Το Αρχιτεκτονικό Γραφείο “Next Design” ξεχώρισε στην έκθεση 100% Hotel Show που διεξήχθη στο MEC Παιανίας από τις 18 έως 20 Νοεμβρίου 2023, με την επιτυχημένη παρουσία του, παρουσιάζοντας πρωτοποριακές ιδέες και συμμετέχοντας σε ενδιαφέρουσες συζητήσεις με επαγγελματίες του κλάδου. Για πρώτη φορά, το γραφείο παρουσίασε τις πιο σύγχρονες τάσεις στον ξενοδοχειακό σχεδιασμό, επικεντρώνοντας τις προσπάθειές του στον conceptual σχεδιασμό ξενοδοχειακών μονάδων.
Το Next Design, με γραφεία στο Ρέθυμνο και την Αθήνα, συμμετείχε πρώτη φορά στην έκθεση 100% Hotel Show. Η οποία αποδείχθηκε επιτυχημένη, προσφέροντας πρωτοποριακές προσεγγίσεις και εμπνέοντας τους επισκέπτες του περιπτέρου με τον επαγγελματισμό που τον διακατέχει εδώ και 15 χρόνια.
Επιπλέον, το γραφείο συμμετείχε με δύο υποψηφιότητες στα βραβεία της διοργάνωσης IOO% HOTEL DESIGN AWARDS by IOO% Hotel Show. Το έργο “Yaia,” μελέτη και σχεδιασμός του Αρχιτεκτονικού Γραφείου, καθώς και το έργο “Syntopia,” στο οποίο συνεργάστηκε με το αντίστοιχο ξενοδοχείο. Σημαντικό επίτευγμα αποτέλεσε η κατάκτηση του βραβείου για την καλύτερη φωτογράφιση του έργου “Syntopia,” επιβεβαιώνοντας πως ο conceptual σχεδιασμός εντυπωσιάζει όχι μόνο εν πράξει, αλλά και οπτικά, καθιστώντας τον, αισθητικά αντιληπτό.
Επιπλέον, στα πλαίσια των Workshops της έκθεσης, το Αρχιτεκτονικό Γραφείο “Next Design” παραχώρησε ομιλία μέσω του Department Head, Κάρολου Ραάτ. Το θέμα της ομιλίας επικεντρώθηκε στον conceptual σχεδιασμό και τα εργαλεία που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Με την πρωτοποριακή προσέγγισή του, το γραφείο διαπραγματεύτηκε την κρίσιμη σημασία του conceptual σχεδιασμού στην ανέγερση ξενοδοχειακών έργων.
Με εμπειρία και τεράστια γνώση στην κατασκευή, το σχεδιασμό και τη μελέτη, το αρχιτεκτονικό γραφείο “Next Design” πρωτοστατεί στην προώθηση των πιο σύγχρονων τάσεων στον ξενοδοχειακό σχεδιασμό.
Επισκεφθείτε το website του γραφείου και γνωρίστε τα έργα τους: https://www.nextdesign.gr/
H Μαρμούρης Α.Ε. συμμετέχει φέτος δυναμικά στο ARCHITECT SHOW 2023, παρουσιάζοντας καινοτόμες και εντυπωσιακές λύσεις στην κατηγορία των επιφανειών. To κοινό μπορεί να ενημερωθεί για τις τελευταίες συλλογές των ακρυλικών επιφανειών HANEX και να γνωρίσει από κοντα τις χαλαζιακές επιφάνειες HANSTONE του όμιλου HYUNDAI L&C. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν ανάμεσα σε υπέροχα σχέδια των κεραμικών επιφανειών infinity και να βρουν πάνω από 11.000 λύσεις επιπλοποιίας, που καλύπτουν τις ανάγκες κάθε έργου.
Πραγματοποιείται το αναβαθμισμένο διήμερο premium event για τους επαγγελματίες της Αρχιτεκτονικής και του Design.
Το the Architect Show, που αναβαθμίζεται χρόνο με τον χρόνο και ξεπερνά κάθε προσδοκία σε επίπεδο αποδοχής και δυναμικής καθιέρωσης, επιστρέφει το διήμερο 8-9 Δεκεμβρίου στο Athens Metropolitan Expo, αποτελώντας έναν δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στις εταιρείες που προάγουν την καινοτομία και τη σύγχρονη τεχνολογία στον χώρο των υλικών και της κατασκευής με Αρχιτέκτονες, Σχεδιαστές, Μηχανικούς και επιχειρηματίες Real Estate. Επιπλέον, επικεντρώνεται στην ανταλλαγή γνώσεων και καινοτόμων ιδεών μέσω μιας σειράς επιμελημένων σεμιναρίων, συνεδρίων και εκπαιδευτικών διαλέξεων.
Τη διοργάνωση αναλαμβάνει η εταιρεία MEDEXPO Α.Ε., το creative direction και την επιμέλεια περιεχομένου η Design Ambassador και το Archisearch.gr.
Architects Talk_Futurespective
Φέτος, στο επίκεντρο τίθενται οι συναρπαστικές δυνατότητες και τάσεις που διαμορφώνουν το πεδίο της αρχιτεκτονικής.
Στις πόλεις αλλά και στην ύπαιθρο προωθούνται οι βιώσιμες πρακτικές στην αρχιτεκτονική και τον πολεοδομικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Υποστηρίζονται τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, η χρήση ανανεώσιμων υλικών, οι πράσινες υποδομές και στρατηγικές για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Ταυτόχρονα, δίνεται έμφαση στη δημιουργία πόλεων που μπορούν να περπατηθούν, με μικτές αναπτύξεις που ενσωματώνουν οικιστικούς, εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους. Με την προώθηση ποικιλόμορφων και προσβάσιμων γειτονιών, μειώνεται η εξάρτηση από το αυτοκίνητο και ενισχύεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της αλληλεπίδρασης εντός της κοινότητας. Σε αυτές τις πόλεις, οι ζωντανοί δημόσιοι χώροι, χωρίς αποκλεισμούς και προσβάσιμοι στη δημόσια σφαίρα, ενθαρρύνουν την κοινωνική συμμετοχή και την πολιτιστική ζωτικότητα. Η ανάπτυξη δίνει προτεραιότητα στα συστήματα δημόσιων μεταφορών, δημιουργώντας περισσότερο βιώσιμες και δίκαιες επιλογές κινητικότητας. Η κοινωνική ισότητα και ενσωμάτωση θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε κοινωνίες μεταβαλλόμενες ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τους. Από την πόλη λοιπόν δεν μπορεί να λείπει η σύγχρονη, ποιοτική και προσιτή κατοικία και κοινωνική κατοικία. Σε αυτό το τοπίο, καθοριστικό ρόλο παίζει η ιστορική διατήρηση και προσαρμοστική επαναχρησιμοποίηση, αναγνωρίζοντας την αξία των ιστορικών κτιρίων και την ηθική της αναζωογόνησης των υφιστάμενων δομών για την προώθηση της βιωσιμότητας, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη δημιουργία μοναδικών περιβαλλόντων.
Φιλοσοφίες στο σχεδιασμό, τεχνικές, τεχνολογίες και υλικά συνεπικουρούν τους αρχιτέκτονες στο σχεδιασμό για νέες ανάγκες και νέα μοντέλα ζωής. Ο συμμετοχικός σχεδιασμός, οι στρατηγικές αντοχής στις φυσικές καταστροφές, ο αειφόρος σχεδιασμός, τα έξυπνα κτίρια, ο βιοφιλικός σχεδιασμός, ο παραμετρικός σχεδιασμός και η τρισδιάστατη εκτύπωση, η χρήση νέων υλικών, η εικονική πραγματικότητα και η επαυξημένη πραγματικότητα υποδεικνύουν ένα μέλλον όπου οι αρχιτέκτονες θα πρέπει να είναι προσαρμοστικοί, τεχνολογικά γνώστες και περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένοι για να δημιουργήσουν καινοτόμα και βιώσιμα δομημένα περιβάλλοντα.
Το Architects Talk_Futurepsective προσφέρει μία πλατφόρμα για ανταλλαγή γνώσεων πάνω σε ένα αναδυόμενο τοπίο, τις δυνατότητες και τις απαιτήσεις του οποίου εξερευνούμε σταθερά. Με αφορμή τα έργα, τις εμπειρίες, την έρευνα και την κριτική τοποθέτηση των κορυφαίων αρχιτεκτόνων πάνω σε σχετικά θέματα του δημοσίου διαλόγου, το Architects Talk_Futurepsective φιλοδοξεί στη δημιουργία νοήματος, συνεργασιών και συμπόρευσης προς το μέλλον.
Αειφορία, ανθεκτικότητα, καινοτομία και βιοφιλικός σχεδιασμός
Για ακόμη μία φορά, η ατζέντα των σεμιναρίων, συνεδρίων και εκπαιδευτικών διαλέξεων που θα λάβουν χώρα στο the Architect Show 2023 θα συμβάλουν στην ανάδειξη καινοτόμων ιδεών.
Η πρόκληση και ευκαιρία της κλιματικής αλλαγής
Μεταξύ των θεματικών που θα τεθούν στο επίκεντρο του the Architect Show 2023, είναι τα ασφαλέστερα, πιο προσαρμοστικά και αρμονικά δομημένα περιβάλλοντα που αντέχουν στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή. Αρχιτέκτονες και ειδικοί στον πολεοδομικό σχεδιασμό συζητούν στρατηγικές αιχμής για τον σχεδιασμό ανθεκτικών κτιρίων και κοινοτήτων απέναντι σε φυσικές καταστροφές.
Αθήνα και Πειραιάς αλλάζουν όψη
Ο μετασχηματισμός της Αθήνας θα αποτελέσει άλλο ένα καυτό θέμα συζήτησης του φετινού the Architect Show. Με κτίρια που ενσωματώνουν οικιστικούς, εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους, δίνοντας προτεραιότητα στην προσβασιμότητα, τη συμπερίληψη και τη συμμετοχή της κοινότητας. Την ίδια στιγμή, η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις ανάγκες των κατοίκων, επηρεάζοντας τις επιθυμητές διαμορφώσεις στεγασμένων και ανοικτών χώρων.
Την ίδια στιγμή, ο Πειραιάς θα έχει την τιμητική του, καθώς αποτελεί το πεδίο ανάπτυξης σημαντικών έργων και υποδομών που αλλάζουν το δομημένο περιβάλλον της πόλης. H γραμμή 3 του μετρό φτάνει στον Πειραιά, δημιουργώντας τη σύνδεση του λιμανιού με το αεροδρόμιο, ενώ σχεδιάζεται η επέκταση του τραμ και η ζεύξη Περάματος-Σαλαμίνας. Ο νέος Πύργος του Πειραιά από όνειρο γίνεται ένα πραγματικό κτίριο μεικτών χρήσεων. Ταυτόχρονα, μια σειρά από επενδύσεις σε ξενοδοχεία, μεταξύ των οποίων το Hilton Piraeus, βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού ή υλοποίησης. Το μουσείο ενάλιων αρχαιοτήτων, η αστική ανάπλαση, σε τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα στον Άγιο Διονύσιο και τα σχέδια για την ανάπλαση της ακτής Δηλαβέρη και της Πειραϊκής είναι ορισμένα ακόμα έργα που θέτουν τον Πειραιά στο επίκεντρο της προσοχής.
Δημιουργώντας κατοικίες για όλους
Η κοινωνική και οικονομικά προσιτή στέγαση στην Αθήνα θα αποτελέσει ένα ακόμη θέμα συζήτησης του the Architect Show, όπως και το «γερασμένο» κτιριακό απόθεμα της πρωτεύουσας. Κομβικής σημασίας είναι η χρήση προηγμένης τεχνολογίας για τη βελτίωση της ασφάλειας, της συνδεσιμότητας και της ευκολίας, αλλά και τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών λύσεων. Ο σχεδιασμός πολυλειτουργικών περιοχών που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν σε διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις, προωθώντας τη συνεργασία και τη δημιουργικότητα, καθώς και ο σχεδιασμός για τη διαμόρφωση μιας αίσθησης κοινότητας θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.
Όλες οι εξελίξεις για την ψηφιοποίηση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού
Οι νέες τεχνολογίες στον τομέα της αρχιτεκτονικής, με ιδιαίτερη έμφαση στην τρισδιάστατη εκτύπωση και την τεχνητή νοημοσύνη (AI), θα αλλάξουν ριζικά την αρχιτεκτονική και την κατασκευή. Πώς μπορούμε να φανταστούμε ένα μέλλον με αυτές τις καινοτομίες αιχμής να αναδιαμορφώνουν τον τρόπο που σχεδιάζουμε, κατασκευάζουμε και αλληλεπιδρούμε με το δομημένο περιβάλλον; Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες και ποια η σχέση τους με τη βιωσιμότητα, την αποτελεσματικότητα και τη δημιουργικότητα στην αρχιτεκτονική πρακτική;
Leisure αρχιτεκτονική και ύπαιθρος
Οι δημοφιλείς προορισμοί στην ύπαιθρο κτίζονται ολοένα και περισσότερο, με το περιβάλλον τους να αλλάζει διαρκώς. Η ανθρωπογεωγραφία τους εξελίσσεται: νέοι “νομάδες” κάτοικοι μεταβάλλουν τη συνηθισμένη ως τώρα λειτουργία της κοινότητας, ενώ οι ντόπιοι αλληλεπιδρούν με νέες παραστάσεις και συναναστροφές. Η εκτός σχεδίου δόμηση παραμένει προτιμητέα από τους επενδυτές και προσφέρει στους αρχιτέκτονες ένα πεδίο για να ενσταλάξουν την πιο ώριμη μορφή των εμπειριών τους σε νέα κτίρια. Ενδιαφέρουσες ιδέες και εξελίξεις που θα συζητηθούν.
