεσμευτικές, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση μιας αποκατάστασης ενός μνημείου, όπου μπορεί να μιλάμε για συντήρηση και όχι αντικατάσταση δαπέδων».
Εκτός από το είδος της κτιριακής υποδομής σημαντικό ρόλο έχει και η ηλικία της κατασκευής, επισημαίνει ο Γ. Γρηγορίου: «Η επιλογή του δαπέδου επηρεάζεται από το είδος και τη λειτουργία του κτιρίου, από το αν το κτίριο είναι παλιό (ανακατασκευή, αναπαλαίωση) ή καινούργιο (νέα κατασκευή), καθώς και από το αν προορίζεται για οικία ή επαγγελματικό κτίριο».

Προοπτικές για το μέλλον
Με την πάροδο του χρόνου και την ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας, εμφανίζονται συνεχώς νέα υλικά και τεχνοτροπίες, ανάγοντας ολοένα και σε υψηλότερο επίπεδο την οικοδομική και αρχιτεκτονική δραστηριότητα. Καθημερινά προκύπτουν καινούρια προϊόντα με εντυπωσιακές επιδόσεις, με αποτέλεσμα τα σύγχρονα κτίρια να ξεπερνούν κάθε προσδοκία. Ανάλογες εξελίξεις αναμένουμε και στο τομέα των δαπέδων, με εφαρμογές που θα συνδυάζουν καλαισθησία και ποιότητα.
Σχετικά με τις τάσεις, οι οποίες φαίνεται να αναδύονται σταδιακά, κάνει λόγο ο Ν. Βαϊλάκης: «Ως τάση τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια ευρεία χρήση υλικών που κάνουν τα δάπεδα να είναι ή και να μοιάζουν χυτά, χωρίς διαχωριστικούς αρμούς. Έτσι υλικά, όπως η πατητή τσιμεντοκονία και οι αυτοεπιπεδούμενες εποξειδικές ρητίνες, εμφανίζονται ολοένα και περισσότερο.

Παράλληλα, τα πλακίδια τείνουν να γίνονται όλο και μεγαλύτερα, καθιστώντας τους διαχωριστικούς αρμούς δυσδιάκριτους. Τελευταία, παρατηρείται αναβίωση της χρήσης των μωσαϊκών δαπέδων, κάτι που έχει οδηγήσει πέρα από την κατασκευή νέων, στην συντήρηση και ανάδειξη αυτών και σε παλαιότερα κτίρια».
Με τη σειρά του ο Γ. Γρηγορίου περιγράφει κάποιες εξελίξεις, οι οποίες έχουν παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια στην αγορά των δαπέδων: «Τον τελευταίο καιρό, υπάρχει μια τάση για επιστροφή στα παρκέτα και τα μασίφ δάπεδα, αλλά το δάπεδο να βάφεται με χρώμα και να μη μένει στον φυσικό του χρωματισμό. Υπάρχει και μια τάση προς τα βινυλικά δάπεδα LVT, που αν και βρίσκονται στην αγορά εδώ και κάποια χρόνια, άρχισαν οι πελάτες να τα επιλέγουν πιο συχνά».

Κατά τη Μ. Ρουσσέτου, μία ανερχόμενη τάση είναι η επιστροφή στην φυσικότητα. Πιο συγκεκριμένα επισημαίνει: «Αυτό που βλέπουμε ως ανερχόμενη τάση είναι η επιστροφή της φυσικότητας στη διαλογή και την επεξεργασία. Ολοένα και περισσότεροι πελάτες ζητούν δάπεδα με έντονα χαρακτηριστικά, όπως νερά και ρόζους και προσανατολίζονται στη φιλοσοφία του κορμού, ο οποίος γίνεται πάτωμα με σκοπό να προσδώσει φυσικότητα στο χώρο. Χρωματικά η τάση είναι τα γήινα χρώματα με ελαφρές πινελιές του απαλού γκρι ή του καφέ, που δεν κιτρινίζουν και μπορούν να συνδυαστούν εύκολα με οποιοδήποτε διακοσμητικό στυλ. Σε θέμα τεχνοτροπιών και σχεδίων έχει επανέλθει δυναμικά η ζήτηση για ψαροκόκαλο, είτε ορθογώνιο είτε φάλτσο, συνήθως σε μεγαλύτερες διαστάσεις σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Από άποψη επεξεργασίας, η σύγχρονη τάση είναι η εφαρμογή UV στην επιφάνεια του ξύλου, που αποτελεί την επιτομή του συνδυασμού της φυσικότητας στην εμφάνιση και της ανθεκτικότητας στη φθορά του χρόνου».

Το ξύλο φαίνεται να επανέρχεται δυναμικά στις προτιμήσεις των αγοραστών εξηγεί η Ν. Γιαννοπούλου: Με δεδομένο, ότι το ξύλο είναι το μόνο ανακυκλώσιμο πραγματικά υλικό στην φύση και τον πλανήτη που κατοικούμε, σίγουρα τα συνεχώς εξελισσόμενα ξύλινα προλουστραρισμένα δάπεδα είναι ανερχόμενα. Ωστόσο ανερχόμενα είναι και τα χυτά με αδρανή υλικά, όπως τα χωμάτινα δάπεδα, κυρίως για υπαίθριους κοινόχρηστους χώρους, έχοντας πολλά πλεονεκτήματα στην απορρόφηση της υγρασίας και της μικρής αντανάκλασης της θερμότητας στο περιβάλλον».
Ανακεφαλαιώνοντας το δάπεδο αποτελεί ένα δυναμικό στοιχείο των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων ενός κτιρίου και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την λειτουργικότητα τους, αλλά και την αρχιτεκτονική δημιουργία. Η τεράστια ποικιλία στα είδη δαπέδων μπορεί να καλύψει τις ανάγκες κάθε εγκατάστασης, εξασφαλίζοντας μοναδικό αποτέλεσμα. Απώτερος στόχος είναι η διαμόρφωση ενός ζεστού κτιριακού περιβάλλοντος με υλικά που θα διακρίνονται για την ανθεκτικότητας τους, την ποιότητα κατασκευής και τη φυσική τους ομορφιά.