Πώς σχεδιάζονται τα γραφεία του μέλλοντος
Σε μια αρχιτεκτονική περιπέτεια στην περιοχή της Μεσογείου, τολμάμε να ξανασκεφτούμε τα κτίρια γραφείων όπως ποτέ άλλοτε. Η αποστολή των αρχιτεκτόνων είναι να δημιουργήσουν βιώσιμα καταφύγια που καλλιεργούν την ευημερία και αυξάνουν την παραγωγικότητα. Το μεσογειακό κλίμα -η γοητεία του οποίου βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής- απαιτεί έξυπνα σχέδια με υψηλή προσαρμοστικότητα στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Προσαρμοστικότητα στο interior design όμως απαιτούν και τα δυναμικά εξελισσόμενα μοντέλα εργασίας. Τα νέα γραφεία βρίσκονται σε επιχειρηματικές ζώνες αλλά και στην ζωντανή καρδιά της πόλης, αποτελώντας συνθετικό στοιχείο του αστικού ιστού και της πραγματικότητάς μας.
Η προσεκτική επιλογή υλικών συνέβαλε στη δημιουργία ενός δυναμικού χώρου εστίασης, παρά τα περιορισμένα τετραγωνικά.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα καταστήματα εστίασης κάνουν την εμφάνισή τους στις γειτονιές και τους κεντρικούς δρόμους των πόλεων. Πώς μπορεί λοιπόν ένας νέος τέτοιος χώρος να ξεχωρίσει για να αναδείξει και τα προϊόντα που προσφέρει; Εδώ, έρχεται η αρχιτεκτονική και το προσεγμένο interior design. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και το Dos Margaritas στη Θεσσαλονίκη.
Καλαίσθητος σχεδιασμός σε περιορισμένο χώρο
Το αρχιτεκτονικό γραφείο Studio Nonpareil ανέλαβε τη μελέτη ενός καταστήματος 65 τ.μ. με σκοπό τη δημιουργία ενός γαστρονομικού προορισμού που συνδυάζει την πίτσα με το κοκτέιλ. Το κατάστημα βρίσκεται σε ένα προνομιακό σημείο της Θεσσαλονίκης, σε μία αστική γειτονιά της πόλης με θέα το παραλιακό μέτωπο.
Όπως περιγράφει η επικεφαλής αρχιτέκτων του γραφείου, Εύη Βερβελίδου: «Στόχος της μελέτης ήταν ο βέλτιστος χειρισμός του περιορισμένου χώρου, χωρίς να υπονομεύεται η αισθητική λεπτομέρεια. Πρόθεση της σχεδιαστικής ομάδας αλλά και επιθυμία των πελατών ήταν η δημιουργία μίας οπτικά ‘’ανοιχτής’’ προς το κοινό κουζίνας με παραδοσιακό ξυλόφουρνο και έναν χώρο για μπαρ που συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται σε έναν κοινό τόπο, ώστε ο κάθε πελάτης να μπορεί να παρακολουθεί την διαδικασία παρασκευής πίτσας και κοκτέιλ».
Προτεραιότητα στη λειτουργικότητα
Λόγω λοιπόν του περιορισμένου χώρου, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη το πολυσύχναστο σημείο του καταστήματος, επιλέχθηκαν παρεμβάσεις, σχεδιαστικά μοτίβα και υλικά που αναδεικνύουν τη λειτουργικότητα του χώρου.
Η απλότητα, οι καθαρές γεωμετρικές γραμμές και η απουσία διακοσμητικών στοιχείων ήταν η αρχή του σχεδιασμού που ακολουθήθηκε, εξηγεί η αρχιτέκτων. «Κάθε στοιχείο που συνθέτει την τελική εικόνα σχεδιάστηκε με επιμέλεια και εξυπηρετεί έναν πρωτίστως λειτουργικό ρόλο, ενώ η προσεκτική επιλογή των υλικών και των υφών δημιουργούν ένα δυναμικό περιβάλλον.
Τα χειροποίητα πλακάκια σε μπορντό αποχρώσεις, το ζωηρό aquarelle μάρμαρο, το μωσαϊκό δάπεδο που διατηρήθηκε και επισκευάστηκε, η τεχνοτροπία στους τοίχους, οι μεταλλικές λεπτομέρειες και ο θερμός φωτισμός δημιουργούν το σκηνικό όπου πρωταγωνιστές είναι πάντα η πίτσα και τα κοκτέιλ».
Και, για να συμπληρώσουμε, ο πελάτης δεν είναι ένας απλός επισκέπτης, αλλά ένας θεατής που «συμμετέχει» στη διαδικασία της κουζίνας και του μπαρ, βιώνοντας μια γαστρονομική εμπειρία που θα μετουσιωθεί σε ανάμνηση.
Η ομάδα πίσω από το έργο
Τίτλος: Dos Margaritas pizza & cocktails
Κατηγορία: Interior design
Μελέτη-σχεδιασμός: Studio Nonpareil,
Εύη Βερβελίδου
Κατασκευή: Studio Nonpareil, Εύη Βερβελίδου
Χρονολογία ολοκλήρωσης: Ιούνιος 2023
Φωτογραφίες: Στέφανος Τσακίρης
Σύγχρονες διώροφες κατοικίες που συνομιλούν και συνυπάρχουν με την κατάφυτη περιοχή του Πεντελικού όρους.
Το αρχιτεκτονικό γραφείο The Hive Architects, γνωστό για την προσήλωσή του στη σύλληψη και δημιουργία χώρων ποιοτικών και προσιτών στον χρήστη, μας συστήνει το συγκρότημα κατοικιών Pine Residences.
Οι Pine Residences είναι έξι διώροφες κατοικίες που βρίσκονται στην Παλαιά Πεντέλη Αττικής, μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από την έντονη βλάστηση με ψηλά πεύκα, τα οποία αποτέλεσαν δημιουργική παράμετρο του σχεδιασμού.
Με γνώμονα το δομημένο και φυσικό περιβάλλον
Όπως σε κάθε έργο που έχουν ολοκληρώσει αλλά και σε όλα αυτά που οραματίζονται, οι αρχιτέκτονες των The Hive Architects, με επικεφαλής τον Μιχαήλ Ξηρόκωστα και τον Θεόδωρο Πανόπουλο, εφαρμόζουν τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, αλλά με σεβασμό στο υπάρχον δομημένο και φυσικό περιβάλλον.
Στην περίπτωση των Pine Residences, η είσοδος στο συγκρότημα χωροθετείται στη βορινή πλευρά του οικοπέδου, με τα φυτεμένα πρανή εκατέρωθεν να δημιουργούν το διαχωριστικό «κατώφλι» μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου χώρου.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύνθεσης, όπως εξηγούν οι αρχιτέκτονες, αποτελεί η αντίθεση της πέτρινης ισόγειας βάσης με το λευκό πρισματικό σώμα του κτιρίου. Ο πέτρινος όγκος φιλοξενεί τις εισόδους των τριών μεζονετών καθώς και των δύο κεντρικών κλιμακοστασίων που διοχετεύουν του ενοίκους στους ορόφους και τον υπόγειο χώρο στάθμευσης.
Στον πυρήνα της συλλογικής μνήμης
Όπως έχουν τονίσει μέσα από τα έργα τους, «βασικό μεθοδολογικό εργαλείο αποτελεί το Hive Mind, δηλαδή η συλλογική νοημοσύνη, με σκοπό την κατανόηση των πολλαπλών και πολύπλοκων αναγκών του κάθε ατόμου. Προμελέτη, οριστική μελέτη και μελέτη εφαρμογής προσεγγίζονται με γνώμονα τη λειτουργικότητα αλλά και τις προσωπικές ανάγκες του εκάστοτε πελάτη παράγοντας έτσι, μία αρχιτεκτονική όπου η ταυτότητά της προσδιορίζεται από τις διαρκώς μεταβαλλόμενες αρχές του κάθε έργου».
Στο πρότζεκτ της Πεντέλης, λοιπόν, οι τρεις ισόγειες κατοικίες εκτονώνονται σε ιδιωτικούς κήπους στη νότια πλευρά του οικοπέδου μέσω μεγάλων ανοιγμάτων, επιτυγχάνοντας άμεση συσχέτιση των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Στα ανώτερα επίπεδα, ο λευκός όγκος επιμερίζεται σε μικρότερους κύβους με κεκλιμένη στέψη που σηματοδοτούν τις κατοικίες και τα κεντρικά κλιμακοστάσια.
Οι κατοικίες των ορόφων συνδέονται με εσωστρεφείς ημιυπαίθριους χώρους που προκύπτουν ως εσοχές στη συμπαγή μορφή, ενώ ευρύχωροι εξώστες εμπλουτίζουν τις όψεις με τις απαραίτητες εκτονώσεις. Την ογκοπλασία στις δύο κύριες όψεις συμπληρώνουν τα έρκερ, ενισχύοντας τον πρισματικό χαρακτήρα της ολίσθησης. Επίσης, τα συμπαγή στοιχεία των όψεων έρχονται σε διαρκή διάλογο με τα ελαφρά διάτρητα κιγκλιδώματα και τις περσίδες πλάγια των εξωστών.
Στο επίκεντρο οι ανθρώπινες ανάγκες
Με τη μελέτη των Pine Residences το γραφείο The Hive Architects έρχεται να δώσει το στίγμα της αρχιτεκτονικής που δεν περιορίζεται και εξαντλείται στον εαυτό της, αλλά ενός δημιουργικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που, πάνω απ’ όλα, σέβεται και κατανοεί τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Η ομάδα πίσω από το έργο
Αρχιτεκτονικό Γραφείο: The Hive Architects
Αρχιτεκτονική Ομάδα: Μιχαήλ Ξηρόκωστας, Θεόδωρος Πανόπουλος, Μυρτώ Χρήστου
Επιφάνεια: 735 m2
Μελέτη: 2022
Έτος υλοποίησης: έως τα τέλη του 2023
Στο συγκρότημα των τριών εξοχικών κατοικιών που δεσπόζει στο αιγαιοπελαγίτικο νησί της Σκιάθου, τις εντυπώσεις κερδίζουν τα υπόσκαφα τμήματα και οι κολυμβητικές δεξαμενές της κατασκευής.
Το έργο OHLIVE Villas I-II-III αφορά τρεις εξοχικές κατοικίες στην περιοχή «Κεχριά» της Σκιάθου. «Η έντονη κλίση του εδάφους και ο προσανατολισμός προς τη θάλασσα οδήγησαν σε μια παράλληλη, κλιμακωτή διάταξη του συγκροτήματος κατοικιών προκειμένου να εξασφαλιστεί η άπλετη θέα από όλα τα επίπεδα», όπως σημειώνουν οι αρχιτέκτονες του γραφείου 3H Architects.
Πώς διακρίνονται οι λειτουργίες της κάθε κατοικίας
Επειδή λοιπόν το κτίσμα έπρεπε να κατασκευαστεί σε έναν χώρο με έντονη κλίση, οι κατοικίες τοποθετήθηκαν κλιμακωτά, με υψομετρική διαφορά ενός ορόφου, με σκοπό να προσαρμοστούν σε αυτή την κλίση του εδάφους.
Αντικρίζοντας το έργο συνολικά, αντιλαμβανόμαστε πως παρά την ιδιαιτερότητά του ο κάθε χώρος και το κάθε στοιχείο έχει μια διακριτή λειτουργία και μια ξεκάθαρη αυτονομία, χωρίς όμως να μοιάζει αποκομμένο από το όλον και τον εξωτερικό χώρο, με τους οποίους βρίσκεται συνεχώς σε επικοινωνία.
Βασική ιδέα, λοιπόν, της αρχιτεκτονικής σύλληψης αποτελεί o διαχωρισμός των λειτουργιών της κάθε κατοικίας σε δύο διακριτούς όγκους, με τον έναν να προβάλλει στο προσκήνιο περιλαμβάνοντας τους χώρους διημέρευσης και τον δεύτερο, των υπνοδωματίων, ως υπόσκαφο τμήμα να εναρμονίζεται στο φυσικό περιβάλλον σε δεύτερο πλάνο. Ανάμεσα στους όγκους αυτούς διαρθρώνονται σε γραμμική ανάπτυξη οι υπαίθριοι, ενδιάμεσοι χώροι διαβίωσης για την κάθε κατοικία. Έτσι διαμορφώνεται ένας διαμπερής άξονας που οργανώνει την κυκλοφορία και τη στάση, στην προέκταση του οποίου γίνεται και η πρόσβαση στην κατοικία από τον αγροτικό δρόμο. Η ενδιάμεση αυτή αυλή διακόπτεται από μια υπαίθρια κλίμακα από την οποία γίνεται η πρόσβαση στην κάτω στάθμη της κατοικίας. Μια μεταλλική «γέφυρα» συνδέει τους υπαίθριους χώρους που διακόπτονται από τη σκάλα, ενώ το κενό κάνει αντιληπτή τη συνέχεια των χώρων και σε δεύτερο επίπεδο. Επίσης, κάθε κατοικία διαθέτει από μία κολυμβητική δεξαμενή τοποθετημένη στον άξονα, με μικρή υποβάθμιση για την καλύτερη προσαρμογή στις κλίσεις του εδάφους.
Η επιλογή των υλικών
Όσον αφορά τα υλικά που επιλέχθηκαν, αυτά καθορίστηκαν βάσει των χαρακτηριστικών του κάθε τμήματος. Δηλαδή, τα υπόσκαφα τμήματα και η συνέχειά τους με τα τοιχεία αντιστήριξης κατασκευάστηκαν από εμφανή αργολιθοδομή, σε αντίθεση με τα υπέργεια κτίρια τα οποία αποτελούν κατά κύριο λόγο μεταλλικές κατασκευές, τονίζοντας έτσι την αντίθεση μεταξύ του συμπαγούς υπόσκαφου και του διαμπερούς υπέργειου τμήματος. Σε συνέχεια της μεταλλικής κατασκευής, η πέργκολα συνδέει τα δύο κτίρια και δημιουργεί σκιερούς ενδιάμεσους χώρους.
Οι τοίχοι αντιστήριξης των πρανών μεταξύ των κατοικιών αποτελούν συνέχεια της πρόσοψης του υπόσκαφου τμήματος, σβήνοντας τα όρια της κατοικίας κατά μήκος του κεντρικού άξονα κίνησης. Οι τοίχοι αυτοί εκτείνονται μέχρι τα όρια του οικοπέδου από τη δυτική πλευρά, ενώ προς τα ανατολικά φτάνουν μέχρι τον δρόμο προσπέλασης δημιουργώντας εσοχές για τους χώρους στάθμευσης.
Ποιες αρχιτεκτονικές λύσεις εξασφαλίζουν την ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών και ποια υλικά προτιμώνται από τους αρχιτέκτονες για την επίτευξη καλύτερης θερμομόνωσης, ηχομόνωσης και στεγανοποίησης;
Το πιο δύσκολο είναι να δεις αυτό που βρίσκεται μπροστά στα μάτια σου, είπε κάποτε ο Γερμανός ποιητής & φιλόσοφος Βόλφγκανγκ Γκαίτε και, αναμφισβήτητα, στη σύγχρονη εποχή, οι εκπρόσωποι του αρχιτεκτονικού κόσμου καλούνται να αντιληφθούν πως η μόνωση δεν αποτελεί ένα πολύ «τεχνικό» θέμα, που ξεφεύγει από τα όρια του σχεδιασμού τους.
Γεγονός είναι, εξάλλου, ότι η επιλογή των κατάλληλων τύπων μόνωσης συνιστά μια κομβική απόφαση, που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το επίπεδο άνεσης ενός κτιρίου, αλλά και τους λογαριασμούς ενέργειας. Σύμφωνα, μάλιστα, με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, οι ιδιοκτήτες σπιτιού μπορούν να εξοικονομήσουν 20% στο κόστος θέρμανσης και ψύξης και 10% στο συνολικό κόστος ενέργειας, προσθέτοντας την ενδεδειγμένη μόνωση.
Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς μόνωσης αποτιμήθηκε σε 45139,19 εκατομμύρια δολάρια το 2022, ενώ εκτιμάται πως θα αγγίξει τα 76895,16 εκατομμύρια δολάρια το 2029, με CAGR 9,28% κατά την περίοδο 2022-2029.
Καθώς η μόνωση επηρεάζει και επηρεάζεται από το αρχιτεκτονικό design, είτε πρόκειται για την πρόσοψη του κτιρίου ή για τον εσωτερικό χώρο, οι αρχιτέκτονες καλούνται να καταφύγουν σε λύσεις που συνδυάζουν τη λειτουργικότητα με την καλαισθησία, επενδύοντας, ταυτόχρονα, στην αειφορία.
Με το βλέμμα στραμμένο στον αειφόρο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό
Παρά την αίσθηση πως ο αειφόρος σχεδιασμός συνιστά ένα trend των τελευταίων ετών, στην πραγματικότητα, από την αρχαιότητα ακόμη, οι πρόγονοί μας συνήθιζαν να χρησιμοποιούν για τις κατασκευές τους φυσικά υλικά, που ήταν άμεσα διαθέσιμα.
Η βιομηχανοποίηση της κοινωνίας, ωστόσο, προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα σήμερα να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις τρομαχτικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Οι εμπορικές εργασίες κτιρίων αντιπροσωπεύουν το 37% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια. Σύμφωνα με τα ευρήματα έκθεσης που δημοσιεύθηκε από τη Honeywell και το Reuters, η μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, η καλύτερη ποιότητα αέρα εσωτερικών χώρων (IAQ) και η τήρηση των κριτηρίων ESG συγκαταλέγονται στους τρεις στόχους που τη δεδομένη στιγμή θέτουν ως προτεραιότητα οι πολυεθνικοί οργανισμοί για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πίεσης να ενσωματώσουν τις κτιριακές τους δραστηριότητες στα σχέδια αειφορίας. Καθώς οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση των πόρων αυξάνονται, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές αναζητούν τρόπους για να δημιουργήσουν κτίρια πιο βιώσιμα, φιλικά προς το περιβάλλον και κοινωνικά υπεύθυνα, Η εποχή κλιματικής κρίσης που διανύουμε δεν αφήνει περιθώρια αδράνειας, μας λέει η Ιωάννα Κουλούρη, Architect & Director στην Potiropoulos+Partners Architecture.
Βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου
Όταν ο αρχιτέκτονας καλείται να δώσει απαντήσεις σε μία σειρά ζητημάτων όπως τα ενεργοβόρα κτίρια, η ηχορύπανση, οι πλημμύρες και πολλά άλλα, που έχουν άμεσο αντίκτυπο όχι μόνο στο μικροκλίμα της εκάστοτε περιοχής αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον, οφείλει να επιστρατεύσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία του, δηλώνει στο Construction η Ιωάννα Κουλούρη.
Προκύπτει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του σχεδιασμού και των μονωτικών αναγκών, σημειώνει, διευκρινίζοντας πως ενώ οι μονωτικές ανάγκες δημιουργούν απαιτήσεις και, ενδεχομένως, περιορισμούς στον σχεδιασμό, ο σχεδιασμός είναι αυτός που δίνει τη λύση στην ενεργειακή βελτιστοποίηση του κτιρίου, υπηρετώντας, συγχρόνως, το όραμα του αρχιτέκτονα.
Αν θέλουμε να μιλάμε για μια σύγχρονη και αειφόρα κατασκευή, η ενεργειακή αναβάθμιση και η προστασία του κελύφους από συνθήκες που επιταχύνουν τη γήρανση και τη φθορά του πρέπει να αποτελούν έναν παράγοντα που όχι μόνο δεν γίνεται, λόγω κανονισμών, να παρακάμψουμε, αλλά επιλέγουμε, ως μελετητές και επιβλέποντες μηχανικοί, να συμπεριλάβουμε στη διαδικασία του σχεδιασμού, υπογραμμίζει ο Μιχάλης Γρυλλάκης, Construction Manager στη Block722.
Η βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου μπορεί να επιτευχθεί με διάφορες λύσεις -παθητικές ή ενεργητικές-, χωρίς να υπονομεύεται η αισθητική ή η λειτουργικότητα του, αναφέρει η Ιωάννα Κουλούρη.
Ο προσανατολισμός του κτιρίου εξασφαλίζει τον σωστό ηλιασμό ή αντίστοιχα τον κατάλληλο σκιασμό, ανάλογα με την τοποθεσία, τη χρήση και τη λειτουργία του, ενώ ο σχεδιασμός του κελύφους και των ανοιγμάτων εξυπηρετεί τον φυσικό φωτισμό και αερισμό των χώρων, επηρεάζοντας, παράλληλα, την ηχομόνωση, μας ενημερώνει.
Συνδυάζοντας τα παραπάνω με την κατάλληλη οργάνωση των επί μέρους χώρων και την ελαχιστοποίηση των θερμικών απωλειών, επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του έργου, τονίζει.
Αμφίδρομη η σχέση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και των μονωτικών αναγκών Η σύγχρονη προσέγγιση της αρχιτεκτονικής δίνει μεγάλη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ αρχιτεκτόνων, μηχανικών και ειδικών σε μόνωση, ηχομόνωση και στεγανοποίηση, αναφέρει η Μιμή Ασκούνη, Owner/Architect στη POINT architects Greece.
Οι αρχιτέκτονες αναζητούν λύσεις που προσφέρουν την καλύτερη συνολική απόδοση, συμπληρώνει.
Στην περίπτωση που οι μονώσεις τοποθετούνται εσωτερικά της τοιχοποιίας, κάτω από το τελικό δάπεδο ή εντός ψευδοροφής, τότε παραμένουν κρυφές και η επιλογή τους γίνεται σε συνεννόηση με τον μηχανολόγο μηχανικό ή/και τον σύμβουλο περιβαλλοντικών μελετών και βιωσιμότητας, σημειώνει η Ιωάννα Κουλούρη. Όταν, όμως, η μόνωση επενδύει το κτίριο εξωτερικά ή εσωτερικά, το τελείωμα αυτής επηρεάζει άμεσα το αισθητικό αποτέλεσμα, υπογραμμίζει.
Οι ανάγκες για μόνωση συμβάλλουν καθοριστικά στην ενεργειακή απόδοση και θωράκιση του κτιρίου και στην άνεση των ενοίκων, ενώ, στα πλαίσια της γενικότερης στρατηγικής προς μια βιοκλιματική, αειφόρα και βιώσιμη αρχιτεκτονική, λαμβάνονται υπόψη εξαρχής στο σχεδιασμό, περιγράφει ο Θανάσης Πολυζωίδης, Αρχιτέκτονας-Αρχιτέκτονας Τοπίου και συνιδρυτής της ομάδας αρχιτεκτονικής και τοπίου, topio7.
Μπορούν να προκαθορίσουν ακόμα και εξαρχής, σε επίπεδο ιδέας, σημαντικές συνθετικές επιλογές που αφορούν στη μορφή του κτιρίου, στις αναλογίες ανοιγμάτων, στην όψη και στα υλικά, ώστε να εξασφαλίζονται οι βέλτιστες μονωτικές και στεγανοποιητικές ιδιότητες, μας εξηγεί.
Οι υλικότητες που επιλέγονται στα επιμέρους έργα, από το σύστημα δόμησης (φέρον οργανισμός και στοιχεία πλήρωσης) μέχρι την επιλογή των τελικών επικαλύψεων, επηρεάζονται καθοριστικά από τις ανάγκες για μόνωση, αποκαλύπτει ο Μιχάλης Γρυλλάκης.
Εμείς, σαν ομάδα, αφιερώνουμε μεγάλο κομμάτι του χρόνου και της ενέργειάς μας στην έρευνα και την αναζήτηση νέων υλικών, στην κατεύθυνση της αειφορίας, καθώς και στον πειραματισμό με αυτά, ώστε να ικανοποιούν τόσο τον ρόλο τους, όσο και να ανταποκρίνονται στην αισθητική μας, μας πληροφορεί.
Σκοπός είναι ένας σχεδιασμός φυσικός και διαχρονικός, που ανατροφοδοτείται και παράλληλα ανατροφοδοτεί τις λύσεις που υπάρχουν στον τομέα των μονώσεων, αποκαλύπτει.
Αρχιτεκτονικές λύσεις για ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών
Αρχιτεκτονικές λύσεις που εξασφαλίζουν μια ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών είναι αυτές όπου οι συγκεκριμένες ανάγκες έχουν ληφθεί υπόψη ήδη σε επίπεδο ιδέας – συνθετικής χειρονομίας, για τη δημιουργία ενός κτιρίου που είναι ενεργειακά αποδοτικό, άνετο, ηχομονωμένο και αισθητικά ικανοποιητικό, δηλώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης.
Ο προσανατολισμός προς τον Βιοφιλικό σχεδιασμό συνιστά μια χαρακτηριστική στρατηγική βιώσιμου σχεδιασμού, που προωθεί την επανασύνδεση των ανθρώπων με το φυσικό περιβάλλον, μια ανάγκη ίσως επιτακτική την περίοδο της κλιματικής κρίσης, σημειώνει.
Λύσεις τοπιακές, όπου ο κτιριακός και τοπιακός σχεδιασμός εμπλέκονται ενεργά, εξασφαλίζουν βελτιωμένες μονωτικές και στεγανοποιητικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα την καλύτερη απόδοση συνδυαστικά με τα υπόλοιπα υλικά, μας εξηγεί και παραθέτει ως παραδείγματα τα υπόσκαφα κτίρια, που εκμεταλλεύονται τη θερμοχωρητικότητα του εδάφους και τα κτίρια που εμπλέκονται με το φυσικό στοιχείο με φυτεμένα δώματα, πράσινες όψεις και κάθετους κήπους.
Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός, με συνδυασμό παθητικών συστημάτων δροσισμού και θέρμανσης, επιτυγχάνει την καλύτερη ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών, σημειώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης.
Στις αρχιτεκτονικές λύσεις συγκαταλέγονται η θερμομόνωση διπλής τοιχοποιίας, η ενσωμάτωση υαλοπινάκων Low-E, δηλαδή διπλοί υαλοπίνακες, που περιλαμβάνουν μια λεπτή διαφανή μεμβράνη (επίχρισμα χαμηλής εκπομπής) πάνω στη γυάλινη επιφάνεια, και η διαμόρφωση του γενικότερου σχεδιασμού για την αποτροπή περιττής θερμικής απώλειας, λαμβάνοντας υπόψιν και άλλους παράγοντες όπως η αντισεισμική συμπεριφορά ή και το θέμα της θερμοχωρητικότητας, μας λέει η Μιμή Ασκούνη.
Η χρήση θερμοπρόσοψης συνιστά μια μέθοδο ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, καθώς συνδυάζει χαμηλό δείκτη θερμοπερατότητας με μεγάλη ποικιλία φινιρισμάτων, μας ενημερώνει η Ιωάννα Κουλούρη.
Υλικά που συμμαχούν με το αρχιτεκτονικό όραμα
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι αρχιτέκτονες έχουν στη διάθεση τους μια μεγάλη γκάμα επιλογών για τη βελτίωση μόνωσης και στεγανοποίησης, ανάλογα με τις σχεδιαστικές ανάγκες και τις τοπικές συνθήκες, παρατηρεί ο Θανάσης Πολυζωίδης.
Μπορούμε να επιλέξουμε τα υλικά που είναι ικανά να υλοποιήσουν κάθε αρχιτεκτονική ιδέα, υπογραμμίζει η Ιωάννα Κουλούρη.
Η μόνωση σε σύγχρονη αρχιτεκτονική απαιτεί ολοκληρωμένη σχεδιαστική προσέγγιση, επιλογή υλικών με βάση τις ανάγκες και τοπικές συνθήκες και εφαρμογή καινοτόμων λύσεων για την επίτευξη βέλτιστης απόδοσης, άνεσης και αισθητικής, αναφέρει η Μιμή Ασκούνη.
Η διαδικασία του σχεδιασμού επηρεάζεται καθοριστικά από το φυσικό περιβάλλον, την αρχιτεκτονική του τόπου -είτε αυτή είναι η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ενός οικισμού είτε το αστικό τοπίο- και τις ανάγκες του χρήστη, μας λέει ο Μιχάλης Γρυλλάκης.
Τα υλικά μόνωσης που επιλέγουμε, επιδιώκουμε να είναι φιλικά προς τον χρήστη και το περιβάλλον και, παρόλο που αποτελούν νέες τεχνολογίες, να συνδιαλέγονται με τα υπόλοιπα παραδοσιακά υλικά (παραδοσιακός σοβάς, ασβεστούχα επιχρίσματα, κ.λπ.) ή υλικά που συναντάμε στις υφιστάμενες αστικές κατασκευές, σημειώνει.
Η ορθή θωράκιση και μόνωση του κτιρίου είναι αποτέλεσμα σωστού συνδυασμού των συνθετικών επιλογών στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και της επιλογής των κατάλληλων μονωτικών υλικών, περιγράφει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Η επιλογή των βέλτιστων λύσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τύπο του κτιρίου, την τοποθεσία του, τον προϋπολογισμό και τις προτιμήσεις του πελάτη, αναφέρει.
Επιλογές με εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες
Ανερχόμενες ενδιαφέρουσες αρχιτεκτονικά λύσεις, με εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες, είναι οι τοιχοποιίες από Rammed Earth (Πεπιεσμένη Γη), με εντυπωσιακά αποτελέσματα κυρίως στο εξωτερικό, και η δόμηση με αχυρόμπαλες, μας ενημερώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης.
Τοιχοποιίες με πλήρωση με ορθομπλόκ και επένδυση με πέτρα ή τούβλο συνιστούν μια τεχνική αρκετά διαδεδομένη, ενώ ανερχόμενες τάσεις στα πλαίσια της επιλογής οικολογικών υλικών θεωρούνται το ξυλόμαλλο και η μόνωση από μαλλί προβάτου, προσθέτει.
Όπως αναφέρει, σε πιο συμβατικά πλαίσια, στις πιο συνηθισμένες και αξιόπιστες επιλογές συναντάμε τον υαλοβάμβακας, τον πετροβάμβακα, που έχει και ιδιότητες ηχητικής μόνωσης και πυροπροστασίας, την πολυουρεθάνη, τη διογκωμένη(EPS) και την εξηλασμένη πολυστερίνη(XPS), τη μόνωση κυτταρίνης, και τις γυψοσανίδες/τσιμεντοσανίδες με θερμομονωτικές πλάκες.
Για την ηχομόνωση επικρατέστερα είναι τα ηχομονωτικά πάνελ πετροβάμβακα, γυψοσανίδες με ειδικές επιστρώσεις, τα πλωτά δάπεδα, τα αφρώδη ηχοαπορροφητικά υλικά όπως και τα πάνελ αυγοθήκες, μας πληροφορεί ο Θανάσης Πολυζωίδης, τονίζοντας πως δε θα έπρεπε να παραληφθούν σε όλα τα παραπάνω και οι προτιμήσεις σε διπλά ή τριπλά τζάμια.
Για το εσωτερικό γίνεται προσεκτική επιλογή των ηχομονωτικών πανέλ, με προτίμηση στα panels με custom διάτρηση ή ακόμα και νανοδιάτρηση, ανάλογα με τις ανάγκες και την αισθητική του έργου, σημειώνει η Ιωάννα Κουλούρη, υπογραμμίζοντας ως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λύση τα baffles, λόγω της ευελιξίας τους.
Στις μεθόδους στεγανοποίησης που εφαρμόζονται, συχνά συναντάμε το ασφαλτόπανο, την ασφαλτική μεμβράνη και τα επαλειφόμενα στεγανοποιητικά, σημειώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης.
Υλικά όπως αδιαπέρατες μεμβράνες, στεγανωτικά υλικά, επενδύσεις με υψηλή αντοχή στο νερό και καλά σχεδιασμένα συστήματα αποστράγγισης προτιμώνται σε μια τέτοια διαδικασία, μας λέει η Μιμή Ασκούνη.
Δημοφιλείς θεωρούνται λύσεις βασισμένες σε τσιμεντοειδή υλικά, που επιτρέπουν τη καλύτερη διαπνοή της κατασκευής έναντι άλλων υλικών και ταυτόχρονα είναι συμβατά με τα υπόλοιπα υλικά της κατασκευής (σκυρόδεμα, κλπ.), μας εξηγεί ο Μιχάλης Γρυλλάκης.
Η ISOMAT συμμετέχει στο The Architect Show 2023 (tAS), που πρόκειται φέτος να πραγματοποιηθεί στις 8 & 9 Δεκεμβρίου, στο Athens Metropolitan Expo. Η ομάδα αρχιτεκτόνων και μηχανικών της ISOMAT θα βρίσκεται στο stand της εταιρείας, στη Σειρά Β, Stands 15 & 16 (Hall 4), παρουσιάζοντας στους επισκέπτες καινοτόμες λύσεις και ολοκληρωμένα συστήματα για κάθε κατασκευαστική εφαρμογή, ακολουθώντας τις παγκόσμιες αρχιτεκτονικές τάσεις και τις ανάγκες του κλάδου, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία μοναδικών κατασκευών που συνδυάζουν την άψογη λειτουργικότητα, την premium αισθητική και τις αξίες του Green Building.
Πιο συγκεκριμένα, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν τις ολοκληρωμένες λύσεις της ISOMAT για διακοσμητικά δάπεδα, όπως είναι το άψογα εναρμονισμένο με τη φύση δάπεδο Stone Carpet με έγχρωμες φυσικές ψηφίδες, που προσφέρει μια διακοσμητική, αντιολισθηρή επιφάνεια υψηλής αισθητικής, το διακοσμητικό δάπεδο Terrazzo με τη vintage αισθητική του μωσαϊκού σε πιο μοντέρνα εκδοχή, που εξασφαλίζει μονολιθικές επιφάνειες και απεριόριστους χρωματικούς συνδυασμούς, το δάπεδο Flake Flooring, που προσδίδει μοντέρνο αισθητικό αποτέλεσμα σε συνήθεις στεγανωτικές στρώσεις και ρητινικά δάπεδα, όπως επίσης και τα εντυπωσιακά συστήματα Beach Entry Pools για πισίνες που προσομοιώνουν την υφή και το χρώμα της άμμου, αλλά και σε αμέτρητους συνδυασμούς αποχρώσεων. Επιπλέον, από τις προτάσεις της ISOMAT δεν θα μπορούσε να λείπει η μεσογειακή αρχιτεκτονική διακοσμητική λύση της πατητής τσιμεντοκονίας, με εφαρμογή σε ενδιαφέρουσες τεχνοτροπίες, όπως η ρωμαϊκής αισθητικής «Τραβερτίνο» με αδρή υφή που παραπέμπει στην κομψότητα του μαρμάρου. Ακόμη, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν σχετικά με τα πιστοποιημένα «πράσινα» προϊόντα και συστήματα, φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο, που εξασφαλίζουν credits για την πιστοποίηση LEED και να γνωρίσουν τα πιστοποιημένα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης ISOMAT THERMOSYSTEM για ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων. Τέλος, μπορούν να ανακαλύψουν τις ιδιαίτερες χρωματικές προτάσεις που περιλαμβάνονται τόσο στη βεντάλια CHROMA της ISOMAT όσο και στη βεντάλια κτιριακών όψεων FACADE.
Η Europa στηρίζει το έργο του Νίκου Οικονόμου και το όραμα του κ. Φλώτσιου, προέδρου του Γυμναστικού Συλλόγου Σχηματαρίου «ο Ερμής», για την ανάπτυξη του αθλητισμού και του αθλητικού ιδεώδους. Η Europa και ο Ερμής Σχηματαρίου προάγουν την σωματική και ψυχική υγεία σε έναν τόπο που αποτελεί σημείο αναφοράς και για τους δύο φορείς. Η συμφωνία του συλλόγου και της εταιρείας επήλθε μετά από συνάντηση που είχαν η Αντιπρόεδρος και CEO της Europa Κα Ανούς Κ. Τζιρακιάν, και η Public Relations & Health Dpt. Director της εταιρείας Κα Τζοβάννα Παλυβού, με το προεδρείο του συλλόγου, στα κεντρικά γραφεία της Europa στα Οινόφυτα Βοιωτίας την Τετάρτη 1 Νοεμβρίου. Σε αυτό το πλαίσιο συνεργασίας με τον σύλλογο, η Europa επέλεξε να στηρίξει δυναμικά και την ειδική ομάδα «ΚΥΔΩΝ Special Team» για παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
Ποιες είναι οι τρέχουσες τάσεις που επηρεάζουν την ανακατασκευή – ανακαίνιση και ποιος είναι ο περιβαλλοντικός και κοινωνικός τους αντίκτυπος;
Η ανακαίνιση και η ανακατασκευή αποτελούν διεθνώς σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς οι μεγαλουπόλεις των περισσότερων κρατών απαρτίζονται από παλαιά κτίρια, που παρουσιάζουν εκτενείς φθορές. Παράλληλα, παρατηρείται φοβερή έλλειψη χώρου στα μεγάλα αστικά κέντρα, με συνέπεια στις πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες να είναι αδύνατη η ανέγερση νέων κτιρίων. Επιπλέον η Ευρώπη, προσπαθώντας να περιορίσει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του κατασκευαστικού κλάδου, δίνει δεκάδες επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος, απορροφώντας σημαντικό μέρος του συνολικού κόστους. Στο παρόν αφιέρωμα, θα αναφερθούμε εκτενώς στις τάσεις που επηρεάζουν την ανακαίνιση και την ανακατασκευή, στις σχεδιαστικές προκλήσεις, καθώς και στον κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό τους αντίκτυπο.
ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
Η ανακαίνιση και η ανακατασκευή δεν βελτιώνουν απλώς την αισθητική ενός χώρου, αλλά αποτελούν δύο σημαντικές παραμέτρους στον τομέα των κατασκευών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Ο κατασκευαστικός κλάδος ανήκει στους τομείς οικονομικών δραστηριοτήτων που προκαλούν την μεγαλύτερη παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη. Μπορεί να έχουν θεσπιστεί κανονισμοί που καθιστούν τα νεόδμητα οικοδομήματα πιο βιώσιμα, ωστόσο κάτι πρέπει να γίνει και με τα πολυάριθμα υπάρχοντα κτίρια, που είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα. Με την κλιματική κρίση να γίνεται καθημερινά όλο και πιο έντονη με ολέθριες συνέπειες για την ανθρώπινη ζωή, ο ρόλος της ανακαίνισης και της ανακαστασκευής, αναμφίβολα, είναι πολυδιάστατος, με αναρίθμητα οφέλη για το ευ ζην των πολιτών και για την εγχώρια επιχειρηματικότητα.
Σύγχρονα συστήματα θέρμανσης και μόνωσης
Καταρχήν, η ανακαίνιση με την εγκατάσταση σύγχρονων ενεργειακών συστημάτων, όπως είναι η μόνωση και τα κουφώματα αλουμινίου, θωρακίζει το κτίριο και μπορεί να μειώσει αισθητά τις θερμικές απώλειες. Το γεγονός αυτό, συνδυαστικά με το ότι τα καινούρια συστήματα θέρμανσης είναι πολύ πιο αποδοτικά σε σύγκριση με τα παλαιότερης γενιάς, επιφέρει σπουδαίο περιορισμό του κόστους για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης των εσωτερικών χώρων, ενώ ωφελείται και το περιβάλλον. Το τελευταίο διάστημα στην Ευρώπη και την Αμερική έχουν γίνει ιδιαίτερα διαδεδομένα τα «πράσινα» συστήματα θέρμανσης, που δεν βασίζουν τη λειτουργία τους στα ορυκτά καύσιμα, όπως στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο. Τέτοια συστήματα είναι οι αντλίες θερμότητας και οι καυστήρες βιομάζας, ενώ σε χώρες που διακρίνονται για την ηλιοφάνειά τους ιδανική επιλογή αποτελούν τα ηλιακά πάνελ, τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν στις ταράτσες των κτιρίων ή ακόμα και στην πρόσοψή τους. Η χρήση των ΑΠΕ και της «πράσινης» ενέργειας, συντελεί στην απεξαρτοποίηση των κτιρίων και εν γένει των υποδομών από τα συμβατικά καύσιμα και ανοίγει τον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Χρήση «έξυπνων» συσκευών και ψηφιακών μέσων
Αναπόσπαστο κομμάτι της ανακαίνισης – ανακατασκευής αποτελούν οι καινοτόμες τεχνολογίες και τα ψηφιακά μέσα. Πλέον, με τη χρήση «έξυπνων» αισθητήρων, που τοποθετούνται σε κατάλληλα σημεία εντός της κατοικίας, μπορούμε να λαμβάνουμε χρήσιμα δεδομένα για την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου. Στη συνέχεια οι πληροφορίες αυτές μεταφέρονται στις «έξυπνες» συσκευές -οι οποίες μέσω διαδικτύου μπορούν και επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μέτρα για τον περιορισμό των αθέμητων δαπανών. Πιο αναλυτικά, οι συσκευές καταγράφουν την ρουτίνα των ενοίκων και προτείνουν δράσεις, ώστε οι καθημερινές συνήθειες να εκτελούνται στην επιθυμητή ποιότητα με το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος. Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών αφενός μειώνει τις ενεργειακές δαπάνες των διαμερισμάτων με σημαντικό αντίκτυπο στα μηνιαία έξοδα, αφετέρου βελτιώνει την ποιότητα διαμονής.
Οικονομική άνθιση και ποιοτικότερη διαμονή
Όπως είναι επόμενο, ο περιορισμός της ενεργειακής κατανάλωσης επιφέρει μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, έχει τεράστιο κτιριακό απόθεμα, το οποίο είναι εξαιρετικά γηραιό. Τα εν λόγω οικοδομήματα πρέπει να αναβαθμιστούν ενεργειακά προκειμένου να καταστούν πιο βιώσιμα και αποδοτικά. Η ανακατασκευή τέτοιων οικοδομημάτων κρίνεται επιτακτική για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και για την επίτευξη της ανθρακικής ουδετερότητας που έχει θέσει η Ευρώπη έως το 2050. Η ενεργειακή αναβάθμιση δεν επιδρά μόνο στην καθαρότητα της ατμόσφαιρας, αλλά ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των ακινήτων αυξάνοντας την αντικειμενική τους αξία. Αυτό αποτελεί σοβαρό κίνητρο για τις εταιρείες του Real Estate να ανακατασκευάσουν τα κτίριά τους, καθώς γνωρίζουν ότι η αξία ενοικίασης και μεταπώλησης θα εκτοξευθεί. Η τάση αυτή έχει θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία, αφού οι πολίτες απολαμβάνουν ποιοτικότερες υπηρεσίες με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά και στην ευρύτερη οικονομία της χώρας μας, καθώς βρίσκουν αντικείμενο εργασίας δεκάδες ειδικότητες που σχετίζονται με την κατασκευή.
«Η ανακαίνιση κατοικιών είτε για ιδιοκατοίκηση είτε για εκμετάλλευση, καθώς και οι ανακαινίσεις επαγγελματικών χώρων αποτέλεσαν τα πρώτα βήματα ανάκαμψης του τεχνικού κλάδου μετά την πολυετή κρίση. Οι ανακαινίσεις εξακολουθούν να αποτελούν κεντρική θεματική στην εκπόνηση αρχιτεκτονικών μελετών σε μία συγκυρία που η αγοροπωλησία ακινήτων θεωρείται ζωτικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Τα διαδοχικά προγράμματα “Εξοικονομώ” έχουν δώσει ώθηση σε πολλούς ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους αναβαθμίζοντάς τες ενεργειακά, λειτουργικά και αισθητικά. Σε μια ανακαίνιση συνυπολογίζονται οι φθορές που αντιμετωπίζει το κτίριο και η οικονομική δυνατότητα του ιδιοκτήτη, καθώς όταν αναφερόμαστε σε ιδιοκατοίκηση δεν υπάρχει άμεσο ανταποδοτικό όφελος πέραν της ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής των χρηστών. Φυσικά η ανακαίνιση έχει αντίκτυπο και στην οικονομική αξία του ακίνητου σε περίπτωση αγοροπωλησίας» εξήγησε η Σταματία Μαμούτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός του γραφείου SMART architecture+design.
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και αειφορία
Για το ρόλο της ανακαίνισης στα σύγχρονα κτίρια, μας μιλά η Βάσια Στυλιανίδη, αρχιτέκτων του γραφείου Stylianidis Hatziyiannakis Architects, τονίζοντας πως «η ανακαίνιση εκσυγχρονίζει ένα υφιστάμενο κτίριο, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Χρησιμοποιώντας υλικά και συστήματα σύγχρονα ο χρήστης, συν το χρόνο, έχει κάποιο χρηματικό όφελος. Σίγουρα είναι ένα εγχείρημα από την πλευρά του αρχιτέκτονα να πείσει τον πελάτη ότι αξίζει αυτή η αλλαγή-ενίσχυση, γιατί πρέπει να επενδύσει περισσότερα χρήματα τώρα, ενώ τα αποτελέσματα είναι μελλοντικά. Για παράδειγμα, αν τοποθετηθεί θερμοπρόσοψη στο κέλυφος του κτιρίου ή κουφώματα με θερμοδιακοπή και ενεργειακούς υαλοπίνακες, η εξοικονόμηση της ενέργειας και του ρεύματος, έχουν ουσιαστική διαφορά στο πορτοφόλι μας αλλά και στο περιβάλλον».
«Τα τελευταία χρόνια εντάσσουμε όλο και περισσότερο τεχνικές που στοχεύουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης παράλληλα με την αισθητική και κυρίως στη μείωση κατανάλωσης των ενεργειακών πόρων. Η ενεργειακή ανακαίνιση εμπεριέχει το κομμάτι των λύσεων που αφορούν την ενεργειακή απόδοση μέσω εφαρμογών και τεχνικών, όπως τον σχεδιασμό χώρων που αξιοποιούν τον φυσικό αερισμό και φωτισμό, τη χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας, την κατάλληλη θερμομόνωση, τα ενεργειακά κουφώματα, τα φωτοβολταϊκά συστήματα κ.α. Τα ενεργοβόρα κτίρια αποτελούν παρελθόν και για τους επαγγελματίες του κλάδου μας αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα το κομμάτι της εγκαθίδρυσης των εφαρμογών των αρχών βιωσιμότητας στις οικοδομές. Ευτυχώς μέσω των συνεργασιών μας βλέπουμε μεγάλη ευαισθητοποίηση και διάθεση από τους ιδιώτες για επεμβάσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και μας χαροποιεί πολύ αυτό, καθώς μας δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο να αποδώσουμε ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα, αλλά και να μειώσουμε το ενεργειακό τους αποτύπωμα» δηλώνει η Μαρία Καλεγιώργη, Project Manager του γραφείου Morphó.
Μία άρτια αρχιτεκτονική μελέτη, η οποία λαμβάνει υπόψη τη θέση του ακινήτου και αξιοποιεί καινοτόμες τεχνολογίες, μπορεί να επιφέρει σπουδαία αποτελέσματα στο κομμάτι της αειφορίας των κατασκευών. «Η ενεργειακή αναβάθμιση αποτελεί έναν από τους στόχους κάθε ανακαίνισης. Βασικό ζητούμενο αποτελεί η ένταξη στην μελέτη νέων τεχνολογιών μεθόδων και υλικών, που θα συμβάλλουν σε αυτό. Μέσω της μελέτης ενεργειακής αναβάθμισης επιλέγονται τα υλικά με τους κατάλληλους συντελεστές θερμοδιαπερατότητας, συστήματα ψύξης/ θέρμανσης με την βέλτιστη απόδοση, στέγαστρα και αρχιτεκτονικά στοιχεία για την προστασία από τον ήλιο κ.α» αναφέρει ο Θοδωρής Νικολουδάκης, αρχιτέκτονας του ομώνυμου γραφείου.
Με της σειρά του, ο Πιέρος Πιερής, αρχιτέκτων του γραφείου Pieris Architects σημειώνει ότι «η σωστή ανακαίνιση μέσα από ένα καλοσχεδιασμένο αειφόρο σχεδιασμό αποτελεί μια από τις πιο ειλικρινείς και ουσιαστικές εκφάνσεις αειφόριας. Συγκρίνετε για παράδειγμα δυο έργα: μια βιώσιμη ανακατασκευή ενός παλιού ρυπογόνου κτιρίου στο κέντρο ενός αστικού ιστού και ένα βιοκλιματικό κτίριο με πάρα πολύ χαμηλές ενεργειακές καταναλώσεις στην ύπαιθρο, μέσα σε ένα εντυπωσιακό πράσινο τοπίο. Στην πρώτη περίπτωση, αντικαταστούμε ένα ρυπογόνο κτίριο με ένα παλιό στο οποίο οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση με τα πόδια, το ποδήλατο ή τα μέσα μεταφοράς, ενώ στη δεύτερη περίπτωση συναντάμε ένα αειφόρο κτίριο, που χρειάστηκε όμως να επέμβουμε στο φυσικό τοπίο, ενώ η πρόσβαση γίνεται μόνο με αυτοκίνητα. Θεωρητικά και τα δύο έργα είναι αειφόρα, το πρώτο όμως είναι ουσιαστικά βιώσιμο γιατί το δεύτερο έχει πολύ μεγάλο ανθρακικό αποτύπωμα».
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Προτού προβεί ένας μηχανικός στην ανακαίνιση ή ανακατασκευή ενός κτιρίου, είναι ζωτικής σημασίας να γίνει ορθή επιλογή των δομικών υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς επηρεάζονται τόσο η αισθητική όσο και η λειτουργικότητα του τελικού έργου. «Η επιλογή των υλικών είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα δώσουν την τελική υφή, το απτό αποτέλεσμα, που θα γίνει αντιληπτό από τον χρήστη. Η υφή (λεία, ανάγλυφη) η ποιότητα και η διαχρονικότητα των υλικών αποτελεί βασική επιδίωξη» υποστηρίζει η Άλκηστη Ρούσσου, αρχιτέκτων του γραφείου Alkisti Roussou Architecture & Interior Design.
Χρήση πιστοποιημένων δομικών υλικών
Για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αντίκτυπου είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται πιστοποιημένα υλικά που δεν έχουν υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα. Σήμερα, οι περισσότερες εταιρείες δομικών υλικών έχουν μεγάλη γκάμα «πράσινων» προϊόντων που μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες κάθε κατασκευής, ενώ δεν περιορίζουν την δημιουργική έκφραση του εκάστοτε αρχιτέκτονα. Η χρήση δομικών υλικών, που είναι φιλικά προς το φυσικό περιβάλλον και αυξάνουν τη διάρκεια ζωής των κατασκευών είναι αναγκαία προϋπόθεση για την λήψη κτιριακών πιστοποιήσεων, όπως το LEED, το BREAM και το WELL, τα οποία παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη ζήτηση στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Άλλωστε, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ένας από τους βασικότερους στόχους της ανακαίνισης – ανακατασκευής είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, προκειμένου να πάψουν να επιβαρύνουν το αστικό και φυσικό περιβάλλον.
Επί του θέματος ο Π. Πιερής υπογραμμίζει ότι: «όπου είναι εφικτό, επαναχρησιμοποιούμε τα υλικά που προϋπάρχουν, δίνοντας τους νέα ζωή ή τα ανακυκλώνουμε. Η επιλογή των υλικών γίνεται βάσει αισθητικής, κόστους και αντοχής στο χρόνο και στη χρήση. Δίνουμε προτεραιότητα στα βιώσιμα υλικά όπως αυτά από ανακυκλώσιμη πρώτη ύλη, υλικά που απαιτούν λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή τους και προέρχονται από φυσικούς πόρους, χωρίς υπερβολική επεξεργασία ή πρόσθετα χημικά, καθώς επίσης και υλικά που παράγονται από βιώσιμες πρακτικές».
Διαμόρφωση του κατάλληλου χώρου
Τα δομικά υλικά είναι τα πίξελ που συνθέτουν την τελική εικόνα ενός έργου, καθώς τα χρώματα και οι υφές μπορούν να αλλάξουν ριζικά την αίσθηση ενός χώρου. Συνήθως στις κατοικίες επιλέγονται πιο «ζεστές» αποχρώσεις και υλικά, που δεν κουράζουν το μάτι, ενώ παράλληλα προσφέρουν στους ενοίκους χαλάρωση και ευεξία. Σε αυτή την περίπτωση η επιλογή των υλικών δεν βασίζεται στην μόδα, αλλά περισσότερο στο προσωπικό γούστο του ιδιοκτήτη. Αντίθετα στους επαγγελματικούς χώρους, όπως στα συγκροτήματα γραφείων, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην αντοχή του κτιρίου και στην μέγιστη παραγωγικότητα των εργαζομένων. Αντίστοιχα, στους χώρους υποδοχής των ξενοδοχείων συχνά υπάρχει έντονη και πολύπλοκη διακόσμηση, που βασίζεται στις τρέχουσες αρχιτεκτονικές τάσεις, ώστε να αποτελούν πόλο έλξης για νέους πελάτες. Συνεπώς, ο σχεδιασμός και το design μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την εμπειρία που βιώνει ένας επισκέπτης και για αυτό θα πρέπει να ταυτίζονται απόλυτα με τη χρήση και το concept του κτιρίου.
Η Β. Στυλιανίδη επισημαίνει πως «τα υλικά είναι δυο κατηγοριών, θα μπορούσαμε να πούμε: τα υλικά της κατασκευής και τα υλικά των τελειωμάτων/της αισθητικής. Ανάλογα με τη χρήση του χώρου, αλλά και σε συνδυασμό με την παλαιότητα του κτιρίου, μπορούν να γίνουν πολλές επιλογές. Για παράδειγμα, αν έχουμε μια αποθήκη την οποία θέλουμε να την μετατρέψουμε σε γραφεία, θα κοιτάξουμε διαφορετικά στοιχεία από το αν, ας πούμε, έχουμε να τη μετατρέψουμε σε ξενοδοχείο. Δηλαδή, στην πρώτη περίπτωση θα εστιάσουμε για παράδειγμα στα μεγάλα κουφώματα, στο φυσικό ή μη φωτισμό, στα υλικά που να προδιαθέτουν ηρεμία για εργασία. Αν από την άλλη έχουμε ένα ξενοδοχείο, σίγουρα θα εστιάσουμε σε υλικά που θα ικανοποιούν την ηχομόνωση, ηχοαπορρόφηση, στην περαιτέρω ανθεκτικότητα κλπ. Ανάλογα πάλι με το αντικείμενο μας, μπορούμε να συνεργαστούμε με εξειδικευμένο σύμβουλο ή να επιλέξουμε βάσει της εμπειρίας μας. Ακόμα, λαμβάνουμε υπόψιν μας το γούστο του πελάτη και ενισχύουμε το τελικό προϊόν με βάση τα δικά μας κριτήρια, αλλά και τις τάσεις που επικρατούν. Σίγουρα, πάντως, δε θα προτείνουμε ένα υλικό λόγω της αισθητικής του όψης, να είναι όμορφο, εάν δεν μπορεί να υποστηρίξει τη σωστή χρήση».
«Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι η προσέγγιση στην ανακαίνιση μιας κατοικίας και σε έναν επαγγελματικό χώρο διαφέρουν. Φυσικά και οι δύο περιπτώσεις εξελίσσονται με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, αλλά στα workspaces επικεντρωνόμαστε περισσότερο στη λειτουργικότητα και χρηστικότητα των χώρων, ώστε να ευνοείται η απόδοση των υπαλλήλων, αλλά παράλληλα να είναι και ευχάριστη η παραμονή τους, ενώ στις κατοικίες, η ανακαίνιση συνδέεται περισσότερο με το κομμάτι των προσωπικών αναγκών, της άνεσης και των προτιμήσεων. Στους επαγγελματικούς χώρους σε θέμα υλικών τίθεται το ζήτημα της συντήρησης των επιφανειών και του κινητού εξοπλισμού, καθώς και του ποσοστού διάβρωσής τους, εφόσον μιλάμε για χώρους υψηλής προσέλευσης και χρήσης. Στις κατοικίες, λόγω της φύσεως του χώρου, οι ιδιώτες επενδύουν συνήθως παραπάνω στο κομμάτι της υλικότητας, ακόμη και με την επιλογή ευαίσθητων υλικών, που απαιτούν προσοχή και σαφώς έχουν και μεγαλύτερο κόστος, λόγω ποιότητας» σημειώνει η Μ. Καλεγιώργη.
Επιλογή υλικών βάσει του είδους των κτιρίων Στη συνέχεια η Αγγελική Αμπελιώτη, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων του γραφείου Smart Interiors τονίζει πως «τα υλικά επιλέγονται με βάση το ύφος και το στυλ του έργου που έχει καθοριστεί από τα αρχικά μας σχέδια, τα οποία έχουμε ορίσει από κοινού με τον πελάτη. Οι λειτουργικές ανάγκες του χώρου αποτελούν, επίσης, σημαντικό παράγοντα για την επιλογή των υλικών, τις οποίες ο διακοσμητής οφείλει να λάβει υπόψιν. Αφού λοιπόν καθοριστούν τα προαναφερθέντα, πραγματοποιούμε έρευνα αγοράς και εξετάζουμε τις διαθέσιμες επιλογές για τα πατώματα, τους τοίχους, τα έπιπλα, τις κουζίνες, τα μπάνια και για όποιο άλλο είδος εσωτερικής διακόσμησης μπορεί να χρειάζεται ο εκάστοτε χώρος. Επιλέγουμε υλικά ανθεκτικά στον χρόνο, εύκολα στην συντήρηση, που “δένουν” αρμονικά μεταξύ τους. Συμβουλεύουμε τους πελάτες μας να επενδύουν σε υλικά υψηλής ποιότητας, χωρίς όμως να ξεφεύγουμε από το budget, προκειμένου να αντέχουν στην πάροδο του χρόνου».
«Η επιλογή των υλικών είναι μια σύνθετη διαδικασία» υπογραμμίζει η Κατερίνα Συρούνη, επικεφαλής αρχιτέκτονας του γραφείου K. Sirouni Architects και προσθέτει ότι «αρχικά και όπου αυτό είναι εφικτό, προσπαθούμε να διατηρήσουμε και να εντάξουμε τα υφιστάμενα στοιχεία που συναντάμε ιδιαίτερα σε κατοικίες προ του ’80, που ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την αριστοτεχνία τους. Επίσης, η χρήση ενός έργου, καθώς και τα πιθανά σενάρια μεταβολής της χρήσης αυτής και των απαιτήσεων του έργου, στοιχεία που θα δημιουργήσουν νέες χωρικές ανάγκες, σε συνδυασμό με την έλλειψη της σωστής συντήρησης, είτε λόγω νοοτροπίας είτε λόγω οικονομικής δυστοκίας ή και συνδυασμός των δύο, μας περιορίζει αρκετά στην τελική επιλογή των νέων υλικών, που θα εντάξουμε στο έργο. Για τον λόγο αυτό, η χρήση του χρώματος στα έργα μας, αποτελεί ένα απλό, αλλά συνάμα δυναμικό εργαλείο σύνθεσης και σχεδιασμού για να αναδείξουμε ποιοτικά έναν χώρο, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά».
Περιορισμοί λόγω κόστους Τέλος, βασικότατο κριτήριο για την επιλογή των δομικών υλικών είναι ο προϋπολογισμός του έργου. Σε ανακαινίσεις – ανακατασκευές μικρής κλίμακας πολλές φορές οι παρεμβάσεις είναι περιορισμένες και το έργο του μηχανικού καθορίζεται αυστηρά από το κόστος. Από την άλλη πλευρά, στα μεγάλα project δίνεται έμφαση σε συστήματα και υλικά που προσφέρουν ενεργειακή εξοικονόμηση, διακρίνονται για την αντοχή τους και έχουν μεγάλο κύκλο ζωής, παρόλο που έχουν υψηλότερο κόστος σε σχέση με τα συμβατικά προϊόντα, διότι μακροπρόθεσμα προσφέρουν τεράστια οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αναφορικά με τις ανακαινίσεις των κατοικιών, σημαντική βοήθεια αποτελούν τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των συνολικών δαπανών. Σχετικά η Ελευθερία Φατσέα, επικεφαλής του γραφείου So Far Studio αναφέρει πως: «Πρώτα απ’ όλα η επιλογή των υλικών γίνεται λαμβάνοντας υπόψιν τις τεχνικές τους προδιαγραφές, ώστε να ανταποκρίνονται στην χρήση του χώρου και τον προϋπολογισμό του έργου, φυσικά με γνώμονα να υλοποιηθεί η αρχική πρόταση-πρόθεση».
Το κόστος των δομικών υλικών και η προστιθέμενη αξία που προσδίδουν στο ακίνητο σε βάθος χρόνου, είναι δυο συνιστώσες που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ο αρχιτέκτονας που αναλαμβάνει το έργο και ο ιδιοκτήτης. «Πρέπει να σεβόμαστε τον χαρακτήρα του κελύφους προκειμένου να εναρμονίζονται τα νέα με τα παλαιότερα στοιχεία. Παράλληλα, αναζητούμε έξυπνες κατασκευαστικές λύσεις και σωστή εφαρμογή υλικών προκειμένου να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα, βάσει των περιορισμών του budget που ενδεχομένως να υπάρχουν» αναφέρει ο Θ. Νικολουδάκης.
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ
Η ενδελεχής μελέτη πριν από την έναρξη μιας ανακαίνισης ή ανακατασκευής είναι απαραίτητη για την επιτυχία ενός project, καθώς έτσι εξασφαλίζεται ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες του ιδιοκτήτη ή του χρήστη. Σε αυτή τη φάση υπάρχουν ποικίλοι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου να διαμορφωθεί μια σφαιρική εικόνα των προδιαγραφών, αλλά και των περιορισμών του έργου. Ένας άρτιος σχεδιασμός μπορεί να αποτρέψει κοστοβόρα κατασκευαστικά λάθη και να περιορίσει την πιθανότητα να προκύψουν καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί.
Εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης
Αρχικά, το πρώτο πράγμα που πρέπει να ελέγχει ένας αρχιτέκτονας προτού προβεί σε κάποια παρέμβαση, είτε πρόκειται για κατοικία είτε για επαγγελματικό χώρο, είναι η υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου. Ανάλογα με τις φθορές που υπάρχουν, όπως υγρασία στους τοίχους, φθορές στο δάπεδο, ανεπαρκής μόνωση και άλλα, πρέπει να γίνουν κατάλληλες επισκευές και βάσει αυτών να προσαρμοστούν οι υπόλοιπες εργασίες. Το είδος του κτιρίου και η μελλοντική του χρήση καθορίζουν τις προδιαγραφές κατασκευής και την ποιότητα των υλικών που θα επιλεχθούν. Αυστηροί περιορισμοί υπάρχουν στα διατηρητέα οικοδομήματα, στα οποία ο αρχιτέκτονας υποχρεούται να διατηρήσει σχεδόν ανέπαφο το κέλυφος και να περιοριστεί σε παρεμβάσεις που αφορούν το εσωτερικό. Βάσει των αλλαγών που θα γίνουν, αλλά και τους περιορισμούς που έχουν τεθεί, διαμορφώνεται ένα προκοστολόγιο που στηρίζεται σε ρεαλιστικά δεδομένα. Όσο πιο ακριβές είναι, τόσο πιο δύσκολο είναι να υπάρξουν αποκλίσεις από τον προκαθορισμένο προϋπολογισμό.
«Οι βασικοί παράμετροι κατά την ανακαίνιση κτιρίων, όπως κατοικιών και επαγγελματικών χώρων, είναι καταρχήν το αίτημα του πελάτη για τη χρήση του χώρου και κατά πόσο αυτό υλοποιείται με τα υφιστάμενα δεδομένα. Πρέπει να εξεταστεί το τι έχουμε και το τι θέλουμε να δημιουργήσουμε. Σίγουρα τα χρήματα που θέλει και μπορεί να επενδύσει ο πελάτης πρέπει να ληφθούν υπόψιν μας κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή. Σωστό είναι να μη γίνονται αρχιτεκτονικές προτάσεις που είναι μεν όμορφες, αλλά ξεπερνούν τον προϋπολογισμό, γιατί αυτό ίσως είναι άδικο κατά μια έννοια για τον πελάτη. Πρέπει το αίτημα του πελάτη να μεταφραστεί σωστά από τον αρχιτέκτονα, ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει προτάσεις που συμβαδίζουν. Επίσης, ο διαθέσιμος χρόνος τόσο της μελέτης όσο και των εργασιών πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν» σημειώνει η Β. Στυλιανίδη.
Από την πλευρά της η Ά. Ρούσσου σημειώνει ότι «σίγουρα μια μελέτη ανακαίνισης είναι αρκετά διαφορετική από την μελέτη ενός νέου κτιρίου. Το υφιστάμενο κέλυφος είναι αυτό που καθοδηγεί και ορίζει την βασική αρχιτεκτονική σύνθεση. Οι συνθετικές αρχές, η θέση και τα τυχόν ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά δίνουν το αρχικό έναυσμα. Σίγουρα καθοριστικό ρόλο παίζουν και οι στόχοι, οι επιθυμίες και ο οικονομικός προϋπολογισμός του ιδιοκτήτη. Λαμβάνουμε υπόψη μας την θέση, τις ιδιαιτερότητες του κάθε χώρου, αλλά και τυχόν περιορισμούς που μπορεί να υπάρχουν τόσο από κατασκευαστικής άποψης όσο και από άποψη νομοθετικού πλαισίου».
«Ο βασικότερος παράγοντας είναι για εμένα ο χαρακτήρας του κτιρίου για το οποίο γίνεται η μελέτη ανακαίνισης. Τα υπάρχοντα αρχιτεκτονικά στοιχεία και η φιλοσοφία πίσω από την αρχιτεκτονική σύνθεση θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την μελέτη ανακαίνισης. Επομένως μπορούμε να πούμε πως η ανάλυση των δεδομένων σε συνδυασμό με την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των χώρων και την ανάδειξη τους αποτελούν τον βασικό άξονα» εξηγεί ο Θ. Νικολουδάκης.
Σεβασμός στις ιδιαίτερες ανάγκες του χρήστη
Πέρα από τις αντικειμενικές παρεμβάσεις που χρειάζεται ένα παλαιό κτίριο, στην μελέτη πρέπει να συμπεριληφθούν οι προτιμήσεις και οι ανάγκες των χρηστών. Για παράδειγμα σε μία κατοικία, μεγαλύτερη έμφαση μπορεί να δοθεί στο σαλόνι και στην κρεβατοκάμαρα που αποτελούν τόπους ξεκούρασης και χαλάρωσης, ενώ σε μία επιχείρηση η ανακατασκευή να εστιάζει στους χώρους εργασίας και υποδοχής πελατών. Η αισθητική αναβάθμιση ενός κτιρίου είναι σημαντική για την ευεξία των χρηστών, αλλά προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται στην λειτουργικότητα του εκάστοτε χώρου. «Ένα έργο ξεκινάει πρώτα απ’ όλα με το αίτημα του πελάτη, τη χρήση του χώρου και τις ανάγκες τις οποίες θα εξυπηρετήσει. Στη συνέχεια, μελετάται το πώς μπορεί να λειτουργήσει το εκάστοτε σενάριο χρήσης στο συγκεκριμένο χώρο, με τις ιδιαιτερότητες που αυτός έχει. Προσωπικά με ενδιαφέρει πολύ, πέραν της λειτουργικότητας, η κάθε σχεδιαστική πρόταση να έχει μια μοναδικότητα, ίσως και καινοτομία ως προς το αισθητικό, αλλά και το αισθητηριακό αποτέλεσμα και να προσφέρει μια ιδιαίτερη εμπειρία-αφήγηση στο χρήστη. Όλα αυτά λαμβάνοντας υπόψιν το χρονοδιάγραμμα και τον προϋπολογισμό του έργου, που συνήθως αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση σε μια μελέτη» δηλώνει η Ε. Φατσέα.
Σχετικά η Κ. Συρούνη αναφέρει πως «καθοριστικό στοιχείο στο στάδιο της μελέτης μιας ανακαίνισης, είναι η συλλογή πληροφοριών από τον χρήστη ως προς τις νέες ανάγκες και συνθήκες του έργου, δεδομένα που καλούμαστε να αναλύσουμε και να συσχετίσουμε με την μορφολογία του κελύφους ως προς τον προσανατολισμό και το μέγεθος του έργου, ώστε να επαναπροσδιορίσουμε και να αναδιαμορφώσουμε τους χώρους του, τόσο λειτουργικά όσο και χωρικά. Σημαντικοί παράγοντες, επίσης, που επηρεάζουν συχνά και το σχεδιαστικό αποτέλεσμα, ειδικά αν πρόκειται για έργο επενδυτικού χαρακτήρα, είναι ο προϋπολογισμός, που διατίθεται συνδυαστικά με το επιθυμητό ύφος που επιθυμεί ο πελάτης. Τέλος, η καλή χημεία και η εμπιστοσύνη που θεμελιώνεται μεταξύ του πελάτη και του μελετητή, από την πρώτη κιόλας συνάντηση, είναι καταλυτικοί παράμετροι για την πορεία του έργου, προκειμένου να αποτυπωθεί αυτό που οραματίζεται».
«Οι περιπτώσεις των μελετών που αφορούν σε ανακαινίσεις κατοικιών για ιδιοκατοίκηση αποτελούν από μόνες τους ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, καθώς η σχέση με τον πελάτη γίνεται πιο “προσωπική” και αναπτύσσονται διαφορετικές δυναμικές. Ο μελετητής καλείται να εντρυφήσει στα ενδότερα της προσωπικής ζωής του ιδιοκτήτη, ώστε να οργανώσει ένα περιβάλλον ικανό να ικανοποιήσει τις ανάγκες του λειτουργικά και αισθητικά. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη και αφορούν συνολικά την κατοικία ξεκινώντας από τη θέση, τη μορφολογία και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά. Βασική παράμετρος σε σχέση με τη θέση είναι η επαφή της κατοικίας με τον αστικό ιστό, αν έχει πρόσβαση στο φυσικό τοπίο και με ποιο τρόπο, και πώς αυτό συνδέεται ή όχι με τις ανάγκες των χρηστών. Επίσης, αν η κατοικία ανήκει σε πολυκατοικία, λαμβάνοντας υπόψη και την παλαιότητα του κτιρίου, δημιουργείται εκ των πραγμάτων ένα πιο “συγκεκριμένο” πλαίσιο μέσα στο οποίο εκπονείται η μελέτη» δηλώνει η Σ. Μαμούτου και προσθέτει ότι «τις κατοικίες προς εκμετάλλευση προσωπικά θα τις ενέτασσα στην κατηγορία του επαγγελματικού χώρου. Σε αυτές τις περιπτώσεις μελετών, συνήθως ο ιδιοκτήτης, μη όντας κύριος χρήστης, διατηρεί μια πιο αποστασιοποιημένη σχέση με την κατοικία και οι απαιτήσεις-ανάγκες του είναι πιο επικεντρωμένες στο να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους στόχους. Πέραν της λειτουργικότητας, λαμβάνεται επιπλέον υπόψη και ο παράγοντας ‘‘χρήστης-πελάτης’’. Αναλόγως την στόχευση, είτε της κατοικίας που έχει πλέον χαρακτήρα επιχείρησης, είτε της επιχείρησης εφόσον αναφερόμαστε σε επαγγελματικό χώρο, εισάγονται στη μελέτη αισθητικά χαρακτηριστικά, φόρμες και ποιότητες τέτοιες, που να εξυπηρετούν τις προθέσεις της επιχείρησης. Φυσικά, μια επιτυχημένη ανακαίνιση μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα και παραγωγικότητα των εργαζομένων που είναι επίσης ζητούμενο. Παράγοντες όπως ο προσεγμένος φωτισμός και ο επαρκής φυσικός αερισμός συμβάλλουν δραστικά σε αυτό».
Νέες τεχνολογίες και αειφόρος σχεδιασμός
Ο τρίτος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την μελέτη σε πρώιμο στάδιο είναι η βιωσιμότητα. Σκοπός της σύγχρονης αρχιτεκτονικής είναι να καταστήσει τα έργα της πιο αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον, υιοθετώντας σύγχρονες μεθόδους κατασκευής. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να εκμεταλλεύεται τον προσανατολισμό του κτιρίου, τις φυσικές σκιάσεις και το κλίμα της περιοχής, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αξιοποιεί τις καινοτόμες τεχνολογίες και τα προηγμένα δομικά υλικά που είναι σε θέση να μειώσουν την ενεργειακή κατανάλωση των οικοδομημάτων.
«Στη φάση των μελετών, ξεκινάμε με τον σκοπό που διέπει την εκάστοτε ανακαίνιση, σκιαγραφούμε τις ανάγκες των πελατών, αλλά και των υποδομών, διαμορφώνουμε το πλάνο μας και αρχίζουμε να θέτουμε παραμέτρους. Κάπου εδώ οφείλεται να πραγματοποιείται ο απαραίτητος πολεοδομικός έλεγχος, καθώς ανάλογα με τις παρεμβάσεις που προβλέπουμε να κάνουμε πρέπει να ελέγξουμε και το κομμάτι των αδειών. Φυσικά, συζητάμε και τον προϋπολογισμό του έργου, αφού ο εκ νέου σχεδιασμός θα πρέπει να είναι βιώσιμος, ώστε να είναι εφικτός. Έπειτα, έρχεται η δημιουργική φάση, όπου σχεδιάζουμε, βλέπουμε υλικότητες, γίνεται όλη αυτή η αλληλεπίδραση με τον πελάτη και την ομάδα, όπου οι προτάσεις παίρνουν μια πιο ‘’απτή’’ μορφή. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί και το κομμάτι του οικολογικού αποτυπώματος που αποτελεί εξίσου σημαντικό παράγοντα τόσο στις επερχόμενες εργασίες όσο και στον σχεδιασμό μας, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα που θα κληθούμε να ακολουθήσουμε» υποστηρίζει η Μ. Καλεγιώργη.
«Τα έργα ανακαίνισης που αναλαμβάνουμε, στη πλειοψηφία τους, τα ανακαινίζουμε τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, οπότε βασική παράμετρος είναι η σχέση του μέσα και του έξω και πώς μπορούμε να τους δώσουμε μια νέα ζωή. Σε περιπτώσεις ειδικών κτιρίων, όπως για παράδειγμα το Institute of Life, τη μονάδα εξωσωματικής του ΙΑΣΩ, δουλεύουμε στενά με τους πελάτες και τους ειδικούς τους συμβούλους, ώστε είτε να δημιουργήσουμε ένα concept από την αρχή είτε να ενδυναμώνουμε την υφιστάμενη εταιρική ταυτότητα» τονίζει ο Π. Πιερής και συμπληρώνει πως «αντίστοιχα στις ανακαινίσεις γραφείων δίνουμε έμφαση πέρα από το αισθητικό αποτέλεσμα στην εργονομία, την ευεξία και την ποιότητα του αέρα. Στα κεντρικά γραφεία της Viva Wallet, για παράδειγμα, δώσαμε έμφαση στον βιοφιλικό σχεδιασμό και ήδη θεωρείται ένας από τους πιο πρωτοποριακούς και μοντέρνους εργασιακούς χώρους στην Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή έχουμε έργα σε Λονδίνο, Βρυξέλλες, Αυστρία, Γερμανία. Δανία και Κύπρο. Κάθε χώρα έχει διαφορετική κουλτούρα και επικρατούν διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, οπότε ο προσανατολισμός, η τοποθεσία και το μοντέλο λειτουργείας μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού παίζουν καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό».
ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ
Η ανακαίνιση και η ανακατασκευή, ανά περιόδους ακολουθούν κάποιες συγκεκριμένες τάσεις, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες της εκάστοτε εποχής. Τα κτίρια είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές που κάνουν τη ζωή μας πιο άνετη και ποιοτική. Με βάση αυτό το κριτήριο, στην σύγχρονη αρχιτεκτονική φαίνεται να κυριαρχούν ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός, η χρήση ψηφιακών μέσων και οι πρακτικές που προάγουν την προστασία του περιβάλλοντος.
Ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός και λειτουργικότητα
Το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας το περνούμε σε εσωτερικούς χώρους και για αυτό τα κτίρια θα πρέπει να είναι κατάλληλα σχεδιασμένα, ώστε να διευκολύνουν τις δραστηριότητές μας και να είναι συνάμα φιλόξενα. Ανάλογα με το είδος του κτιρίου, ο αρχιτέκτονας καλείται να δώσει ζωντάνια και προσωπικότητα στην κατασκευή, κάνοντας την πιο θελκτική στους χρήστες. Η τάση αυτή έγινε πιο έντονη την περίοδο της πανδημίας, που υπήρξε πολύμηνος περιορισμός των μετακινήσεων και διάδοση της τηλεργασίας. Οι πελάτες, πλέον, επιζητούν εξατομικευμένες λύσεις που ανταποκρίνονται πλήρως στην καθημερινότητά τους, αλλά και στο προσωπικό τους γούστο. Η αρχιτεκτονική φαίνεται πως έχει φύγει από το μοτίβο των καλουπιών και έχει μεταβεί σε ένα πιο ανθρωποκεντρικό σύστημα σχεδιασμού, στο οποίο προτεραιότητα έχει η λειτουργικότητα και το ευ ζην των χρηστών. «Για εμάς δεν υπάρχουν τάσεις. Κάθε πελάτης και έργο είναι μοναδικό και έχει τις δικές του απαιτήσεις και προδιαγραφές» υπογραμμίζει ο Π. Πιερής.
Όπως αναφέρει η Α. Ρούσσου «το βασικότερο στοιχείο μιας μελέτης είναι η αρχιτεκτονική σύνθεση, που προέχει οποιονδήποτε τάσεων και αφορά την καλή λειτουργία των χώρων. Οι τάσεις που κυριαρχούν ανά εποχή, αφορούν κυρίως υλικά ή διακοσμητικά στοιχεία. Σίγουρα βλέπουμε ότι η τάση κινείται προς πιο απλές λιτές γραμμές, υλικά με έντονες υφές, φυσικά ξύλα και πετρώματα, με στόχο την μέγιστη ανθεκτικότητα και την διαχρονικότητα, ειδικά όσον αφορά την ανακαίνιση κατοικιών. Στα καταστήματα και τις επιχειρήσεις εστίασης οι διακοσμητικές τάσεις είναι πάντα πιο έντονες και πιο τολμηρές με κυρίαρχο το στοιχείο του εντυπωσιασμού».
«Μια τάση που ήδη κυριαρχεί στις ανακαινίσεις και θα συνεχίσει να είναι δημοφιλής, καθώς είναι πιο συμβατή με το σύγχρονο τρόπο ζωής είναι η δημιουργία ανοιχτής κάτοψης. Έτσι, ιδιαίτερα στις ανακαινίσεις διαμερισμάτων προ του ΄60 -όπου συναντούμε μεγάλους χώρους υποδοχής, διαχωρισμένα με συρόμενες πόρτες, καθιστικά – τραπεζαρίες και κλειστές κουζίνες- δημιουργείται μια ανάγκη κατάργησης των διαχωριστικών τοίχων και ενοποίησης των χώρων προς καλύτερη αξιοποίησή τους» υποστηρίζει η Ε. Φατσέα.
«Πράσινη» προσέγγιση στην ανακαίνιση – ανακατασκευή
Ένας ακόμη πυλώνας στον οποίο στηρίζεται η ανακαίνιση – ανακατασκευή είναι η αειφορία. Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες επιθυμούν να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα ακίνητά τους, θέλοντας να μειώσουν το κόστος θέρμανσης και ψύξης, να λάβουν διεθνείς κτιριακές πιστοποιήσεις και να αυξήσουν την αντικειμενική αξία των περιουσιών τους. Έτσι, προβαίνουν στη χρήση δομικών υλικών που έχουν μικρό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ενσωματώνουν «έξυπνα» συστήματα που ελέγχουν την ενεργειακή κατανάλωση και επενδύουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η τάση αυτή φαίνεται να γίνεται όλο και πιο έντονη εξαιτίας των επιδοτήσεων που δίνει το κράτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση για την πράσινη αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, προγράμματα που θα συνεχίσουν να τρέχουν όλο και πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Εν όψη των σφοδρών φυσικών καταστροφών, που παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά παγκοσμίως, η ανακαίνιση – ανακατασκευή φαίνεται να στρέφεται στην ανθεκτικότητα των υποδομών, ώστε να προστατεύεται η ανθρώπινη ζωή και να περιορίζονται οι υλικές ζημιές.
«Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση ενδιαφέροντος στην βιωσιμότητα και στην χρήση οικολογικών υλικών. Όλο και περισσότερο διαπιστώνουμε ότι επικρατεί μία γενικότερη ευαισθητοποίηση και προσπάθεια μείωσης της οικολογικής επιβάρυνσης που πραγματοποιείται κατά την διάρκεια μιας ανακαίνισης. Επίσης, αξίζει να αναφερθούμε στις καμπύλες σε προσόψεις κτιρίων και σε έπιπλα, καθώς και στα μεγάλα ανοίγματα για φυσικό φωτισμό. Τέλος έχουμε ‘‘έξυπνες’’ συσκευές (smart devices), καθώς και συστήματα αυτοματισμού που κάνουν την καθημερινότητά μας περισσότερο άνετη, καθώς και ενεργειακά πιο αποδοτική» σημειώνει η Α. Αμπελιώτη.
«Η στροφή στην αειφόρο και βιώσιμη αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την εμπορευματοποίηση του γκρι και την απενοχοποίηση του “fast furniture” μαζικής παραγωγής που έχει κουράσει αρκετά, μας οδηγεί σε λύσεις επαναχρησιμοποίησης των αυθεντικών και ποιοτικών στοιχείων ενός έργου. Μωσαϊκά και μαρμάρινα δάπεδα που συντηρούνται, ξύλινα έπιπλα που αναμορφώνονται με περιορισμένες μετατροπές ή και με χρωματικές επεμβάσεις, συνυπάρχουν αρμονικά στον χώρο, που εμπλουτίζεται με αντικείμενα συναισθηματικής και νοσταλγικής αξίας, αποτυπώνοντας την αισθητική και την προσωπικότητα του χρήστη» τονίζει η Κ. Συρούνη και προσθέτει πως «λόγω της πανδημίας, που η τηλεργασία πρωταγωνιστεί συχνά στους πιο δημόσιους χώρους μιας κατοικίας, στον οποίο συνυπάρχουν χρήστες διαφορετικών δραστηριοτήτων σε περιορισμένα τετραγωνικά, αναζητάμε ευέλικτες λύσεις στην επίλυση μιας νέας κάτοψης, ώστε να δημιουργηθούν επιμέρους ιδιωτικοί χώροι είτε, για παράδειγμα, με πολυμορφικά έπιπλα, είτε ακόμα και μια απλή κουρτίνα, αποφεύγοντας πιο ριζικές επεμβάσεις σε δομικά στοιχεία, μη φιλικές προς το περιβάλλον».
«Μια από τις τάσεις που παρατηρούνται στις πρόσφατες ανακαινίσεις και που έχει προκύψει από τις συνθήκες και τους προβληματισμούς σε σχέση με το περιβάλλον και την οικολογία, είναι η ανακαίνιση-επανάχρηση εξαιρετικά μικρών χώρων ή διαμερισμάτων σε αστικά κέντρα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά. Μικροί χώροι και διαμερίσματα αποκτούν ξανά ζωή, αφού προηγουμένως έχουν μελετηθεί μέχρι κυριολεκτικά το τελευταίο τετραγωνικό, ώστε να είναι απόλυτα χρηστικοί, με την μεγαλύτερη δυνατή εργονομία και το βέλτιστο δυνατό ηλιασμό και αερισμό. Η οικονομία και η αειφορία αποτελούν ζητούμενο σε ότι αφορά τα υλικά κατασκευής και πολύ συχνά γίνεται εκτεταμένη επανάχρηση οικοδομικών υλικών ή χρήση ανακυκλωμένων, ώστε να συνάδει με την ευρύτερη φιλοσοφία αυτής της προσέγγισης» αναφέρει η Σ. Μαμούτου.
Οι εμπορικές εργασίες κτιρίων αντιπροσωπεύουν το 37% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια. Σύμφωνα με τα ευρήματα έκθεσης που δημοσιεύθηκε από τη Honeywell και το Reuters, η μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, η καλύτερη ποιότητα αέρα εσωτερικών χώρων (IAQ) και η τήρηση των κριτηρίων ESG συγκαταλέγονται στους τρεις στόχους που τη δεδομένη στιγμή θέτουν ως προτεραιότητα οι πολυεθνικοί οργανισμοί για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πίεσης να ενσωματώσουν τις κτιριακές τους δραστηριότητες στα σχέδια αειφορίας. Καθώς οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση των πόρων αυξάνονται, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές αναζητούν τρόπους για να δημιουργήσουν κτίρια πιο βιώσιμα, φιλικά προς το περιβάλλον και κοινωνικά υπεύθυνα, Η εποχή κλιματικής κρίσης που διανύουμε δεν αφήνει περιθώρια αδράνειας, μας λέει η Ιωάννα Κουλούρη, Architect & Director στην Potiropoulos+Partners Architecture.
Προκύπτει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του σχεδιασμού και των μονωτικών αναγκών, σημειώνει, διευκρινίζοντας πως ενώ οι μονωτικές ανάγκες δημιουργούν απαιτήσεις και, ενδεχομένως, περιορισμούς στον σχεδιασμό, ο σχεδιασμός είναι αυτός που δίνει τη λύση στην ενεργειακή βελτιστοποίηση του κτιρίου, υπηρετώντας, συγχρόνως, το όραμα του αρχιτέκτονα.
Η σύγχρονη προσέγγιση της αρχιτεκτονικής δίνει μεγάλη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ αρχιτεκτόνων, μηχανικών και ειδικών σε μόνωση, ηχομόνωση και στεγανοποίηση, αναφέρει η Μιμή Ασκούνη, Owner/Architect στη POINT architects Greece.
Οι ανάγκες για μόνωση συμβάλλουν καθοριστικά στην ενεργειακή απόδοση και θωράκιση του κτιρίου και στην άνεση των ενοίκων, ενώ, στα πλαίσια της γενικότερης στρατηγικής προς μια βιοκλιματική, αειφόρα και βιώσιμη αρχιτεκτονική, λαμβάνονται υπόψη εξαρχής στο σχεδιασμό, περιγράφει ο Θανάσης Πολυζωίδης, Αρχιτέκτονας-Αρχιτέκτονας Τοπίου και συνιδρυτής της ομάδας αρχιτεκτονικής και τοπίου, topio7.
«Η ανακαίνιση κατοικιών είτε για ιδιοκατοίκηση είτε για εκμετάλλευση, καθώς και οι ανακαινίσεις επαγγελματικών χώρων αποτέλεσαν τα πρώτα βήματα ανάκαμψης του τεχνικού κλάδου μετά την πολυετή κρίση. Οι ανακαινίσεις εξακολουθούν να αποτελούν κεντρική θεματική στην εκπόνηση αρχιτεκτονικών μελετών σε μία συγκυρία που η αγοροπωλησία ακινήτων θεωρείται ζωτικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Τα διαδοχικά προγράμματα “Εξοικονομώ” έχουν δώσει ώθηση σε πολλούς ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους αναβαθμίζοντάς τες ενεργειακά, λειτουργικά και αισθητικά. Σε μια ανακαίνιση συνυπολογίζονται οι φθορές που αντιμετωπίζει το κτίριο και η οικονομική δυνατότητα του ιδιοκτήτη, καθώς όταν αναφερόμαστε σε ιδιοκατοίκηση δεν υπάρχει άμεσο ανταποδοτικό όφελος πέραν της ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής των χρηστών. Φυσικά η ανακαίνιση έχει αντίκτυπο και στην οικονομική αξία του ακίνητου σε περίπτωση αγοροπωλησίας» εξήγησε η Σταματία Μαμούτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός του γραφείου SMART architecture+design.
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και αειφορία
«Τα τελευταία χρόνια εντάσσουμε όλο και περισσότερο τεχνικές που στοχεύουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης παράλληλα με την αισθητική και κυρίως στη μείωση κατανάλωσης των ενεργειακών πόρων. Η ενεργειακή ανακαίνιση εμπεριέχει το κομμάτι των λύσεων που αφορούν την ενεργειακή απόδοση μέσω εφαρμογών και τεχνικών, όπως τον σχεδιασμό χώρων που αξιοποιούν τον φυσικό αερισμό και φωτισμό, τη χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας, την κατάλληλη θερμομόνωση, τα ενεργειακά κουφώματα, τα φωτοβολταϊκά συστήματα κ.α. Τα ενεργοβόρα κτίρια αποτελούν παρελθόν και για τους επαγγελματίες του κλάδου μας αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα το κομμάτι της εγκαθίδρυσης των εφαρμογών των αρχών βιωσιμότητας στις οικοδομές. Ευτυχώς μέσω των συνεργασιών μας βλέπουμε μεγάλη ευαισθητοποίηση και διάθεση από τους ιδιώτες για επεμβάσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και μας χαροποιεί πολύ αυτό, καθώς μας δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο να αποδώσουμε ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα, αλλά και να μειώσουμε το ενεργειακό τους αποτύπωμα» δηλώνει η Μαρία Καλεγιώργη, Project Manager του γραφείου Morphó.
Μία άρτια αρχιτεκτονική μελέτη, η οποία λαμβάνει υπόψη τη θέση του ακινήτου και αξιοποιεί καινοτόμες τεχνολογίες, μπορεί να επιφέρει σπουδαία αποτελέσματα στο κομμάτι της αειφορίας των κατασκευών. «Η ενεργειακή αναβάθμιση αποτελεί έναν από τους στόχους κάθε ανακαίνισης. Βασικό ζητούμενο αποτελεί η ένταξη στην μελέτη νέων τεχνολογιών μεθόδων και υλικών, που θα συμβάλλουν σε αυτό. Μέσω της μελέτης ενεργειακής αναβάθμισης επιλέγονται τα υλικά με τους κατάλληλους συντελεστές θερμοδιαπερατότητας, συστήματα ψύξης/ θέρμανσης με την βέλτιστη απόδοση, στέγαστρα και αρχιτεκτονικά στοιχεία για την προστασία από τον ήλιο κ.α» αναφέρει ο Θοδωρής Νικολουδάκης, αρχιτέκτονας του ομώνυμου γραφείου.
Με της σειρά του, ο Πιέρος Πιερής, αρχιτέκτων του γραφείου Pieris Architects σημειώνει ότι «η σωστή ανακαίνιση μέσα από ένα καλοσχεδιασμένο αειφόρο σχεδιασμό αποτελεί μια από τις πιο ειλικρινείς και ουσιαστικές εκφάνσεις αειφόριας. Συγκρίνετε για παράδειγμα δυο έργα: μια βιώσιμη ανακατασκευή ενός παλιού ρυπογόνου κτιρίου στο κέντρο ενός αστικού ιστού και ένα βιοκλιματικό κτίριο με πάρα πολύ χαμηλές ενεργειακές καταναλώσεις στην ύπαιθρο, μέσα σε ένα εντυπωσιακό πράσινο τοπίο. Στην πρώτη περίπτωση, αντικαταστούμε ένα ρυπογόνο κτίριο με ένα παλιό στο οποίο οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση με τα πόδια, το ποδήλατο ή τα μέσα μεταφοράς, ενώ στη δεύτερη περίπτωση συναντάμε ένα αειφόρο κτίριο, που χρειάστηκε όμως να επέμβουμε στο φυσικό τοπίο, ενώ η πρόσβαση γίνεται μόνο με αυτοκίνητα. Θεωρητικά και τα δύο έργα είναι αειφόρα, το πρώτο όμως είναι ουσιαστικά βιώσιμο γιατί το δεύτερο έχει πολύ μεγάλο ανθρακικό αποτύπωμα».
Προτού προβεί ένας μηχανικός στην ανακαίνιση ή ανακατασκευή ενός κτιρίου, είναι ζωτικής σημασίας να γίνει ορθή επιλογή των δομικών υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς επηρεάζονται τόσο η αισθητική όσο και η λειτουργικότητα του τελικού έργου. «Η επιλογή των υλικών είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα δώσουν την τελική υφή, το απτό αποτέλεσμα, που θα γίνει αντιληπτό από τον χρήστη. Η υφή (λεία, ανάγλυφη) η ποιότητα και η διαχρονικότητα των υλικών αποτελεί βασική επιδίωξη» υποστηρίζει η Άλκηστη Ρούσσου, αρχιτέκτων του γραφείου Alkisti Roussou Architecture & Interior Design.
Στη συνέχεια η Αγγελική Αμπελιώτη, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων του γραφείου Smart Interiors τονίζει πως «τα υλικά επιλέγονται με βάση το ύφος και το στυλ του έργου που έχει καθοριστεί από τα αρχικά μας σχέδια, τα οποία έχουμε ορίσει από κοινού με τον πελάτη. Οι λειτουργικές ανάγκες του χώρου αποτελούν, επίσης, σημαντικό παράγοντα για την επιλογή των υλικών, τις οποίες ο διακοσμητής οφείλει να λάβει υπόψιν. Αφού λοιπόν καθοριστούν τα προαναφερθέντα, πραγματοποιούμε έρευνα αγοράς και εξετάζουμε τις διαθέσιμες επιλογές για τα πατώματα, τους τοίχους, τα έπιπλα, τις κουζίνες, τα μπάνια και για όποιο άλλο είδος εσωτερικής διακόσμησης μπορεί να χρειάζεται ο εκάστοτε χώρος. Επιλέγουμε υλικά ανθεκτικά στον χρόνο, εύκολα στην συντήρηση, που “δένουν” αρμονικά μεταξύ τους. Συμβουλεύουμε τους πελάτες μας να επενδύουν σε υλικά υψηλής ποιότητας, χωρίς όμως να ξεφεύγουμε από το budget, προκειμένου να αντέχουν στην πάροδο του χρόνου».
«Η επιλογή των υλικών είναι μια σύνθετη διαδικασία» υπογραμμίζει η Κατερίνα Συρούνη, επικεφαλής αρχιτέκτονας του γραφείου K. Sirouni Architects και προσθέτει ότι «αρχικά και όπου αυτό είναι εφικτό, προσπαθούμε να διατηρήσουμε και να εντάξουμε τα υφιστάμενα στοιχεία που συναντάμε ιδιαίτερα σε κατοικίες προ του ’80, που ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την αριστοτεχνία τους. Επίσης, η χρήση ενός έργου, καθώς και τα πιθανά σενάρια μεταβολής της χρήσης αυτής και των απαιτήσεων του έργου, στοιχεία που θα δημιουργήσουν νέες χωρικές ανάγκες, σε συνδυασμό με την έλλειψη της σωστής συντήρησης, είτε λόγω νοοτροπίας είτε λόγω οικονομικής δυστοκίας ή και συνδυασμός των δύο, μας περιορίζει αρκετά στην τελική επιλογή των νέων υλικών, που θα εντάξουμε στο έργο. Για τον λόγο αυτό, η χρήση του χρώματος στα έργα μας, αποτελεί ένα απλό, αλλά συνάμα δυναμικό εργαλείο σύνθεσης και σχεδιασμού για να αναδείξουμε ποιοτικά έναν χώρο, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά».
Τέλος, βασικότατο κριτήριο για την επιλογή των δομικών υλικών είναι ο προϋπολογισμός του έργου. Σε ανακαινίσεις – ανακατασκευές μικρής κλίμακας πολλές φορές οι παρεμβάσεις είναι περιορισμένες και το έργο του μηχανικού καθορίζεται αυστηρά από το κόστος. Από την άλλη πλευρά, στα μεγάλα project δίνεται έμφαση σε συστήματα και υλικά που προσφέρουν ενεργειακή εξοικονόμηση, διακρίνονται για την αντοχή τους και έχουν μεγάλο κύκλο ζωής, παρόλο που έχουν υψηλότερο κόστος σε σχέση με τα συμβατικά προϊόντα, διότι μακροπρόθεσμα προσφέρουν τεράστια οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αναφορικά με τις ανακαινίσεις των κατοικιών, σημαντική βοήθεια αποτελούν τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των συνολικών δαπανών. Σχετικά η Ελευθερία Φατσέα, επικεφαλής του γραφείου So Far Studio αναφέρει πως: «Πρώτα απ’ όλα η επιλογή των υλικών γίνεται λαμβάνοντας υπόψιν τις τεχνικές τους προδιαγραφές, ώστε να ανταποκρίνονται στην χρήση του χώρου και τον προϋπολογισμό του έργου, φυσικά με γνώμονα να υλοποιηθεί η αρχική πρόταση-πρόθεση».